Avrupa devinin baþkaný: Türk lirasý istikrar kazanacak

Ýsveç'in en büyük bankalarýndan SEB'in Ekonomi Strateji Baþkaný Per Hammarlund, Türkiye'nin Karadeniz'de doðal gaz bulmasýný ülke adýna olumlu bir durum olduðunu belirterek 'Türkiye'nin uzun vadede borçlanma ihtiyacý azalacak, Türk Lirasý istikrar kazanacak" dedi.

Ýsveç devlet radyosu SR, Türkiye'nin Karadeniz'deki sondajýnda 320 milyar metreküp doðal gaz rezervi keþfedilmesini okuyucularýna analistlerin deðerlendirmeleriyle duyurdu.

''Türkiye tarihinin en büyük doðal gazýný buldu" baþlýðýný kullanan SR'ye açýklamada bulunan Hammarlund, doðal gazýn bulunmasýnýn Türkiye'nin uzun vadede borçlanma ihtiyacýný azalacaðýný ve Türk lirasýnýn istikrar kazanacaðýný belirtti.

Türkiye'nin enerjiden dolayý cari açýðýna dikkati çeken Hammarlund, ''Ülke yerli enerjisini üretebilirse cari açýk kapanýr. Türk lirasý da istikrar kazanýrken, yurt dýþýndan borçlanmaya ihtiyaçta daha da azalýr" yorumunda bulundu

CUMHURBAÞKANI ERDOÐAN: 320 MÝLYAR METREKÜP DOÐAL GAZ REZERVÝ KEÞFETTÝK

Cumhurbaþkaný Erdoðan, sevincini milletle birlikte yaþamak istediði müjdeyi, "Türkiye, tarihinin en büyük doðalgaz keþfini Karadeniz'de gerçekleþtirdi. Fatih sondaj gemimiz, 20 Temmuz 2020 tarihinde baþladýðý Tuna-1 kuyusundaki sondajýnda 320 milyar metreküp doðal gaz rezervi keþfetmiþ durumda." sözleriyle paylaþmýþtý.

Fatih sondaj gemisini Boðaz'dan uðurladýðý günü hatýrladýðýný ifade eden Erdoðan, sözlerini þöyle sürdürmüþtü:

"O uðurlayýþýmýzla birlikte hamd olsun neticeye de keþfe de ulaþmýþ. Ýstanbul'un fethinin yýl dönümünde Karadeniz'e uðurladýðýmýz Fatih sondaj gemimiz ismine layýk bir baþarýyla hepimizi gururlandýrdý. Allah'a hamd olsun. Daha önce 'Tuna-1' diye adlandýrýlan bu alaný 'Sakarya Gaz Sahasý' olarak isimlendirdiðimiz bu alanda, gereken tüm test, analiz ve mühendislik çalýþmalarý tamamlandý. Kuyudan elde edilen veriler ayný bölgede yeni doðalgaz keþiflerinin kuvvetle muhtemel olduðuna iþaret ediyor. Yani bu ilk kuyuda bulunan rezerv, çok daha zengin bir kaynaðýn sadece bir parçasýdýr. Ýnþallah devamý da en kýsa sürede gelecek. Rabb'imize bize ve milletimize bugünleri gösterdiði için hamd ediyoruz."

TÜRKÝYE TARÝHÝNDEKÝ EN BÜYÜK DOÐAL GAZ KEÞFÝNÝ KARADENÝZ'DE YAPTI

Türkiye, Karadeniz'de gerçekleþtirdiði ilk milli sondajýnda 320 milyar metreküp doðal gaz keþfetti.

Türkiye'nin Karadeniz'deki ilk milli derin deniz sondajýný gerçekleþtiren Fatih sondaj gemisi, Sakarya Gaz Sahasý'nda 320 milyar metreküp doðal gaz rezervi keþfetti. Bu rakam, Türkiye'nin yýllýk tutarý yaklaþýk 12 milyar dolar seviyesine gerileyen doðal gaz ithalatýný ciddi miktarda önleyebilecek seviyede bulunuyor.

Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan'ýn "müjde" olarak açýkladýðý Fatih sondaj gemisinin Türkiye tarihindeki en büyük doðal gaz keþfi, ülkenin son dönemde denizlerde yoðun bir þekilde yürüttüðü sismik arama ve sondaj faaliyetlerinin ilk somut meyvesi oldu.

Türkiye'nin Karadeniz'deki münhasýr ekonomik bölgesinde, yaklaþýk 170 kilometre açýkta gerçekleþtirdiði ve ülkenin doðal gaz ithalatýnýn önemli bir kýsmýný karþýlayabilecek bu keþif, bundan sonra denizlerde yürütülecek arama ve üretim faaliyetleri açýsýndan yeni bir dönemin kapýsýný aralýyor.

Türkiye'nin bu keþfinin uluslararasý þirketlerin Karadeniz'e olan ilgisini artýrmasý beklenirken, bölgedeki dengeleri deðiþtirebilecek bir geliþme olarak deðerlendiriliyor.

