Bakan Bolat: Cari iþlemlerde ekim ayýnda da fazla vermeyi tahmin ediyoruz

Hizmet Ýhracatçýlarý Birliði (HÝB) Baþkaný Þekib Avdagiç'in ev sahipliðinde bu yýl 6.'sý düzenlenen ödül törenine Ticaret Bakaný Ömer Bolat, Türkiye Ýhracatçýlar Meclisi (TÝM) Baþkaný Mustafa Gültepe ve HÝB üyeleri katýldý.

Törende konuþan Bakan Bolat, günlük hayatta ihracat kelimesinin sadece bir kelimeden ibaret gibi adlandýrýlabildiðini ancak dünyada ülkelerin acýmasýzca birbirleriyle kýyasýya rekabet ettiði, þirketlerin, sektörlerin büyük rekabet ettiði ihracatýn aslýnda bir kurtuluþ reçetesi olduðunu söyledi.

Ýhracatýn, yatýrým, üretim, istihdam ve iþ anlamýna geldiðine deðinen Bakan Bolat, sözlerine þöyle devam etti:

"Ýhracat, döviz kazancý demektir ve bir ülkenin dýþ ödemeler dengesinin iyileþmesi anlamýna gelen zorunlu ithalatlarýný yapabilecek dövizi kazanmasý anlamýna gelir. Ülkenin gerek mali istikrarý gerekse makroekonomik istikrarýna en büyük katkýyý yapan alandýr ihracat. Bu anlamda her zaman baþýmýzýn üstünde yeri olan ve hükümet olarak, Ticaret Bakanlýðý olarak bütün gücümüzle destek verdiðimiz, önlerine çýkan engelleri aþmaya çalýþtýðýmýz ve onlarla birtakým ruhu içinde, takým oyunu içinde çalýþtýðýmýz çok deðerli bir ailedir ihracatçýlar."

Bakan Bolat, geçen yýl hizmetler ihracatýnda 106 milyar dolarla rekor kýrýldýðýný anýmsattý.

Mal ihracatýnda da 255,6 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin rekorunun kýrýldýðýna deðinen Bakan Bolat, "Dünya þartlarý, siyasi, jeopolitik ve ticaret anlamýnda, ekonomik durum anlamýnda fazla parlak deðil ama buna raðmen Türkiye'nin ihracatçýlarý hem hizmetlerde, hem mallarda gerçekten fedakarca ve kahramanca sonuçlar elde ettiler. Hizmetler sektörü ülkeler için stratejik bir öneme sahip bir sektördür. Hem ekonomik kalkýnmaya büyük katkýda bulunmakta, hem istihdamýn çok büyük bölümünü absorbe etmekte, hem de sosyal refahýn anahtar sektörlerinden biridir. Dünyaya baktýðýmýzda yaklaþýk geçen yýl 23,8 trilyon dolarlýk bir mal ihracatý vardý ve dünya mal ihracatý yüzde 5 küçülmüþtü. Hizmetler ihracatýnda ise geçen yýl yüzde 8,3'lük bir artýþla 7, 9 trilyon dolar toplam ihracat olmuþ yani dünyadaki toplam mal ve hizmet ihracatý 31,6 trilyon dolar olmuþtur. Þöyle söyleyeyim, 2019'da 6,4 trilyon dolar olan dünya hizmetler ihracatý pandemide çok aðýr bir yara aldý ve 5,3 trilyon dolara gerilemiþti. Aradan geçen 3 yýlda, 2023 itibarýyla 7,9 trilyon dolara tekrar yükselmeyi baþardý." diye konuþtu.

Bakan Bolat, dünya ekonomisini etkileyen olumsuz þartlar, Gazze'deki vahþi Ýsrail soykýrýmý, kuzeyimizdeki sýcak savaþýn giderek þiddetlendiðini vurguladý.

Korumacýlýk eðiliminin her geçen gün daha da artmasý ve küresel alanda özellikle Avrupa'daki durgunluða raðmen Türkiye ekonomisinin büyüme ve ihracatýna devam ettiðini ifade eden Bakan Bolat, geçen yýl yüzde 5,1'lik büyüme ile kapatan ekonominin, bu yýlda ilk 6 ay itibarýyla yüzde 3,8'lik büyümesi saðladýðýný belirtti.

