Bakan Bolat'tan kara propagandalara net cevap: Ýsrail ile ticaret sýfýra indi

Bolat, Turkuvaz Medya tarafýndan düzenlenen "Türkiye Ýhracat Seferberliði Programý"nda, yýl sonu ihracat hedefleri hakkýnda deðerlendirmelerde bulundu.

Ekim ayý rekor ihracatýný açýkladýklarýný hatýrlatan Bolat, mal ihracatýnda tarihin en yüksek ekim ihracatýnýn gerçekleþtiðini ifade etti.

Bakan Bolat, küresel ölçekte yaþanan ekonomik sýkýntýlara iþaret ederek, þunlarý kaydetti:

"Bölgemizde sýcak savaþlar, artan korumacýlýk tedbirleri, ekonomik büyümede küresel alandaki zayýflýk kaygý verici geliþmeler ama buna raðmen ihracatçýlarýmýz ve biz, sahada net þekilde çaba gösteriyoruz. Kalan 2 ayda da geçen yýlý aþarak 264 milyar dolarlýk OVP hedefimizi tutturmak amacýndayýz. Kasým, aralýk ayýnda rekor denemeleri yine yapacaðýz, þu an iyi gidiyoruz. Ýlk 6 gün itibarýyla yüzde 4,5'lik bir artýþýmýz var. Hizmet ihracatýmýz da çok iyi gidiyor.

Pandeminin olduðu dönemde bile Türkiye ekonomik büyümesini yüzde 2 civarýnda baþardý, diðer Avrupa ülkeleri küçülme yaþamýþlardý. 2024'te dünyada yüzde 3,2 civarýnda büyüme bekleniyor. 2025 için de IMF tahmini yine yüzde 3,2 civarýnda. Bu yýl bakýyoruz bizim yüzde 41-42'lik en büyük ihracat pazarýmýz olan Avrupa Birliði'nde büyüme yine zayýf, ithalatlarýnda düþüþ var ama bizim AB'ye ihracatýmýzda ilk 10 ay itibarýyla 3-4 milyar dolarlýk bir artýþýmýz var. Bu önemli bir baþarý. Balkanlar coðrafyasý ile ticaretimiz artýyor, bu alanda çalýþmalar yürütüyoruz."

- "BU SENE HÝZMETLER SEKTÖRÜNDE 112-113 MÝLYAR DOLARLIK ÝHRACAT GELÝRÝNE ULAÞACAÐIZ"

Bakan Bolat, Türk ürünlerinin oldukça kaliteli olduðunu ve aldýðý talebi her geçen gün artýrdýðýný bildirerek, bu görüntünün gelecek adýna ümit verici olduðunu dile getirdi.

Ýhracatýn hem mal hem hizmet bazýnda artacaðýný belirten Bolat, "Avrupa ve ABD'de talebin artacaðýný öngörüyoruz, burada talep arttýðýnda bizim ihracatýmýz da buna hemen yanýt verecektir." þeklinde konuþtu.

Bolat, "Bu sene inþallah hizmetler sektöründe 112-113 milyar dolarlýk ihracat gelirine ulaþacaðýz." dedi.

- "ÝLK 10 AY ÝTÝBARIYLA ÝÞLENMEMÝÞ YA DA YARI ÝÞLENMÝÞ ALTIN ÝTHALATIMIZDA 13,7 MÝLYAR DOLAR AZALMA VAR"

Bolat, son 1 yýlda ekimden ekime ihracatta 8,5 milyar dolar artýþ olduðunu, 10 ayda 216 milyar dolara gelindiðini belirterek, þu deðerlendirmelerde bulundu:

"Burada önemli bir baþarýmýz da ithalatý azaltmaktýr. Pandemi, Rusya Ukrayna Savaþý'nýn enerji ve gýda fiyatlarýný patlatmasý, yaþadýðýmýz deprem felaketi hem ithalatýmýzý artýrdý hem de depremde 6 milyar dolar net bir ihracat açýðýmýz oldu. Dýþ ticaret açýðýmýz mayýs 2023 itibarýyla 122 milyar dolardý. Son 12 ay itibarýyla ekim itibarýyla son 1 yýllýk dýþ ticaret açýðýmýz 77,5 milyar dolar, 45 milyar dolar dýþ ticaret açýðýmýzý azalttýk. Bu yýl ilk 10 ay itibarýyla baktýðýmýzda da 28,5 milyar dolar dýþ ticaret açýðýmýzý azalttýk.

Burada hem ihracatý artýrdýk hem de ithalatý azalttýk. Tüketim mallarý ithalatýnda 5 milyar dolar artýþ gözüküyor ama alt kalemlerine baktýðýnýzda, bunun yaklaþýk 3,5 milyar dolarýnýn kuyumcu ve mücevherci ürünleri ithalatýndaki artýþtan kaynaklandýðý gözüküyor. Geçen yýl altýn ithalatýmýz 31 milyara yükselmiþti. Eðer Hazine ve Maliye Bakanlýðý ile biz tedbirler almasak, kota getirmeseydik 40 milyarý aþacak duruma gidiyordu. Çeþitli yöntemlerle bunu geriletmeye çalýþýyoruz. Bu sene ilk 10 ay itibarýyla iþlenmemiþ ya da yarý iþlenmiþ altýn ithalatýmýzda 13,7 milyar dolar azalma var."

Bolat, Ýstanbul'da düzenlenen Türkiye Ýhracat Seferberliði Programý'nda, yýlýn geride kalan döneminde ithalatta yaþanan azalmaya iþaret ederek, bunun nasýl saðlandýðýna iliþkin uyguladýklarý politikalarý anlattý.

Bir yýl önce 367 milyar dolar ihracatýn, son 12 aylýk rakamýnýn 340 milyar dolara gerilediðini bildiren Bolat, ihracat yapan kuyumcularýn yarý mücevher statüsünde ürünler getirerek ihtiyaçlarýný karþýladýðýný ve bu alanda 3,5 milyar dolarlýk artýþ yaþandýðýný, kýrmýzý et fiyatlarýnýn "þiþmesini" engellemek ve halkýn makul fiyatlarda et tüketebilmesini saðlamak için Et ve Süt Kurumu'nun helal kesim usulüyle ithalat yaptýðýný, burada da 200 milyon dolar artýþ olduðunu söyledi.

Motosiklet ithalatýnda 300 milyon dolarlýk, binek otomobilde 550 milyon dolarlýk artýþ olduðunu belirten Bolat, Çin'den ithal edilen otomobillere ek gümrük vergisi getirilmesinin ardýndan bu alandaki rakamlarýn gerilemeye baþladýðýný kaydetti.

Bolat, "Biz bardaðýn dolu tarafýna bakalým. Türkiye'nin dýþ ticaret açýðýndaki, cari iþlemler açýðýndaki bu kadar büyük azalma, ülkemizin dýþ ekonomik iliþkilerinde bir ayarlama ve dengeleme sürecini beraberinde getirdi. Döviz piyasalarýna istikrar, rezervlerimize büyük bir artýþ getirdi. Yerli ve milli sanayimizi haksýz ithalata, kural dýþý ithalata, Türkiye'yi bir ithalat cenneti yapmaya çalýþan çevrelere karþý korumuþ olduk. Bunlar bizim uluslararasý yükümlülükler gereði haklarýmýz, bunu uyguladýk yani." diye konuþtu.

Ýthalatýn azaltýlmasýna yönelik politikalarýn yerli üretimi artýrdýðýný vurgulayan Bolat, büyümenin sürdüðünü, kiþi baþýna düþen milli gelirin artmaya devam ettiðini, makroekonomideki göstergelerin hemen hepsinde ciddi iyileþmeler yaþandýðýný, iþsizliðin azaldýðýný, iþ dünyasýnýn çalýþtýracak iþçi bulamadýðýna dair þikayette bulunduðunu, istihdam sayýsýnýn 33 milyon sýnýrýna yaklaþtýðýný aktardý.

