Tarým ve Orman Bakaný Ýbrahim Yumaklý, CNN TÜRK yayýnýna konuk oldu.
Bakan Yumaklý'nýn açýklamalarýndan satýr baþlarý þöyle;
Dünyada yeni normal diye nitelendirdiðimiz deðiþiklikler oluyor. Benim sorumluluðum altýndaki hususlar için tarýmsal üretimi yeniden planlamanýz gerekiyor. Biz de bununla ilgili 2 yýldýr çalýþýyorduk. 1 Ocak 2024'ten itibaren planlý üretime geçtik. Sizin elinizde imkanlarýnýz ve araçlarýnýz var, ülkenizin ihtiyaçlarýný, gelecek nüfus projeksiyonlarýna bakarak üretiminizi planlamanýz gerekiyor. Hayvansal ve su ürünlerinde bu gerçekleþti.
Her ilde ziraat odalarý, önder çiftçiler, ticaret odalarý, konuyla ilgili tüm paydaþlarla konuþarak o bölgede hangi üretim deseninde üretim yapýlmalý bunun çalýþmasý yapýldý. Destekler fazla ve farklý. Çiftçi bile neyin ne olduðunu anlamýyor. Bunlarýn sadeleþmesi gerekir. 165 kalem destek veriyorduk. Bunu 3 ana baþlýða indirdik. Temel destekler, planlama, üretim geliþtirme desteði.
Bunlarýn içinde mazot ve gübre ne kadar kullanýlýyor bunu belirledik. Önümüzdeki dönemlerde bu rakam güncellenerek devam edecek. Temmuz ayýnýn sonuydu, çiftçilerimizin hesabýna yatýrýlýp çekilmeyen 6 milyara yakýn destek vardý. Etkinliðini yitirmiþ.
Tarýmsal desteklerin açýklanmasý ilk defa üretim döneminden önce oldu. 3 yýllýðýna ve ilk defa açýklamýþ olduk. Destek tutarlarýnýn en önemli girdilerden mazot ve gübre olarak güncellenecek þekilde belirledik.
Burada gerçekten sektörün içinden o þekilde deðil deyip geniþ kesime anlatma imkaný oldu. Bu kýsýr tartýþmaya sýkýþtýrýlmayacak kadar önemsiz.
Biz 13+1 derken stratejik ürünler hububat, baklagil, yaðlý tohumlardýr. Örneðin hububat buðday arpa. 185 liralýk mazot ve gübre desteði veriyordum. Buðday ve arpayý nerede ekerseniz ekin temel destek alacaksýnýz. Türkiye'de üretim yapan kim varsa temel desteði alacak. Belirlenmiþ olan havzalarda buðday ekimi yapýlýyorsa bu plana uyduðu için planlý üretim desteði vereceðim. Ýlaveten su kýsýtý desteði verilecek. Eskiden 185 lira veriliyordu, 342 lira bu yýl için bu. Planlý üretim desteðini de verdim. Orada buðdayýn ekilmesini belirlemiþsem ilave 342 lira daha vereceðim.
Mýsýrda su kýsýtý yok. Mýsýr çok fazla su tüketen ürün. Temel ve planlý üretim desteði veriyorum. Su kýsýtý desteði vermiyorum.
Biz sizin kartlarýnýza desteklerinizi yükleyelim, siz gidin girdilerinizi alýn. Bunlarýn satýldýðý yerlerden çiftçilerimize çok yüksek oranlarda komisyon uygulandýðýný gördük. Tüm desteklerimizi nakdi olarak verilecek.
