''Depozito iade sistemi'' pilot bölgede 2 yýldýr baþarýyla uygulanýyor

Çevre, Þehircilik ve Ýklim Deðiþikliði Bakanlýðý, 2020'de tek kullanýmlýk içecek ambalajlarýnýn dönüþtürülerek ekonomiye kazandýrýlmasý için Depozito Yönetim Sistemini hayata geçirdi.

Bu kapsamda 2022'de, Ankara'nýn Kýzýlcahamam ilçesi pilot bölge seçildi. Ýlçenin 6 farklý noktasýna depozito iade makineleri yerleþtirildi.

Yazýlýmý yerli mühendisler tarafýndan yapýlan makineye, ambalajlý atýklarýn barkodu okutuluyor. Sistem atýðý, cam þiþe, pet ve alüminyum ambalajlý ürün olarak kategorilere ayýrýyor ve ilgili atýk haznesine atýyor.

Ambalajlý ürünler, makineye atýldýktan sonra karþýlýðýnda þiþe baþýna ücret alýnýyor ve bu ücret belirli marketlerde kullanýlýyor.

- "DOÐAYI KORUYUP YANGINLARI ENGELLÝYORUZ"

Yoðun ilgi gösterilen sistem sayesinde sokak ve caddelerde, cam þiþe, pet ve alüminyum ambalaj atýklarý gözle görünür düzeyde azaldý. Topladýklarý atýklarý makinelere atanlar ek gelir elde ederken ilçe esnafýnýn da ekonomisi canlandý.

Kýzýlcahamam'da yaþayan Ali Güneysu, bir haftada 40 ambalaj atýðý topladýðýný söyledi.

Atýklarýnýn bedeli olarak makineden fiþ aldýðýný ve o fiþle marketlerde harcama yaptýðýný anlatan Güneysu, "Topladýðým atýðýn miktarýna göre para kazanýyorum. Bu parayla bahçemdeki kedilere mama alýyorum. Sýrf onlar için yapýyorum. Yoksa amacým bununla çay, þeker almak deðil, sýrf mama." dedi.

Güneysu, "Böylelikle doðayý koruyup yangýnlarý engelliyoruz. Þiþe kýrýklarý doðada kýrýlacaðýna burada toplansýn. Herkes bu atýklarý toplasa memleketimize katký olur." diye konuþtu.

Ýlçede yaþayan Öznur Aksoy da çocuklarýnýn içtiði su þiþelerini ve bir restorandan çalýþan eþinin getirdiði þiþeleri düzenli olarak biriktirip iade makinesini attýðýný söyledi.

Makinelerin çok yarar saðladýðýný anlatan Aksoy, "Buradan aldýðýmýz fiþleri önce telefona yüklüyoruz. Belediyeden aldýðýmýz fiþi küçük esnafýn kazanmasý amacýyla marketlerde harcýyoruz. Marketten deterjan, pirinç, çay ve mutfak ihtiyaçlarýmý alýyorum. 1 ayda 500 lira fiþ alýyorum. Eþim restorandaki þiþeleri biriktiriyor, burada deðerlendiriyoruz. Ayný zamanda da doðayý koruyoruz." ifadelerini kullandý.

Artýk Kýzýlcahamam'da yerde atýk þiþelerin bulunmadýðýný ve insanlarýn çok duyarlý olduðunu dile getiren Aksoy, "Bildiðim kadarýyla Türkiye genelinde þu an sadece Kýzýlcahamam'da var. Keþke diðer yerlerde de bu makineler olsa." dedi.

- "SOKAKLARDAKÝ PET ÞÝÞE SAYISI MÝNÝMUM SEVÝYEYE ÝNDÝ"

Kýzýlcahamam Belediyesi Sýfýr Atýk Bahçesi görevlisi Emre Karadaþ ise ilçenin çeþitli bölgelerindeki iade makinelerine vatandaþlarýn yoðun ilgi gösterdiðini vurguladý.

Toplanan atýklarýn, Çevre, Þehircilik ve Ýklim Deðiþikliði Bakanlýðýnýn lisanslý geri dönüþüm firmasýna gönderildiðini ve ekonomiye geri kazandýrýldýðýný ifade eden Karadaþ, þunlarý kaydetti:

"Sokaklardaki pet þiþe sayýsý minimum seviyeye indi. Ýlçemizde büyük bir bilinçlendirme çalýþmasý yapýldý ve bunun faydasýný doðada þu an görüyoruz. Yoldan geçerken birinin içtiði su þiþesini makineye attýðýný görüyoruz çünkü bu Kýzýlcahamam'da bir gelenek oldu. Kýzýlcahamamlýlar sýfýr atýk konusunda bu bilinci gerçekten yakaladýlar ve sonuna kadar destekliyorlar."

Karadaþ, projenin ülke geneline yayýlmasýnýn önemine de deðindi.

- BÝRÇOK NOKTAYA DEPOZÝTO ÝADE MAKÝNELERÝ YERLEÞTÝRÝLECEK

Öte yandan, Türkiye'de 0,1-3,0 litre arasýnda yýlda yaklaþýk 20 milyar cam, pet ve alüminyumdan yapýlan ambalajlý içecek üretiliyor.

Bunlarýn çevre kirliliðine yol açmamasý amacýyla hayata geçirilen Depozito Yönetim Sistemi, 2025'te Türkiye genelinde devreye girecek.

Baþta satýþ noktalarý olmak üzere birçok noktaya depozito iade makineleri yerleþtirilecek.

Ambalajlý ürünleri makineye attýktan sonra karþýlýðýnda þiþe baþýna 25 kuruþ alýnacak. 25 kuruþ, yazýlýmý Bakanlýk tarafýndan yapýlan e-cüzdan hesabýna yatýrýlacak.

Vatandaþ ürünün fiyatý dýþýnda ödenen bedeli geri alabilmek için sistemin belirlediði market veya diðer toplama noktalarýna yönlendirilecek, depozito bedelini geri alabilmek için atýðý iade edecek.