- "MERKEZ BANKASI REZERVLERÝ REKOR SEVÝYELERÝNDE"

Ticaret Bakaný Bolat, son dönemde ekonomide yaþanan olumlu geliþmelere iþaret ederek, sözlerini þöyle sürdürdü:

"Ýstihdam, ekonomik büyüme, ihracattaki artýþ, ithalattaki azalýþ, dýþ ticaret açýðýnýn azalmasý, cari iþlemler açýðýnýn minimum seviyeye inmesi, Merkez Bankasý'nýn döviz rezervlerinin rekor seviyelere yükselmesi, Türkiye'nin kredi risk priminin (CDS) 800'lerden 260'lara gerilemesi, Türkiye'nin 3 büyük kredi derecelendirme kuruluþundan bir yýl içinde ikiþer defa not artýrýmý alarak, yatýrým yapýlabilir ülke konumuna doðru gelmesi ve yaklaþmasý, yurt dýþýndan doðrudan yatýrýmlar...

Yurt dýþýnda müteahhitlik hizmetlerinde geçen yýl 28 milyar dolarlýk ihale kazandý müteahhitlerimiz. Bu, Türkiye'den mühendis, iþçi, teknisyen gitmesi, Türkiye'den mal satýþý demektir. Bu sene de iyi gidiyoruz. Orta Doðu'da, Körfez'de, Türk Cumhuriyetlerde, Rusya pazarýnda, Balkanlarda, AB, Afrika'da ve ABD pazarýnda hep büyüme içinde dýþ ticaretimiz, ihracatýmýz. Enflasyonda da 5 ayda yaklaþýk 27 puanlýk bir gerileme söz konusu oldu TÜFE olarak, ÜFE daha da aþaðýlarda."

Bolat, aldýklarý tedbirler sayesinde fedakarlýklar yaparak fiyat artýþlarýnýn önüne geçtiklerini ifade ederek, "Ticaret Bakanlýðý olarak ihracatý artýrmak bizim ana görevimiz ama halkýmýzýn makul fiyatlarda ürün tüketebilmesi için gerektiðinde ihracatý kýsýyoruz." dedi.

- "(KURDAKÝ ARTIÞIN ÝHRACATÇIYA) BÝR FAYDASI OLMUYOR"

Ömer Bolat, ihracatçýlara yönelik desteklere iliþkin soru üzerine, AK Parti hükümetleri döneminde sabit kur uygulamasý veya kur hedefi olmadýðýný belirtti.

"Kur, ülkenin dýþ ticaret dengeleri, döviz giriþ ve çýkýþý gibi geliþmelerle piyasalarda kendini ve deðerini bulan önemli bir enstrüman" diyen Bolat, uyguladýklarý dezenflasyon programý çerçevesinde döviz piyasalarýnda istikrarýn saðlandýðýný, ülkenin döviz rezervlerinin arttýðýný, bu sayede dövize spekülatif bir talep olmadýðýný, spekülatif talep olmayýnca kurlarda çalkantýlý dönemin geride kaldýðýný vurguladý.

Bu sayede insanlarýn önünü görebildiðini ve fiyat teklif edebildiðini belirten Bolat, spekülatif artýþlarýn girdi maliyetlerini de yükselttiðini, girdi maliyeti artýnca kurdaki artýþýn getireceði rekabet avantajýnýn da ortadan kalktýðýný söyledi.

Kurdaki istikrarýn önemine iþaret eden Bolat, "Kaldý ki sizin burada bugün aniden yüzde 20 kur artýþýnýz olsa ne oluyor biliyor musunuz? Ýthalatçý telefonu açýyor diyor ki, 'Senin ülkende kur yüzde 20 artmýþ. Bana verdiðin dolar fiyatýný yüzde 20 düþüreceksin' diyor. Yani bir faydasý da olmuyor. Ticaretteki reel tablo budur." diye konuþtu.

Bolat, makro iyileþme ve dengelemeleri saðladýktan sonra her kademede ihracatçýya destek verdiklerini ifade ederek, bu alanda saðlanan desteklere deðindi.

- "ÝHRACATÇI SAYIMIZI 160 BÝNE ÇIKARTACAÐIZ"

Bakan Bolat, Ticaret Bakanlýðý'nýn bu yýl 38 milyar lira olan bütçesinin 21,5 milyar lirasýný; ihracat desteði olarak 16 milyar lirasýný mal ihracatçýlarýna, 5,5 milyar lirasýný hizmet ihracatçýlarýna tahsis ettiklerini bildirdi.

