Cari işlemler hesabı eylülde fazla verdi
Türkiye'nin cari işlemler hesabında eylülde 2 milyar 988 milyon dolar, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında 7 milyar 734 milyon dolarlık fazla oluştu. Bakan Şimşek, yaptığı açıklamada 'Yıllık cari açık eylülde 10 milyar doların altında gerçekleşti. 2023 yılı Mayıs ayına göre 46 milyar dolar azalan yıllık cari açık 33 ayın en düşük seviyesine geriledi' dedi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Eylül 2024'te cari işlemler hesabı 2 milyar 988 milyon dolar fazla verdi.
Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı, eylülde 3 milyar 113 milyon dolar oldu. Bu dönemde hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 7 milyar 390 milyon dolar, seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler de 5 milyar 970 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Birincil gelir dengesi kaleminde 1 milyar 230 milyon dolar, ikincil gelir dengesi kaleminde de 59 milyon dolarlık net çıkış kaydedildi.
Böylece, cari işlemler hesabında yaklaşık son 3 yıldır ilk kez üst üste 4 ay fazla oluştu.
Buna göre, eylülde doğrudan yatırımlar kaynaklı 649 milyon dolar, portföy yatırımlarında 370 milyon dolarlık net giriş oldu.
Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 83 milyon dolarlık net satış ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 1 milyar 725 milyon dolarlık net alış yaptığı görüldü.
Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak; bankalar ve diğer sektörler 1 milyar 854 milyon dolarlık ve 176 milyon dolarlık net borçlanma gerçekleştirirken, genel hükümet 701 milyon dolarlık net geri ödeme gerçekleştirdi.
Diğer yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 560 milyon dolarlık net artış kaydetti.
Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, yabancı para cinsinden 182 milyon dolarlık net azalış ve Türk lirası cinsinden 545 milyon dolarlık net artış olmak üzere toplam 363 milyon dolarlık net artış kaydetti.
Bu dönemde yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak, bankalar, Genel Hükümet ve diğer sektörler sırasıyla 3 milyar 348 milyon dolarlık, 170 milyon dolarlık ve 1 milyar 256 milyon dolarlık net kullanım gerçekleştirdi.
Resmi rezervlerde bu ay 719 milyon ABD doları net azalış oldu.
Ödemeler dengesine ilişkin yıllık veriler şöyle:
| 2024 Eylül | 2024 Ocak-Eylül | ||
| A- | CARİ İŞLEMLER HESABI | 2.988 | -5.271 |
| 1. | İhracat | 21.667 | 188.984 |
| 2. | İthalat | 24.780 | 230.454 |
| Mal Dengesi | -3.113 | -41.470 | |
| 3. | Hizmet Gelirleri | 11.870 | 86.390 |
| 4. | Hizmet Giderleri | 4.480 | 38.672 |
| Mal ve Hizmet Dengesi | 4.277 | 6.248 | |
| 5. | Birincil Yatırım Kaynaklı Gelirler | 1.219 | 9.924 |
| 6. | Birincil Yatırım Kaynaklı Giderler | 2.449 | 21.445 |
| Mal, Hizmet ve Birincil Gelir Dengesi | 3.047 | -5.273 | |
| 7. | İkincil Yatırım Kaynaklı Gelirler | -59 | 2 |
| B. | SERMAYE HESABI | -6 | -111 |
| C. | FİNANS HESABI | -2.538 | -21.967 |
| 8. | Doğrudan Yatırımlar: Net Varlık Edinimi | 434 | 4.227 |
| 9. | Doğrudan Yatırımlar: Net Yükümlülük Oluşumu | 1.083 | 7.670 |
| 10. | Portföy Yatırımları: Net Varlık Edinimi | 2.573 | 12.454 |
| 11. | Portföy Yatırımları: Net Yükümlülük Oluşumu | 2.943 | 28.022 |
| 11.1. | Hisse Senetleri | -83 | -1.981 |
| 11.2. | Borç Senetleri | 3.026 | 30.003 |
| 12. | Diğer Yatırımlar: Net Varlık Edinimi | 2.593 | 13.172 |
| 12.1. | Merkez Bankası | 0 | 0 |
| 12.2. | Genel Hükümet | 0 | 19 |
| 12.3. | Bankalar | 3.100 | 11.997 |
| 12.4. | Diğer Sektörler | -507 | 1.156 |
| 13. | Diğer Yatırımlar: Net Yükümlülük Oluşumu | 4.112 | 16.128 |
| 13.1. | Merkez Bankası | -27 | -8.507 |
| 13.2. | Genel Hükümet | 170 | 145 |
| 13.3. | Bankalar | 3.476 | 24.455 |
| 13.4. | Diğer Sektörler | 493 | 35 |
| Cari, Sermaye ve Finans Hesapları | 5.520 | 16.585 | |
| D. | NET HATA VE NOKSAN | -6.239 | -20.723 |
| GENEL DENGE | 719 | 4.138 | |
| E. | REZERV VARLIKLAR | -719 | -4.138 |
| 14. | Resmi Rezervler | -719 | -4.138 |
| 15. | Uluslararası Para Fonu Kredileri | 0 | 0 |
YILLIK CARİ AÇIKTA GERİLİME
Bakan Şimşek, sosyal medyada yaptığı açıklamada, "Yıllık cari açık eylülde 10 milyar doların altında gerçekleşti. 2023 yılı Mayıs ayına göre 46 milyar dolar azalan yıllık cari açık 33 ayın en düşük seviyesine geriledi. Daralan dış ticaret açığına hizmetler dengesinin olumlu seyri eşlik etti. Yıllık hizmetler geliri eylülde 112 milyar dolar oldu. Dış finansmanda güçlü görünüm sürüyor. Eylülde 2,9 milyar dolar, ilk 9 ayda ise 28 milyar dolar portföy girişi gerçekleşti. Bu dönemde banka ve reel sektörün dış borç çevirme oranları sırasıyla yüzde 166 ve yüzde 138'e ulaştı. Yıllık cari açığın milli gelire oranının üçüncü çeyrekte yüzde 0,8'e gerilemesini ve son çeyrekte de düşüş eğiliminin devam etmesini öngörüyoruz. İyileşen cari denge, azalan dış finansman ihtiyacı ve artan sermaye girişi rezerv birikimine katkı sağlıyor ve makro istikrarı destekliyor" ifadelerini kullandı.
