D-8’lere yeni üye ticarette yerli para
Türkiye’nin dönem baþkanlýðýný devraldýðý D-8 Zirvesinde Erdoðan ‘yerli para ile ticaret’ önerdi. Bu öneri eylem planýna girdi. Zirvede “Geniþlemekten korkmayýn. D-20’ye kadar çýkabiliriz” diyen Erdoðan’ýn bu çaðrýsýna da liderler sýcak baktý.
Toplam ekonomik büyüklüðü 3.7 trilyon dolarý bulan ve Türkiye’nin de üye olduðu D-8 Ekonomik Ýþbirliði Örgütü’nün Ýstanbul’daki zirvesinden önemli kararlar çýktý. Türkiye’nin D-8 dönem baþkanlýðýný devraldýðý zirvede konuþan Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan ‘ticarette yerli para kullanalým’ çaðrýsý yaptý. Bunun için bir ‘takas odasý’ kurulmasýný da isteyen Eroðan’ýn bu önerisi zirve sonunda yayýnlanan ‘Eylem Planý’ ve ‘Ýstanbul Bildirisi’ne de girdi. Erdoðan “D-8’i geniþletmekten de korkmayalým. D-20’ye kadar çýkarabiliriz” önerisinde de bulundu. Liderler Erdoðan’ýn bu önerisine de sýcak yaklaþtý.
POTANSÝYELÝ KULLANALIM
Erdoðan zirvedeki konuþmasýna 3 kýtada temsil edilen D-8 Teþkilatý’nýn 7 saygýn üyesini, 7 tepeli Ýstanbul’da misafir etmekten bahtiyarlýk duyduðunu dile getirerek baþladý. Erdoðan konuþmasýnda D-’lerin potansiyeli tam anlamýyla harekete geçirme noktasýnda sýkýntýlar yaþandýðýný, ticaretin kolaylaþtýrýlmasý baðlamýnda, vize kolaylýðý, gümrük ve tercihli ticaret anlaþmalarýnýn imzalanýp yürürlüðe girmesine büyük önem verdiklerini söyledi. Erdoðan, bu anlaþmalarýn tüm üye devletler tarafýndan onaylanmasý ve uygulanmasý halinde þu an 100 milyar dolar civarýnda seyreden D-8 içi ticaret hacminin 500 milyar dolarýn üzerine çýkacaðýna inandýðýný vurgulayarak “Toplam ekonomik büyüklüðümüzün 3 trilyon 770 milyar dolar, nüfusumuzun 1.1 milyar olduðunu düþündüðümüzde bu seviyelerin bile bizim için yeterli olmadýðý ortadadýr” diye konuþtu. Ülkelerimiz arasýndaki ticarette artýk milli para birimlerimizi kullanmanýn yolunu açabildiðimiz takdirde, D-8 tarihinde bir devrime imza atmýþ olacaðýz. Kur baskýsý altýnda ekonomimizi eritmeye gerek yok. Dolar baskýsý altýnda eritmeye gerek yok. Euro baskýsý altýnda eritmeye gerek yok. Biz yerli, milli paralarla bu ticaretimizi yaptýðýmýz takdirde inanýyorum ki buradan ülkelerimiz ciddi manada da kazanacaktýr. Dönem baþkanlýðýmýz sýrasýnda bu amaçla diyoruz ki bir takas odasý kurulmasý için merkez bankalarýmýzý bir araya getirelim. D-8 olarak toplantýlara katýlým düzeylerini artýrmalý, çalýþmalarý, özel sektör kuruluþlarýný da bu çalýþmalara dahil etmeliyiz.”