BUGÜNE KADAR TÜRKÝYE'DE 16,6 MÝLYAR METREKÜP GAZ ÜRETÝLDÝ

Türkiye'nin kara ve deniz sahalarýndan doðal gaz üretimi 2019 sonu itibarýyla 473,8 milyon metreküp seviyesine yükselirken, bugüne kadar ülke içinde üretilen toplam gaz miktarý ise 16 milyar 615 milyon metreküp oldu. Bu üretimin bir kýsmý TPAO, bir kýsmý ise yerli ve yabancý þirketler tarafýndan gerçekleþtiriliyor.

Türkiye'nin yýllýk mevcut üretimi ise 45 milyar metreküp seviyesindeki toplam gaz ihtiyacýnýn ancak yüzde 1'ini karþýlýyor. Doðal gaz ihtiyacýnýn yüzde 99'u Rusya, Azerbaycan, Ýran'dan boru hatlarýyla, ABD, Norveç, Katar, Cezayir ve çeþitli ülkelerden de sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz (LNG) ithalatýyla gerçekleþtiriliyor.

Türkiye'nin doðal gaz ithalat faturasý petrol fiyatlarýna baðlý olarak deðiþiklik gösteriyor. Petrol fiyatlarýnýn 120 dolar seviyesinde olduðu 2014'te doðal gaz ithalatýna ödenen miktar 20 milyar dolarýn üzerine çýkarken, petrol fiyatlarýnýn 30-60 dolar bandýnda seyrettiði 2015 ve sonrasýnda Türkiye'nin doðal gaz ithalat faturasý 10-15 milyar dolar arasýnda deðiþiklik gösterdi.

Türkiye'nin kanýtlanmýþ ve ekonomik olarak üretilebilir kalan doðal gaz rezervinin ise kara sahalarý aðýrlýklý olmak üzere 3,3 milyar metreküp seviyesinde olduðu hesaplanýyor.

Bu kapsamda, Karadeniz'de yapýlan 320 milyar metreküplük gaz rezervinin keþfi Türkiye'nin bugüne kadar ürettiði toplam doðal gaz miktarýnýn da neredeyse 20 katý seviyesinde bulunuyor.

Sakarya Gaz Sahasý'ndan yýlda 10 milyar metreküp doðal gaz üretimi gerçekleþtirilmesi durumunda, Türkiye'nin 32 yýllýk doðal gaz ihtiyacýnýn 5'te biri sadece bu noktadan saðlanabilir. Diðer yandan, bu keþif bölgede yeni rezervlerin habercisi olurken, bu miktarýn yeni sondajlarla artmasý bekleniyor.

TÜRKÝYE'NÝN DENÝZ SONDAJ STRATEJÝSÝ

Türkiye'nin deniz sondajlarý Akdeniz ve Karadeniz olmak üzere 1970'te baþladý. Karadeniz-1 kuyusundaki ilk sondajýn ardýndan iki ve üç boyutlu sismik aramalara da hýz verildi. Bu kapsamda TPAO'nun Karadeniz'de yürüttüðü hidrokarbon arama faaliyetleri 2004 yýlýndan itibaren yoðunlaþtý.

Karadeniz'de 2004-2019 yýllarý arasýnda ruhsatlandýrýlan bloklarda eleþtirilere raðmen istikrarlý bir sismik arama stratejisi yürütülerek 142 bin kilometre iki boyutlu ve 37 bin 610 kilometre üç boyutlu sismik veri toplandý. Toplanan verilerin yorumlanmasýnýn ardýndan, toplamda 6 derin deniz ve 10 sýð deniz arama kuyusu kazýldý. TPAO'nun Akçakoca-3 ve Akçakoca-4 kuyularýndaki gaz keþfinin ardýndan Akçakoca üretim sahasýnda da 24 kuyu kazýldý ve bu sahadaki üretim faaliyetleri devam ediyor.

Ayrýca, TPAO Karadeniz'de BP, Petrobras, Exxon Mobil ve Shell ile ortaklýk yaparak çeþitli sismik arama faaliyetleri gerçekleþtirdi.

MÝLLÝ SÝSMÝK ARAMA GEMÝLERÝ DENÝZLERÝ TARADI

TPAO'nun envanterindeki Barbaros Hayrettin Paþa ve Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüðü (MTA) envanterinde olan MTA Oruç Reis sismik arama gemileriyle Türkiye, kendi imkanlarýyla denizlerde sismik arama çalýþmalarýna 2013'te baþladý.

Söz konusu gemiler Karadeniz, Akdeniz ve Marmara denizini tarayarak Türkiye'nin hidrokarbon kaynaklarýnýn fotoðrafýný çekerken, gemilerin denizlerden topladýðý veriler deðerlendirilerek Yavuz ve Fatih gemileriyle sondaj çalýþmalarý da yoðunlaþtý.