Bakan Bolat, bu büyümeye en büyük katký verenin 1,4 puan ile net mal ve hizmet ihracatý olduðuna iþaret ederek, þu bilgileri paylaþtý:

"Kiþi baþýna milli gelirimizi geçen yýl 13 bin 243 dolara yükselttik. Bu yýl sonunda 15 bin dolar sýnýrýna dayanacaðýz. Bu yýlýn ilk yarýsýnda 1,2 trilyon dolarlýk bir milli gelirine ulaþtýk. Özel sektörümüzün dinamik bir þekilde yatýrýmlarý, üretimleri, ihracatlarý ve artan istihdam sayesinde bu baþarýlarý elde ettik. Bu yýlýn ilk 10 ayý itibarýyla mal ihracatýnda 216,4 milyar dolara ulaþtýk ve yüzde 3,2'lik bir artýþýmýz oldu. Son 16 ayýn 12'sinde aylýk ihracat rekorlarý kýrdýk. Baktýðýmýzda bu yýl ilk 10 ayda ihracatýmýzda 6,7 milyar dolarlýk bir artýþ saðladýk. Ýthalatýmýzda ise 22 milyar dolarlýk bir tasarrufu saðladýk. Böylece dýþ ticaret açýðýmýzda hep birlikte 28,7 milyar dolar bir azalýþý baþardýk."

- "9 AYLIK CARÝ AÇIÐIMIZ ÝSE SADECE 5,3 MÝLYAR DOLAR DÜZEYÝNE GERÝLEDÝ"

Cari iþlemler açýðýnýn son 15 ay içinde 55,6 milyar dolardan eylül itibarýyla 9,7 milyar dolara gerilediðini söyleyen Bakan Bolat, "Bu yýl eylül itibarýyla 9 aylýk cari açýðýmýz ise sadece 5,3 milyar dolar düzeyine geriledi. Bunlar dýþ ödemeler dengesinde ve dýþ ticaret dengelerinde çok büyük olumlu geliþmeler. Özellikle cari iþlemlerde ekim ayýnda da fazla vermeyi tahmin ediyoruz. Böylece 5 ay üst üste cari iþlemlerde fazla verme baþarýsýný ülke olarak göstermiþ olacaðýz." diye konuþtu.

Bakan Bolat, hizmetler sektörünün 1980'den bu yana özellikle dýþa açýlma politikalarýyla beraber, turizm ve taþýmacýlýk baþta olmak üzere büyük bir dönüþüm geçirdiðini belirtti.

2000'li yýllarda turizm, taþýmacýlýk, saðlýk turizmi, eðitim turizmi, hizmetler, yazýlým ihracatý, dizi film ihracatý ve dijitalleþmeyle beraber Türkiye'nin dünyada hizmetler sektöründe saygýn ve marka ülke haline geldiðine iþaret eden Bakan Bolat, bugün saðlýktan lojistiðe, turizmden, yazýlýma, eðitimden, sinema, dizi-filme, kara, hava, deniz, demiryollarý taþýmacýlýðýna kadar dünyanýn birçok yerine hizmetler ihraç edildiðini vurguladý.

Bakan Bolat, bu yýlýn ilk 9 ayýnda 86,4 milyar dolarlýk hizmetler ihracatýnýn gerçekleþtiðine deðinerek, þunlarý kaydetti:

"Geçen yýl 106 milyar dolarla kapamýþtýk ve hedefimiz 110 milyar dolardý. Bu yýl son 12 ay itibarýyla 112 milyar dolar yýllýk hizmetler ihracatýna ulaþmýþ bulunuyoruz. Þekib Baþkanýmýzýn ifade ettiði gibi bu rakamý oldukça üzerine çýkacaðýz. Hizmetler ihracatýnýn en büyük katkýsý üretim, milli gelir, vergi, istihdam ve döviz kazancý ama en önemlisi dýþ ticaret açýðýmýzý azaltarak cari iþlemlerde bizim çok ciddi bir þekilde açýðýmýzý kapatmamýzý saðlamasýdýr. Çünkü hizmetler ihracatýnda geçen yýl 56,7 milyar dolar fazla verdik, bu yýl da ilk 9 ayda 47,7 milyar dolar fazla vermiþ durumdayýz. Bu nedenle þunu açýklýkla söylemek istiyorum, destek bizden baþarýlar sizden. Birlikte daha fazlasýný baþaracaðýz. Hizmetler ihracatýmýzdaki, OECD ülkeleri arasýnda, 56,7 milyar dolarlýk fazla ile ABD, Ýngiltere ve Ýspanya'nýn ardýndan en yüksek hizmetler ticaret fazlasý veren dünyadaki 4'üncü ülkeyiz. Gayri Safi Yurt Ýçi Hasýlasý içinde de hizmetler sektörünün payý yüzde 60'a yakýn yani yüzde 59,6'dýr. Ýstihdama baktýðýmýzda tam 18 milyon vatandaþýmýz hizmetler sektöründe çalýþýyorlar ve toplam istihdamýn yüzde 64'ünü oluþturuyorlar."

- "BU YIL SONUNDA 60 MÝLYAR DOLARLIK BÝR TURÝZM GELÝRÝ BEKLÝYORUZ"

Alt sektörlerdeki ihracat rakamlarýna deðinen Bakan Bolat, 2002 yýlýnda turizmde seyahat hizmetler sektöründe 8,4 milyar dolarlýk gelirden, 2023 yýlýnda 49,5 milyar dolar ulaþýldýðýný ve bu yýl sonunda 60 milyar dolarlýk bir turizm geliri beklendiðini anlattý.

Bakan Bolat, uluslararasý taþýmacýlýk ve lojistik sektörümüzde hizmet ihracatý gelirinin 2002'de 2,7 milyar dolar seviyesindeyken, 2023 yýlýnda 38,9 milyar dolar olduðuna iþaret ederek, þunlarý söyledi:

"Fuarcýlýk, yönetim danýþmanlýðý, yeþil hizmetler gibi sektörlerimizin dahil olduðu diðer iþ hizmetleri sektörümüzde ihracatýmýz; 2002 yýlýnda 268 milyon dolarken 2023 yýlýnda 5,5 milyar dolara yükselmiþtir. Biliþim ve yazýlým hizmetlerinde 2003 yýlýnda 224 milyon dolar bir ihracat gelirimiz varken, geçen yýlý 4,43 milyar dolarlýk ihracatla kapadýk ve biliþim-yazýlým hizmetlerinde bu yýl 5 milyar dolara ulaþacaðýz. Saðlýk hizmetleri sektöründe 2003 yýlýnda 153 bin yurt dýþý hasta tedavi ettik. 2023 yýlýnda ise tam 10 katý 1,5 milyon yurtdýþý hasta tedavisi yaparak 200 bin dolar gelirden 3 milyar dolara gelirlerimiz yükseldi. Eðitim alanýnda 2002'de 5 bin uluslararasý öðrenci varken, bu rakam 2012'de 31 bin, 2023 itibarýyla 302 bin uluslararasý öðrenciye yükseldi. Elde ettiðimiz gelir 1,2 milyar dolar. Kültürel ve eðlence hizmetleri sektöründe 2000'li yýllarda 10 milyon dolar ihracat gelirimiz varken, 2023'te yaklaþýk 600 milyon dolarlýk gelirlerimiz var. Türkiye'nin yapýmlarýný, dizilerini dünyada ayný anda 800 milyon seyirci izleyebilmektedir. Yurt dýþý müteahhitlik hizmetleri sektörümüz 1972'den 2002'ye kadar 50 milyar dolarlýk projeler kazanýp tamamlamýþlardý. 2002'den 2023'e kadar ise 472 milyar dolarlýk daha müteahhitlik hizmetlerini kazandýlar ve baþarýyla tamamladýlar. Toplam 137 ülkede 12 bin 317 proje üstlenmiþ oldular."

Baðdat ve Basra ziyaretine deðinen Bakan Bolat, Irak'ýn Türkiye için 20 milyar dolarlýk dýþ ticaret hacmi, 14 milyar dolarlýk ihracat ve 35 milyar dolarlýk müteahhitlik hizmetleriyle önemli bir ülke olduðunu ifade etti.