Ýhracatçýlara yönelik yüzlerce destek programý bulunduðunu aktararak, örnekler paylaþan Bolat, hedeflerinin 2030'a kadar ihracatçý sayýsýný 140 binden 160 bine yükseltmek olduðuna dikkati çekti.

Bolat, "Önümüzdeki yýl Bakanlýk olarak 56 milyar liraya çýkarýlýyor bütçemiz. Yüzde 60'ýný yine ihracatçýlara karþýlýksýz, uluslararasý kurallara uyumlu þekilde hibe destekleri olarak verilecek." dedi.

- "MAYISTAN BU YANA ÝSRAÝL'E ÝHRACAT, ÝTHALAT SIFIRDIR"

Ticaret Bakaný Bolat, Türkiye'nin Ýsrail'e ihracatýnýn sürdüðüne dair iddialarýn ve buna karþýlýk Filistin Ulusal Ekonomi Bakaný Muhammed el-Amur tarafýndan Türkiye'nin aslýnda Filistin'e ihracat yaptýðýna iliþkin açýklamalarýn hatýrlatýlmasý üzerine, dünyada Filistin'de ateþkesi saðlamak için en çok çaba gösteren ülkenin Türkiye, liderin de Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan olduðunu söyledi.

Cumhurbaþkaný Erdoðan'ýn uluslararasý etkinliklerde ve zirvelerde yaptýðý çaðrýlarý hatýrlatan Bolat, þöyle devam etti:

"Her platformu kullanarak ikili liderler görüþmelerinde, uluslararasý oturumlarda, zirve toplantýlarýnda bu konuda lobi çalýþmasý yapýlýyor. Ýsrail'in saldýrganlýðýnýn önlenmesi noktasýnda þimdi BM'de 52 ülkeyi de yanýmýza alarak Ýsrail'e silah ambargosu konulmasý konusunda bir karar tasarýsý teklifi sunduk. Lahey'deki Uluslararasý Adalet Divaný'nda Ýsrail aleyhine açýlan davada Ýsrail'in mahkum edilmesi için müdahil olduk. 85 bin ton gýda ve saðlýk yardýmýyla dünyada Filistinli kardeþlerimize en çok yardým gönderen ülke konumundayýz, geçen yýl 7 Ekim'den bu yana... Hal böyleyken ticaretimizi azaltma çabasý iþine girdik. 9 Nisan'da 54 önemli fasýlda ve 1109 üründe Ýsrail'e ihracatý durdurduk. Bu önemli bir fedakarlýk bir ülke için. Ondan sonra, 3 hafta sonra da ihracatý ve ithalatý tamamen durdurduk."

Bolat, Filistin'in bir gümrüðü, deniz limaný, havalimaný ve gümrük kapýsý bulunmadýðýný, ihracat ve ithalat iþlemlerini mecburen Ýsrail liman ve gümrüklerinden geçirdiðini, bunun uluslararasý garanti altýnda olduðunu bildirdi.

Türkiye ile Ýsrail arasýndaki dýþ ticaretin 2023'te 9,5 milyar dolar olduðunu, bunun 6,5 milyar dolarýný Türkiye'nin Ýsrail'e yaptýðý ihracatýn oluþturduðunu bildiren Bolat, þu bilgileri verdi:

"Filistinli ithalatçýlar ürünlerini alýrken, ithalatlarýný yaparken kolaylýk olsun diye varýþ yeri Ýsrail olarak çekiliyordu. O yüzden de o ticaret Ýsrail ticaret gözüküyordu ancak Filistinlilerin de kendi ifadeleriyle 9,5 milyar dolar civarýnda yaptýklarý toplam ithalatlarý, 1,5 milyar dolar da ihracatlarý var dünyaya. Bunun içinde yaklaþýk 2 milyar dolarýný Türkiye'den alýyorlardý. Yaklaþýk 5,5 milyar dolarýný da Ýsrailli tüccarlardan alýyorlardý kendi þehirlerine yaptýklarý ithalatlarý. Ýsrail'de gümrük kodu 624, Filistin'in gümrük kodu 625. 2 Mayýs'tan itibaren Ýsrail'e ne bir ihracat sevkiyatý ne de Ýsrail Türkiye'ye ithalat sevkiyatýna izin verilmedi. Hatta þunu söyleyeyim; Ýsrail'den gelen bazý ithalat ürünleri vardý. Miktarý da 96,5 milyon dolar. Binlerce kalemde gümrüklerde, antrepolarda duruyor. Almadýk Türkiye'ye. Araya aracýlar koyanlar oluyor. 'Net olacaðýz, almýyoruz' diyoruz. Ýsrail kalýcý ateþkesi ilan edinceye ve Gazze'nin yeniden imarý baþlayýncaya kadar bu kararýmýz sabit. Mayýstan bu yana Ýsrail'e ihracat, ithalat sýfýrdýr."

- "ÝNANILMAZ BÜHTAN VE ÝFTÝRA YAPIYORLAR"

Ticaret Bakaný Bolat, Filistin Ulusal Ekonomi Bakaný Muhammed el-Amur'un açýklamalarýný anýmsatarak, sadece Filistin tarafýnýn onay verdiði iþlemlere sýký denetim altýnda izin verdiklerini söyledi.

Bolat, "Son derece açýk, þeffaf. Bunu sürekli olarak Türkiye'nin Ýsrail'e olan baskýlarýný ve siyasi mücadelesini yýpratmak gayesiyle kullanan bu isimleri kýnýyorum." dedi.

Uluslararasý ticarette, yani deniz taþýmacýlýðýnda 5-6 tane büyük denizcilik þirketi bulunduðunu hatýrlatan Bolat, sözlerini þöyle sürdürdü:

"Konteyner ticareti dediðimiz, hacimli ürünlerin ticaretinde ürünleriniz bu þirketlerin üzerinden gitmek ya da gelmek zorunda. Türkiye'nin 605 milyar dolar mal ticareti var. Yaklaþýk 170 milyar dolar hizmetler ticareti var. Bizim ihracat ve ithalatta kullandýðýmýz konteyner sayýsý 8,3 milyon adet. Bazen konteyner bulamýyor ihracatçýlar. Veya ithalatçýlar mal getirecek konteyner bulamýyorlar. Bir gemi çeþitli acentelerden aldýðý konteynerleri X, Y, Z, Z, Þ vesaire... Gemiye yüklenir, gemi baþlar, uðrayacaðý limanlarda o yükleri indirir. Yeni yükler alýr. Bu yükler dediðimiz, konteynerlerin sahipleri vardýr. Kimi zaman boþ, kimi zaman içi yükle dolu. Þimdi orada Ýsrailli bir firmanýn konteyner ismini görüyor gemide, 'Bu Ýsrail'e gidecek' diyor. Hatta o kadar ileri gidiyorlar ki, yani çirkin iftiralara sarýlýyorlar, 'ateþli silah, savunma sanayi ürünleri gönderiyorlar' diye de inanýlmaz bühtan ve iftira yapýyorlar. Türkiye'den Ýsrail'e yýllardýr hiçbir þekilde savunma sanayi ürünü gitmedi, gitmez de..."

- "ABD'DEN BAÞTA ÇELÝK VE TEKSTÝL ÜRÜNLERÝNDE GÜMRÜK VERGÝLERÝNÝN AZALTILMASI BEKLENTÝMÝZ VAR"

Ömer Bolat, ABD baþkanlýk seçimlerini Donald Trump'ýn kazanmasýna iliþkin soru üzerine, Türkiye ile ABD arasýndaki dýþ ticaretin bu yýl 35 milyar dolara ulaþmasýný beklediklerini, iki ülke arasýnda birçok alanda ciddi iþbirlikleri olduðuna vurgu yaptý.

