Akaryakýtta yeni dönem! Yýlbaþýnda yürürlüðe giriyor

Bakanlýk tarafýndan duyurulan vergi borçlularý listesinde çok sayýda akaryakýt firmasýnýn yer almasý, bu sektördeki kayýt dýþýlýðýn önlenmesi amacýyla yürütülen mücadelenin önemini ortaya koydu.

AA muhabirinin Bakanlýktan edindiði bilgilere göre, Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý, ilgili kurumlarla iþbirliði halinde akaryakýt piyasasýndaki kayýt dýþýlýkla mücadele için pek çok adým attý.

Buna göre, akaryakýt istasyonlarýndaki pompalara ödeme kaydedici cihaz baðlanmasýna iliþkin ilk düzenleme 2003 yýlýnda yapýldý. Zamanla bu önleme yönelik suiistimallerin ortaya çýkmasý üzerine yeni tedbirler devreye alýndý.

Baþkanlýk ilk olarak akaryakýt istasyonlarýndaki ödeme kaydedici cihazlarýn güvenlik düzeyini artýrdý. Bu cihazlar, dýþarýdan müdahale edilemeyen ve anlýk bilgi paylaþýmý yapabilen yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlarla deðiþtirildi. Böylece cihazlara dýþarýdan müdahale edilmesi önlendi. Akaryakýt istasyonlarýnda yapýlan tüm satýþlara ait bilgilerin de anlýk olarak Baþkanlýða iletilmesine baþlandý.

Bu süreçte, akaryakýt piyasasýna iliþkin önemli yasal düzenlemeler de yapýldý. Buna göre, faturalarýn malýn teslim edildiði ya da hizmetin yapýldýðý anda düzenlenmesi saðlandý.

- TEMÝNAT UYGULAMASI GETÝRÝLDÝ

Akaryakýt piyasasýnda faaliyette bulunan daðýtýcý ve bayilerden ilk kez lisans alacaklar ile faaliyetlerine devam edenlerden teminat alýnmasýna baþlandý ve teminat verilmediði durumlarda faaliyetin durdurulmasý yönünde düzenleme yapýldý.

Bu uygulama sektörün mali olarak daha yeterli hale getirilmesine katký saðladý. Bu adýmla, 2018 yýlýnda 120 civarýnda olan daðýtýcý lisansý sahibi sayýsý 35'e düþtü.

Dýþarýdan müdahaleyle satýþlarýn kayýt altýna alýnmasýnýn engellenmesi, verilerin deðiþtirilmesi, silinmesi veya ilgili kurumlara bilgi gönderilmesinin engellenmesi veya yanlýþ bilgi gönderilmesi vergi kaçakçýlýðý suçu kapsamýna alýndý.

Satýþlarýn kayýt dýþý býrakýlmasý amacýyla sistemlere yapýlan müdahaleler ve kaçakçýlýk fiili olarak tanýmlandý ve bu fiillere 3 yýldan 8 yýla kadar hapis cezasý getirildi.

Bu durumda lisansýn iptal edilmesi, geçici durdurma kararý verilmesi, bu kapsamda verilen idari para cezasý ödenmedikçe lisansa konu tesis için lisans verilmemesi yönünde düzenlemeye gidildi.

- SAHA DENETÝMLERÝ YAPILDI

Lisans baþvurusu, tadili veya süre uzatýmý taleplerinin yerine getirilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumuna vadesi geçmiþ prim ve idari para cezasý borcu ile vergi dairelerine vadesi geçmiþ borcun bulunmamasý þartý getirildi. Böylece prim, idari para cezasý ya da vergi borcu olanlarýn baþvuru ve taleplerinin ancak borçlarýnýn ödenmesi durumunda yerine getirilmesi saðlandý.

Daðýtýcýlarýn aldýðý akaryakýtý bir baþka daðýtýcýya satamamasý da öngörüldü.

Ayrýca, sektöre faturanýn malýn teslim edildiði anda düzenlenmesi zorunluluðu da getirildi.

Akaryakýt piyasasýna iliþkin Enerji Piyasasý Düzenleme Kurumu (EPDK) da önemli tedbirler aldý. Bayi denetim sisteminin kurulmasý, uygulanmasý, bakým ve onarýmý için baþvuruda bulunan tüzel kiþilerin Kurum tarafýndan yetkilendirilmesine iliþkin önlem alýndý.

Saha denetimleriyle de sektör yakýndan izleniyor. Bu yýlýn 10 ayýnda akaryakýt ve LPG istasyonlarýnda 4 bin 475 mükellef ile 53 bin 396 pompada bulunan 293 bin 966 tabanca denetlendi.

- ULUSAL TAÞIT TANIMA SÝSTEMÝ'NE GEÇÝLECEK

Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý, son olarak akaryakýt alýmý sýrasýnda taþýtlarýn plaka bilgisinin yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik iletilmesini saðlayacak Ulusal Taþýt Tanýma Sistemi'ne (UTTS) iliþkin düzenleme yaptý.

Sistemle, akaryakýt alýmý yapacak taþýtlarýn plakalarý elle yazýlmadan sistem kapsamýndaki bileþenler ile ödeme kaydedici cihazlara otomatik yansýyacak ve yakýt alan taþýttan baþka bir taþýtýn plakasýna fiþ düzenlenmesi önlenecek.

Sistem, vergi mükelleflerinin iþte kullandýklarý taþýtlar için yapýlacak akaryakýt ve LPG alýmlarýnda 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren zorunlu olacak. Ayrýca, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren ilk defa iktisap edilecek sýfýr taþýtlar kayýt ve tescil iþlemini takip eden bir ay içerisinde özel taþýt tanýma sistemi kullanan taþýtlar da 30 Haziran 2025 tarihine kadar UTTS kapsamýna dahil olacak.

- "VERGÝ KAYBININ ÖNLENMESÝ ÝÇÝN ÖNEMLÝ BÝR ADIM OLACAK"

Hazine ve Maliye Bakaný Mehmet Þimþek de akaryakýt piyasasýnda rekabet eþitliðinin saðlanmasý ve kayýt dýþý ekonomiyle etkin þekilde mücadele edilmesi amacýyla birçok düzenleme ve çalýþmayý hayata geçirdiklerini anýmsatarak, "Yapýlan tüm bu çalýþmalar neticesinde akaryakýt piyasasýndaki suistimaller ve kanuna aykýrý fiiller büyük ölçüde önlendi. Son olarak kýsa süre içinde Ulusal Taþýt Tanýma Sistemi'nin devreye alýnmasýyla elle plaka giriþi ve bu sayede usulsüz akaryakýt fiþi düzenlenmesi engellenerek akaryakýt istasyonlarýndaki vergi kaybýnýn önlenmesi için önemli bir adým atýlmýþ olacak." dedi.

Uygulama kapsamýna girecek tüm kesimlere yönelik hatýrlatmada bulunan Þimþek, "Akaryakýt istasyonu iþleten mükelleflerin, yýl sonuna kadar en az bir pompa ünitesini sisteme uyumlu hale getirmesi gerekiyor. Akaryakýt istasyonlarýnýn, bu sistemin kurulmasý ve iþletilmesi sürecinde gereken her türlü desteði vermesi önem taþýyor. Sistem kapsamýnda yapýlmýþ baðlantýlarýn korunmasý ve sistemin sürekli çevrim içi baðlantýlý olmasýnýn sorumluluðu akaryakýt istasyonu iþleten mükellefe ait olacak." ifadelerini kullandý.