AR-GE harcamalarýna 10 yýlda 1 trilyon lira

AA muhabirinin Türkiye Ýstatistik Kurumundan (TÜÝK) derlediði verilere göre, savunma sanayisi ve teknolojinin temel taþý AR-GE harcamalarý 10 yýlda rekor kýrdý.

AR-GE harcamalarý 2014'te 17 milyar 598 milyon lirayken, 2015'te 22 milyar 741 milyon liraya yükseldi. 2021'de AR-GE harcamalarý 101 milyar 738 milyon lira seviyesine çýktý.

Harcamalar 2022'de 198 milyar 670 milyon lirayý gördü ve geçen yýl 377 milyar 542 milyon lirayla rekor seviyeye ulaþtý. Böylece AR-GE harcamalarý 2014-2023 döneminde yaklaþýk 21,5 katýna çýkmýþ oldu.

Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasýnýn GSYH içindeki oraný 2014'te yüzde 1,01 iken, 2023'te 26 trilyon 545 milyar 722 milyon liralýk GSYH içindeki oraný yüzde 1,42 olarak gerçekleþti.

10 yýllýk süreçte AR-GE harcamalarýnýn finansmanýn yarýsýndan fazlasý þirketler tarafýndan karþýlanýrken devletin finansmana katkýsý yüzde 32 bandýnda oldu.

- PERSONEL SAYISINDA ARTIÞ

Toplam AR-GE personeli sayýsý söz konusu dönemde 135 bin 406 kiþi arttý. Tam zaman eþdeðeri (TZE) cinsinden personel sayýsý 2014'te 155 bin 444 kiþi iken 2023'te 290 bin 850 kiþiye çýktý.

Kadýn AR-GE personel sayýsý, 99 bin 195 kiþi ile toplam AR-GE personel sayýsýnýn yüzde 34,1'ini oluþturdu, bu pay 2014'te 34 bin 826 kiþi ile yüzde 30,2 olarak gerçekleþmiþti.

- DOKTORALI PERSONEL ORANI ARTTI

Geçen yýl AR-GE personeli öðrenim durumu incelendiðinde, yüzde 38,3'ünün lisans eðitim düzeyine sahip olduðu görüldü. Bunu sýrasýyla yüzde 31 ile doktora veya eþdeðeri, yüzde 21,4 ile yüksek lisans, yüzde 4,9 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,4 ile lise ve altý kategorileri takip etti.

Geçen yýl AR-GE harcamalarýnýn en yüksek olduðu bölge 2014'teki gibi yine Ankara oldu. Ankara'yý Ýstanbul ve Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova bölgesi takip etti.

- YÜKSEK TEKNOLOJÝ AR-GE HARCAMALARI 28 KATINA ÇIKTI

Ýmalat sanayisinde teknoloji düzeyine göre AR-GE harcamalarýna bakýldýðýnda, verilerin tutulmaya baþladýðý 2015 yýlýndan 2017'ye kadarki dönemde orta-yüksek teknolojiye yapýlan yatýrýmlarýnýn baþý çektiði görüldü.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlýðýnýn Milli Teknoloji Hamlesi doðrultusunda attýðý adýmlarýn da etkisiyle sonraki dönemlerde yüksek teknoloji yatýrýmlarýna aðýrlýk verildi.

Bu kapsamda 2015'te yüksek teknolojide AR-GE harcamasý 2 milyar 332 milyon lirayken, bu rakam 9 yýlda 28 katýna çýkarak 66 milyar 265 milyon liraya yükseldi.

- EN FAZLA AR-GE YÜKSEK TEKNOLOJÝ FAALÝYETLERÝNDE

AR-GE faaliyeti yürüten giriþimler teknoloji düzeylerine göre sýnýflandýrýldýðýnda ise yüksek teknoloji faaliyetinde bulunanlar dikkati çekti.

Sadece geçen yýl imalat sanayisindeki 139 milyar 469 milyon liralýk AR-GE harcamasýnýn yüzde 47,5'ini yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan giriþimlerin gerçekleþtirdiði görüldü.

Ýmalat sanayisindeki toplam AR-GE harcamasýnýn yüzde 40'ý orta yüksek teknoloji faaliyetindeki giriþimler, yüzde 8,5'i orta düþük teknoloji faaliyetindeki giriþimler ve yüzde 4'ü düþük teknoloji faaliyetindeki giriþimler tarafýndan yapýldý.

2014-2023 yýllarýnda AR-GE harcamalarý ve bu alanda çalýþan personel sayýlarý þöyle: