Cari iþlemler hesabý eylülde fazla verdi
Türkiye'nin cari iþlemler hesabýnda eylülde 2 milyar 988 milyon dolar, altýn ve enerji hariç cari iþlemler hesabýnda 7 milyar 734 milyon dolarlýk fazla oluþtu. Bakan Þimþek, yaptýðý açýklamada 'Yýllýk cari açýk eylülde 10 milyar dolarýn altýnda gerçekleþti. 2023 yýlý Mayýs ayýna göre 46 milyar dolar azalan yýllýk cari açýk 33 ayýn en düþük seviyesine geriledi' dedi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasý (TCMB) tarafýndan açýklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Eylül 2024'te cari iþlemler hesabý 2 milyar 988 milyon dolar fazla verdi.
Ödemeler dengesi tanýmlý dýþ ticaret açýðý, eylülde 3 milyar 113 milyon dolar oldu. Bu dönemde hizmetler dengesi kaynaklý net giriþler 7 milyar 390 milyon dolar, seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler de 5 milyar 970 milyon dolar olarak gerçekleþti.
Birincil gelir dengesi kaleminde 1 milyar 230 milyon dolar, ikincil gelir dengesi kaleminde de 59 milyon dolarlýk net çýkýþ kaydedildi.
Böylece, cari iþlemler hesabýnda yaklaþýk son 3 yýldýr ilk kez üst üste 4 ay fazla oluþtu.
Buna göre, eylülde doðrudan yatýrýmlar kaynaklý 649 milyon dolar, portföy yatýrýmlarýnda 370 milyon dolarlýk net giriþ oldu.
Alt kalemler itibarýyla incelendiðinde, yurt dýþý yerleþiklerin hisse senedi piyasasýnda 83 milyon dolarlýk net satýþ ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasýnda 1 milyar 725 milyon dolarlýk net alýþ yaptýðý görüldü.
Yurt dýþýndaki tahvil ihraçlarýyla ilgili olarak; bankalar ve diðer sektörler 1 milyar 854 milyon dolarlýk ve 176 milyon dolarlýk net borçlanma gerçekleþtirirken, genel hükümet 701 milyon dolarlýk net geri ödeme gerçekleþtirdi.
Diðer yatýrýmlar altýnda, yurt içi bankalarýn yurt dýþý muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlýklarý 560 milyon dolarlýk net artýþ kaydetti.
Yurt dýþý bankalarýn yurt içindeki mevduatlarý, yabancý para cinsinden 182 milyon dolarlýk net azalýþ ve Türk lirasý cinsinden 545 milyon dolarlýk net artýþ olmak üzere toplam 363 milyon dolarlýk net artýþ kaydetti.
Bu dönemde yurt dýþýndan saðlanan kredilerle ilgili olarak, bankalar, Genel Hükümet ve diðer sektörler sýrasýyla 3 milyar 348 milyon dolarlýk, 170 milyon dolarlýk ve 1 milyar 256 milyon dolarlýk net kullaným gerçekleþtirdi.
Resmi rezervlerde bu ay 719 milyon ABD dolarý net azalýþ oldu.
Ödemeler dengesine iliþkin yýllýk veriler þöyle:
| 2024 Eylül | 2024 Ocak-Eylül | ||
| A- | CARÝ ÝÞLEMLER HESABI | 2.988 | -5.271 |
| 1. | Ýhracat | 21.667 | 188.984 |
| 2. | Ýthalat | 24.780 | 230.454 |
| Mal Dengesi | -3.113 | -41.470 | |
| 3. | Hizmet Gelirleri | 11.870 | 86.390 |
| 4. | Hizmet Giderleri | 4.480 | 38.672 |
| Mal ve Hizmet Dengesi | 4.277 | 6.248 | |
| 5. | Birincil Yatýrým Kaynaklý Gelirler | 1.219 | 9.924 |
| 6. | Birincil Yatýrým Kaynaklý Giderler | 2.449 | 21.445 |
| Mal, Hizmet ve Birincil Gelir Dengesi | 3.047 | -5.273 | |
| 7. | Ýkincil Yatýrým Kaynaklý Gelirler | -59 | 2 |
| B. | SERMAYE HESABI | -6 | -111 |
| C. | FÝNANS HESABI | -2.538 | -21.967 |
| 8. | Doðrudan Yatýrýmlar: Net Varlýk Edinimi | 434 | 4.227 |
| 9. | Doðrudan Yatýrýmlar: Net Yükümlülük Oluþumu | 1.083 | 7.670 |
| 10. | Portföy Yatýrýmlarý: Net Varlýk Edinimi | 2.573 | 12.454 |
| 11. | Portföy Yatýrýmlarý: Net Yükümlülük Oluþumu | 2.943 | 28.022 |
| 11.1. | Hisse Senetleri | -83 | -1.981 |
| 11.2. | Borç Senetleri | 3.026 | 30.003 |
| 12. | Diðer Yatýrýmlar: Net Varlýk Edinimi | 2.593 | 13.172 |
| 12.1. | Merkez Bankasý | 0 | 0 |
| 12.2. | Genel Hükümet | 0 | 19 |
| 12.3. | Bankalar | 3.100 | 11.997 |
| 12.4. | Diðer Sektörler | -507 | 1.156 |
| 13. | Diðer Yatýrýmlar: Net Yükümlülük Oluþumu | 4.112 | 16.128 |
| 13.1. | Merkez Bankasý | -27 | -8.507 |
| 13.2. | Genel Hükümet | 170 | 145 |
| 13.3. | Bankalar | 3.476 | 24.455 |
| 13.4. | Diðer Sektörler | 493 | 35 |
| Cari, Sermaye ve Finans Hesaplarý | 5.520 | 16.585 | |
| D. | NET HATA VE NOKSAN | -6.239 | -20.723 |
| GENEL DENGE | 719 | 4.138 | |
| E. | REZERV VARLIKLAR | -719 | -4.138 |
| 14. | Resmi Rezervler | -719 | -4.138 |
| 15. | Uluslararasý Para Fonu Kredileri | 0 | 0 |
YILLIK CARÝ AÇIKTA GERÝLÝME
Bakan Þimþek, sosyal medyada yaptýðý açýklamada, "Yýllýk cari açýk eylülde 10 milyar dolarýn altýnda gerçekleþti. 2023 yýlý Mayýs ayýna göre 46 milyar dolar azalan yýllýk cari açýk 33 ayýn en düþük seviyesine geriledi. Daralan dýþ ticaret açýðýna hizmetler dengesinin olumlu seyri eþlik etti. Yýllýk hizmetler geliri eylülde 112 milyar dolar oldu. Dýþ finansmanda güçlü görünüm sürüyor. Eylülde 2,9 milyar dolar, ilk 9 ayda ise 28 milyar dolar portföy giriþi gerçekleþti. Bu dönemde banka ve reel sektörün dýþ borç çevirme oranlarý sýrasýyla yüzde 166 ve yüzde 138'e ulaþtý. Yýllýk cari açýðýn milli gelire oranýnýn üçüncü çeyrekte yüzde 0,8'e gerilemesini ve son çeyrekte de düþüþ eðiliminin devam etmesini öngörüyoruz. Ýyileþen cari denge, azalan dýþ finansman ihtiyacý ve artan sermaye giriþi rezerv birikimine katký saðlýyor ve makro istikrarý destekliyor" ifadelerini kullandý.