Trump'ýn ilk döneminin iliþkiler açýsýndan çalkantýlý geçtiðini ancak son dönemde 100 milyar dolarlýk dýþ ticaret hedefinde anlaþýldýðýný hatýrlatan Bolat, sözlerini þöyle sürdürdü:

"Ýkinci Trump döneminin beklentileri büyük. Kendisi 'savaþlarý sona erdireceðini' söyledi. Bu ticaret açýsýndan iyi bir þey. Bunu baþarabilecek mi göreceðiz. Yani Filistin'de ateþkesi hemen saðlayabilecek mi, Ýsrail'e baský uygulayacak mý, Ukrayna-Rusya savaþýnda iki tarafý barýþa zorlayacak mý? Bunlar bizim tam merkezinde olduðumuz için çok kritik geliþmeler. Uluslararasý ticarette nasýl bir politika uygulayacak? Gümrük vergilerinde bütün dünyaya, Çin'e ve bize karþý olaðanüstü tedbir politikasýna mý evrilecek? Bunlar açýsýndan geliþmeleri hep birlikte göreceðiz. Ama göreve baþlarken 'ihtiyatlý bir iyimserlik olabilir' diyelim. Her yeni baþlangýçta acaba ikili iliþkilerde daha iyi bir süreç olabilir mi? Biz þunu bekleriz; savunma sanayisinde bazý ihtiyaçlarýmýz noktasýnda ambargosuz bir þekilde iliþkilerin düzelmesi. Türkiye'ye, Ýslam dünyasýna ve bölgeye bakýþta daha dengeli, daha adil, daha hakkaniyetli bir yaklaþým gösterilmesi. Dýþ ticaretimizde baþta çelik ve tekstil ürünlerinde gümrük vergilerinin azaltýlmasý beklentimiz var. Mali iliþkilerde özellikle Rusya'ya yönelik ambargoda þirketlerimiz, bankalarýmýz üzerinde aðýr baskýlar var. Bu baskýlarýn hafiflemesini veya ortadan kalkmasýný bekleriz. Burada bir küresel liderlik gösterebilecek mi yoksa içine kapanýp, 'ben sadece Amerika'yý büyük yapacaðým, dünyayla ilgilenmeyeceðim' þeklinde izolasyonist bir yaklaþým mý görecek? Türkiye ile ABD arasýnda siyasi iletiþim kanallarý liderlik düzeyinde daha iyi olabilecektir. Hükümet, bakanlar ve kuruluþlar düzeyinde de ümit ederiz ki daha iyiye doðru evrilir. Beklentimiz bu."

- FAHÝÞ FÝYAT UYGULAYAN ÝÞLETMELERE YÖNELÝK DENETLEMELER

Ticaret Bakaný Bolat, iþletmelere yönelik denetimlerde fahiþ fiyat uygulayanlarýn açýklanmasýna yönelik bir düzenleme olup olmayacaðý sorusu üzerine, "Bu yýlýn ilk 10 ayýnda 430 bin denetleme yaptýk. 210 binin üzerinde irili ufaklý iþletmeye cezalar kesildi. 210 bin iþletmenin açýklanmasý veya ortaya konulmasý olabilir de. Ancak biz olaya þöyle yaklaþýyoruz. Bizim görevimiz hem iç hem de dýþ ticareti artýrmak, kurallarý ve sektörel düzenlemeleri getirmek ve bu kurallara uymayanlara denetleme faaliyetiyle idari para cezasý uygulamak. Bu anlamda bir çalýþma içerisindeyiz." deðerlendirmesini yaptý.

Bolat, Kovid-19 ve yüksek enflasyon döneminde görülen stokçuluk, karaborsacýlýk ve fahiþ fiyat uygulamalarýný kökten çözmek için birinci yolun enflasyonla mücadeleden geçtiðini, bu mücadelenin Hazine ve Maliye Bakanlýðý ile Merkez Bankasý tarafýndan sýký bir þekilde uygulandýðýný vurguladý.

Kendilerinin de denetimleri sýký þekilde sürdürdüðünü dile getiren Bolat, il ticaret müdürlükleri ve diðer müdürlükler üzerinden kesilen cezalara deðindi.

Uygulanan politikalar sayesinde hem otomotivde hem de emlakta "köpüðün" ortadan kalktýðýný belirten Bolat, bu alanlarda hayata geçirilen yeni uygulamalarý anlattý.

Öte yandan, Ömer Bolat'ýn bugünkü programýnda yer alan ve katýlacaðý belirtilen Türkiye-Ýspanya JETCO Toplantýsý'nýn iptal olduðu bildirildi.