Türkiye'de 206 kalem ürün üretiliyor. Domatesin bunlardan biri olduðunu düþünürsek birçok çeþidi var. Birkaç ürün üzerinden Türk tarýmýnýn sorun yaþadýðýný söylemek siyasi söylemdir. Biz sanki sorun olduðunda bununla ilgileniyormuþ gibi hava oluþturulmaya çalýþýlýyor. Eskiþehir'den genç rençberler, çözülmesini istedikleri platform olduklarýný söylediler. Biz sektörle üreticilerle her an beraberiz. Domatesle alakalý ilk aslýnda Ýzmir Kýnýk'ta çýktý. Fazlalýk bekliyorduk. Problem oluþturacak nitelikte deðildi. Sözleþmeli üretimlerde sorun yok, sözleþmesiz üretimlerde sorun var. Fazlalýk oluþunca. Baþka bir þey daha var, iklim deðiþikliðinin etkisi her yerde. Hasat peyderpey olan ürün ayný anda hasat edilip piyasaya çýkmýþ oldu. Daha sonra Bursa'da baþladý. Salça fabrikalarýyla bir araya geldik. Bazýlarý üretim zamanýný öne çektiler, boþ olan kýsýmlarýný devreye aldýlar. Ne kadar argümanýmýz varsa bunlarý yansýttýk.
Bu süreç içinde bazý fabrikalarýn da kendi sözleþmeli üretimleri için 2 kamyon ürün alacaksa 1 kamyonunu sözleþmeliden alacaðým bir kamyonunu sözleþmesiz alacaðým derse tespit ettik. Ticaret Bakanlýðý devreye girdi. Ýnsanlarý sokaða çaðýrarak oradan bir þey yapmaya çalýþtýlar. Bizim üreticimiz bunlara prim vermiyor. Parti amblemleri olan pankartlarla çýktýlar, biz bunu söyleyince geri plana çekildiler. Sorunlarý çözmek insanlarý sokaða çaðýrarak olmaz.
FAHÝÞ FÝYATLAR
Ürünlerin fiyat artýþlarýnýn üretimle ilgili olmadýðýný söylemek istiyorum. Fiyat yüksek fiyat olarak nitelendirdiðimiz ürünlerin o durumlarý ürünlerin olmamasýndan kaynaklý deðil. Geçtiðimiz hafta bu konuyu tekraren masaya yatýrdýk. Jeotermal yerlerde sebze ve meyve üretimini destekliyoruz. Anlýk olarak fahiþ fiyatla alakalý Ticaret Bakanlýðý'nýn çalýþmasýna destek veriyoruz.
YANAN ORMAN ARAZÝLERÝ
Yanan hiçbir alan imara açýlamaz. Bayraklý söylenecek. Bayraklý'yla ilgili konu yeni. 2020'de Ýzmir depremi olduðunda orada yýkýlan binalarýn yerine bina yapýmý için Çevre Bakanlýðý yer arayýþýna girmiþ. Bizden de bilgi istenmiþ. Orman olarak görülen ama orman vasfý taþýmayan yerleri yapabilirsiniz demiþiz. 2021 yýlýnda Cumhurbaþkanlýðý Kararnamesi'nde orman dýþýna çýkarýlmýþ Milli Emlak'a verilmiþ, tahsis edilmiþ, onlar da buraya depremde zarar görenlerin evlerini yapmýþlar. Dava açýlmýþ. O davayý gören mahkeme demiþ ki, esasýnda hiçbir problem yok. Sizin buradaki kurulunuzun içinde harita mühendisi yok, bunu bozuyorum, bunu düzeltin. Biz bunu Ekim 2023'te bozmuþ. Önümüzdeki 2023'ten itibaren biz düzeltmiþiz, orasý orman dýþýna çýkarken yangýn gerçekleþmiþ ve orasý yanmýþ. Talep edilen yerden bir metre eksik ya da fazla deðil. Kesinlikle doðru deðil.
SOKAK KÖPEKLERÝ YASASI
Çok uçlarda yaþýyoruz her þeyi. Kýyýsýndan köþesinden bakýyoruz. Bizim yönetmeliðimiz yakýn zamanda yayýnlanacak. Bu yasa hayvanlara iþkence etmeyi haklý kýlacak en ufak kelime ve harf bile barýndýrmýyor. Böyle yapýlýyorsa savcýlýklarýmýz gerekeni yapar. Hayvanlara iþkence etmek suçtur. Orada baþka bir þey konuþup sorunu çözecek olan kanuni düzenlemeleri hedef tahtasýna oturmanýn hiçbir hakký yok. Barýnak için alan oluþturup destek vereceðiz. Bu problemin sokakta hayvan olmasý olarak tanýmlanmasý söz konusu, hayvanlar devam etsin demek. Nasýl oluyor anlayabilmiþ deðilim.