ÜYE SAYISINI ARTIRALIM
Erdoðan, bugün 20’nci yaþýna ulaþan D-8’in daha nice yýllar dünya barýþýna, refahýna ve istikrarýna hizmet edeceðinden hiç þüphesi olmadýðýný belirterek, “Bu süreçte bizlere düþen, bizim ve ülkelerimizin geleceði için D-8’i her alanda güçlendirmek, bana göre geniþlemesinden ürkmemek, korkmamak. Yani D-8 de bir D-20 olabilir. Bundan çekinmemek” dedi. Erdoðan zirvenin sonunda düzenlediði basýn toplantýsýnda ise “D-8’i geniþletmekten de korkmayalým diyoruz. Görüþtüðüm arkadaþlara bu teklifi de yaptým. Nitekim Dýþiþleri Bakanlarýmýz kendi aralarýnda görüþtüler. Bu sayýyý D-8’i, D-20’ye kadar çýkarabiliriz. Böyle bir adým atmamýzýn çok çok faydalý olacaðýný ve bu konuda da birebir yaptýðým görüþmelerde arkadaþlarýmýz ‘Biz bu düþüncenize olumlu bakýyoruz’ dediler. Bunun takibini, detaylarýný Dýþiþleri Bakanlarýmýz aralarýnda görüþecekler” açýklamasý yaptý. Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan ticarette yerli para kullanýmý konusunda ise “Merkez Bankasý baþkanlarýný bu amaçla bir araya getirecek, bu meseleyi enine boyuna tartýþacaðýz” dedi.
Zirveye, Pakistan Baþbakaný Þahid Hakan Abbasi, Nijerya Cumurbaþkaný Muhammadu Buhari, Ýran Cumhurbaþkaný Birinci Yardýmcýsý Ýshak Cihangiri, Endonezya Cumhurbaþkaný Yardýmcýsý Muhammet Jusuf Kalla, Malezya Baþbakan Yardýmcýsý Ahmed Zahid Hamidi de katýldý.
Oy birliði yerine oy çokluðu getirelim
Erdoðan, D-8’de ‘oy birliði yerine oy çokluðu da önerdi. Erdoðan “Oy birliði ile karar anlayýþýný kaldýralým. Bir ya nitelikli çoðunluk anlayýþýný getirebiliriz ya da oy çokluðu anlayýþýný getirebiliriz” dedi. Oy birliði anlayýþýnýn mekanizmalarý týkamaktan baþka hiçbir iþe yaramadýðýný, bunun AB’de de görüldüðünü dile getiren Erdoðan, “Oy birliði diyorlar. Bakýyorsun bir tane ufak ülke geliyor, önü týkýyor. Mesafe alýnmasý lazým. Onun için nitelikli çoðunluk olabilir veyahut oy çokluðu olabilir. Hýzla yola devam edelim” dedi.
ÝSTANBUL BÝLDÝRÝSÝ
Zirvenin sonunda ‘Ýstanbul Bildirisi 2017’ baþlýðýyla yayýmlanan bildiride “Ülke dýþý yargýlama yetkisinin ve tek yanlý ekonomik yaptýrýmlarýn D-8 üye ülkelerine karþý siyasi veya ekonomik baský aracý olarak kullanýlmasýný kýnarýz” denildi. D-8’in 10. Zirvesi’nde kabul edilmek üzere, “2020-2030 On Yýllýk Yol Haritasý” üzerinde çalýþýlmasý ve belgenin hazýr hale getirilmesi kararlýlýðýnýn beyan edildiði bildiride, “Ortak çýkar ve iþ birliðimiz üzerine kurulu, müþterek gündem ve program uygulama takvimlerimizin gerçekleþtirilmesi için sorumluluklar yükleyen D-8 Ýstanbul Eylem Planý’nýn, teþkilatýn proje uygulama aþamasýndaki amaç ve hedeflerini daha da ileriye taþýyacaðýný ve ortak çabalarýmýzý pekiþtireceðini vurgularýý” denildi. Bildiride, üye ülkelerin maliye ve ekonomi bakanlarý ile merkez bankalarýnýn, D-8 Takas Odasý kurulmasý için müzakereleri baþlatmak konusunda görevlendirildiði belirtildi.
ERDOÐAN’A TEÞEKKÜR
Bildirinin sonunda ise “Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan’a, Türkiye Cumhuriyeti hükümetine ve halkýna, 9. Zirve’ye yaptýklarý baþarýlý ev sahipliði ile sýcak ve içten konukseverlikleri için engin takdirlerimizi ifade eder, 2016’da meydana gelen darbe teþebbüsüne karþý kendileriyle tam dayanýþma içinde olduðumuzu bildirir ve Cumhurbaþkaný Erdoðan’a, zirve dönem baþkanlýðýnda baþarý dileklerimizi sunarýz” ifadesi kullanýldý.
EYLEM PLANI
Takas odasý ve özel fon kuruluyor
D-8 Zirvesi sonunda kaabul edilen ‘Eylem Planý’na göre öncelikle ‘On Yýllýk Yol Haritasý’ (2020-2030) hazýrlanacak. Plana göre komite, üye ülkeler arasýnda iki taraflý ticaret anlaþmalarý akdini teþvik edecek ve Tercihli Ticaret Anlaþmasý’nýn tam uygulanmasýnýn ardýndan Serbest Ticaret Anlaþmasý’na yönelik çalýþmalar gerçekleþtirecek. Eylem planý dahilinde D-8 maliye, ekonomi ve gümrük bakanlarýnýn, gümrük yasalarýný birbiriyle uyumlaþtýrabilecek noktalarý tespit etmek amacýyla müzakere baþlatýlmasý, bir Gümrük Veri Bankasý kurulmasý çalýþmalarýn tamamlanmasý hedefleniyor.
VÝZELER ÝÇÝN ADIM
Eylem planýna göre D-8 üyeleri arasýnda proje ve programlarýn uygulanmasý için faaliyet ve araþtýrmalarýn yapýlmasý, üye ülkelere adil biçimde yarar saðlayacak proje ve programlarýn fizibilite öncesi ve fizibilite araþtýrmalarýnýn yürütülmesi ile üye ülkelerin özel sektörleri için yeni fýrsat ve pazarlarýn keþfedilmesi amacýyla D-8 Proje Destek Fonu kurulacak. Planda ayrýca D-8 içi bir uluslararasý ödeme mekanizmasý oluþturmak amacýyla, D-8 üye ülkelerinin, D-8 Takas Odasý kurulmasý olasýlýðýný da içerecek þekilde bankacýlýk ve banka dýþý akýþlar konularýnda D-8 yetkili mercileri arasýnda müzakereleri baþlatacaðýnýn altý çizildi. Özel sektörün ekonomik kalkýnma konusunda önemli bir paydaþ olduðu vurgulanan planda “Vize anlaþmasý mümkün olan en kýsa sürede uygulamaya konulacaktýr” denildi.
Abbasi görevi Erdoðan’a devretti
Pakistan Baþbakaný Þahid Hakan Abbasi, D-8’in baþkanlýðýný Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan’a devretti. Abbasi, Erdoðan’a, “Sizi, baþkanlýðýnýzdan dolayý kutluyorum. Eminim burada gösterdiðiniz zeka, dinamizm ve bilgeliðiniz sayesinde D-8’e yeni bir dinamizm katacaksýnýz. Pakistan halký ve hükümeti adýna size tam desteðimizi vermeye devam edeceðiz. Pakistan’da her zaman son derece istekli bir dost ve ortak bulacaksýnýz” þeklinde hitap etti. Abbasi, “D-8’in 20. yýlýný kutladýðýmýz bu yýl, hedeflerimizi ve vizyonumuzu gerçekleþtirmeye verdiðimiz taahüdü bir kez daha pekiþtirmeliyiz. D-8 çok geniþ kaynaklara sahip bir bölge, ancak ortak kaynaklarýmýzý optimize etmek için daha fazla iþbirliði yapmamýz gerekiyor. Bunu her düzeyde, her alanda yapmamýz lazým. Ancak ve ancak o zaman sinerji oluþturabilir ve bu sayede güvenli ve sürdürülebilir bir refah düzeyi saðlayabiliriz” dedi.
ÝRAN’A D-8 ÜNÝVERSÝTESÝ
Erdoðan, geleceðin teminatý olan gençleri yetiþtirecek projelerin üzerinde de çalýþacaklarýný vurgulayarak, zirve bildirisinde de yer aldýðý gibi Ýran’da D-8 Üniversitesi kurulacaðýný kaydetti. Erdoðan, bu giriþiminden dolayý Ýran’a þükranlarýný sundu. Erdoðan vize ve gümrük anlaþmalarýnýn tüm üye ülkelerce onaylanmasýný da istedi. Erdoðan “D-8 Zirvesi ülkeleri olarak geleceðimizi birkaç uluslararasý kuruluþun ve aktörün insafýna býrakamayýz. Biz dünyada adalet arýyoruz. Birilerinin sürekli olarak ‘Ben ne diyorsam o.’ diyeceði bir dünya deðil. ‘Ben güçlüyüm, öyleyse haklýyým’ diyenlerin egemen olduðu bir dünyayý asla istemiyoruz. ‘Haklýyým öyleyse güçlüyüm’ diyenlerin hakim olduðu bir dünya istiyoruz” diye konuþtu.