Bu kapsamda 2017'de TPAO envanterine katýlan ve Türkiye'nin ilk milli sondaj gemisi olan Fatih, Ýstanbul'un fethinin 567. yýl dönümü 29 Mayýs'ta Karadeniz'deki ilk milli sondajý gerçekleþtirmek üzere Haydarpaþa Limaný'ndan uðurlandý. Fatih sondaj gemisinin 103 metre uzunluðundaki kuleleri Ýstanbul Boðazý'ndan geçebilmesi için söküldü. Gemi, kuleleri yeniden monte edilmek üzere 6 Haziran'da Trabzon Limaný'na demir attý.

Buradaki hazýrlýk sürecinin ardýndan tekrar yola çýkan Fatih, 20 Temmuz'da Zonguldak açýklarýndaki ilk olarak Tuna-1 olarak isimlendirilen lokasyonda 3 bin 500 - 4 bin metre derinlik hedefiyle Karadeniz'deki ilk milli derin deniz sondajýna baþladý.

Cumhurbaþkaný Erdoðan, sahanýn Sakarya gaz sahasý olarak adlandýrýldýðýný açýkladý.

YATIRIM MÝKTARINI BÝRÇOK ETKEN BELÝRLEYECEK

Güney Kore'de 2011'de inþa edilmesinin ardýndan Türkiye'de millileþtirme çalýþmalarý tamamlanan ve 6. nesil teknolojiye sahip Fatih, 12 bin 200 metre derinlikte ve çok yüksek basýnç altýnda dahi deniz sondajý yapabiliyor.

Yüksek teknolojiye sahip dünyadaki ilk 5 gemi arasýnda yer alan Fatih, açýk derin deniz (offshore deep gas) sondajý gerçekleþtiriyor.

TPAO'nun bir kamu þirketi olmasýna baðlý olarak sahanýn geliþtirilmesi ve üretime geçmesine yönelik nihai yatýrým kararýnýn daha kýsa sürebileceði ve ticari kaygýlarla hareket eden uluslararasý þirketlere kýyasla daha hýzlý sonlandýrýlmasý planlanýyor. Cumhurbaþkaný Erdoðan, Karadeniz gazýnýn 2023'te üretime geçmiþ olmasýnýn hedeflendiðini açýkladý.

Diðer yandan, sahanýn üretilmesi için yapýlacak yatýrým miktarý da kullanýlan teknolojiye, açýlacak kuyularýn sayýsý ve bölgenin jeolojik yapýsýna göre deðiþiklik gösteriyor. Açýk deniz gaz üretimi yatýrýmlarýnda kuyu baþý maliyetler 25 ila 75 dolar arasýnda seyrediyor. Bu açýdan, Türkiye'nin Karadeniz'de yapacaðý yatýrým hacminin açýlacak kuyu sayýsý ve rezerv miktarýna göre ortaya çýkabileceði ifade ediliyor.

Tuna-1 lokasyonunda üretime geçilebilmesi için öncelikle sahadaki kanýtlanmýþ rezervin hesaplanmasý ve üretim planlamasýnýn yapýlmasý, gerekli üretim tesisleri ve platformlarýn kurulmasý gerekiyor. Bu sýrada, yeni sondajlar da yapýlarak gaz keþfi çalýþmalarý sürdürülürken, sahada üretime geçildikten sonra çýkarýlan gazýn karaya ulaþtýrýlmasý için bir boru hattýnýn döþenmesine de ihtiyaç bulunuyor.

KARADENÝZ'DE EN BÜYÜK REZERVÝ ROMANYA KEÞFETTÝ

Öte yandan, Karadeniz açýklarýnda Romanya, Bulgaristan ve Ukrayna da arama ve sondaj faaliyetleri yürütüyor.

Romanya'nýn 170 kilometre açýðýndaki Neptün bloðundaki 42 ila 84 milyar metreküp potansiyel üretilebilir rezerv ise Karadeniz'de bugüne kadar gerçekleþtirilen en büyük keþif olarak kayýtlarda yer alýyor.

DOÐU AKDENÝZ 'TAM GAZ'

Türkiye'nin yeni sahalar keþfederek gaz üretimini artýrmasý ithalatýn önlenmesi ve dýþa baðýmlýlýðýn azaltýlmasý açýsýndan kritik önem arz ediyor.

Bu kapsamda, arama ve sondaj çalýþmalarýný Akdeniz'de de yoðunlaþtýran Türkiye, Yavuz ve Fatih gemileriyle denizlerde 9 derin deniz sondajý gerçekleþtirdi.

Türkiye'nin bu yýl baþýnda envanterine kattýðý üçüncü sondaj gemisi Kanuni'nin ise Mersin'de bakým ve oraným çalýþmalarý sürüyor. Bu çalýþmalarýn tamamlanmasýnýn ardýndan Kanuni'nin de sondaj çalýþmalarýna katýlarak Doðu Akdeniz'de göreve baþlamasý planlanýyor.