Baðdat'ta, Basra'da Türkiye'ye çok büyük ilginin olduðunu belirten Bakan Bolat, "Türk mallarýnda, Türk dizilerinde, Türk inþaat projelerinde, saðlýk hizmetlerinde, eðitim hizmetlerinde yönlerini Türkiye'ye çevirmiþ durumdalar. Bizim görevimiz 'Türkiye Yüzyýlý'nda, Cumhurbaþkaný'mýzýn bize öngördüðü hedefler doðrultusunda ihracat, yatýrým, üretimle, ekonomik ve sosyal yapýmýzla halkýmýz için daha müreffeh, daha geliþmiþ bir Türkiye'yi meydana getirmek ve bunun için çalýþmaktýr. Biz Ticaret Bakanlýðý olarak 2012'den beri hizmetler sektöründeki ihracata destek programlarýný uyguluyoruz. Hizmet Ýhracatçýlarý Birliði ve Hizmetler Ticareti Genel Müdürlüðü, bakanlýðýmýzda kuruldu. 2 taraf olarak, ayný takýmýn oyuncularý olarak etle týrnak gibi bütüncül bir þekilde dayanýþma içinde çalýþýyoruz. Bütün bakanlýk kadrolarýmýz tüm ihracatçýlarýmýza 7/24 hizmet vermek için seferber durumdadýrlar." dedi.

- "YÜZDE 50'YE YAKIN BÝR ARTIÞLA 7,3 MÝLYAR LÝRALIK HÝZMETLER DESTEÐÝ HAZIRLANDI"

Bakan Bolat, toplam 5 karar ile 12 sektörde hizmetler ihracatýný desteklediklerini ve 2022'ye kadar toplam 2 milyar lira civarýnda bir destek verildiðini hatýrlattý.

2023 yýlýnda 2,5 milyar lira hizmet ihracatçýlarýna destek verildiðini anlatan Bolat, þunlarý kaydetti:

"Bu yýl, þu an itibarýyla 5,1 milyar liralýk hizmetler ihracat desteði paketimizi tamamladýk ve önümüzdeki yýlýn bütçesinden de þimdiden yüzde 50'ye yakýn bir artýþla 7,3 milyar liralýk hizmetler desteði hazýrlandý. 2022'de 967 hizmetler firmasý bu destekleri alýrken, 2023'te bu rakam þu ana kadar 2025 firmaya ulaþtý. Üye sayýsý 5 bin 600'ü buldu, inþallah 3 yýllýk bir süre de bu sayýyý 10 bine çýkarmak hedefimiz olmalýdýr. Eximbank'tan reeskont kredi destekleri, ÝGE'den kefalet destekleri noktasýnda sizlerin yanýnýzdayýz. Bu anlamda 2025 yýlý için Orta Vadeli Programda 121 milyar dolarlýk hizmetler ihracatý hedefi ortaya koyduk. Uluslararasý alanda, anormal durumlar ortaya çýkmadýðý takdirde bu rakamlara ulaþacaðýz hep birlikte. Amacýmýz 2028'de hizmetler ihracatýmýzda, dünya hizmetler toplam ihracatýnýn içindeki payýmýzý þu andaki yüzde 1,35'ten yüzde 2'ye yükseltmektir."

Bolat, yurt dýþýndaki bütün temaslarda veya yurt dýþýndan gelen yetkililerle temaslarda ekonomi ve sektörler adýna büyük övgüler aldýklarýný vurguladý.

Bakanlýk olarak bu baþarýda ihracatçýlarýn yanýnda olduklarýný söyleyen Bakan Bolat, "Türk markalarýnýn sayýsýný artýracaðýz. Ticaret Bakanlýðý olarak Türkiye Ýhracatçýlar Meclisiyle, Hizmet Ýhracatçýlar Birliðiyle, sizlerin daha fazla ihracat yapmanýz noktasýnda bütün gayretleri sarf edeceðiz. Geçen yýl 361 milyar dolar ihracat geliri elde ettik, bu yýl bu rakamý 380 milyar dolar civarýnda olacak. Türkiye ekonomisinin istikrarlý büyümesinde ihracatýn, ihracatçýlarýn gerçekten hakký ödenmez, çok büyük katkýlarý var ve biz bu konuda desteklerimize devam edeceðiz." ifadelerini kullandý.