Enflasyon rakamlarý sonrasý Merkez Bankasý'ndan açýklama

TCMB'nin Aðustos Ayý Fiyat Geliþmeleri Raporuna göre, yýllýk enflasyon, yüksek bazýn da etkisiyle ana gruplar genelinde düþmeye devam ederken, aylýk fiyat artýþý gýda grubu öncülüðünde önceki aya oranla zayýfladý.

Gýda fiyatlarý uzun bir aradan sonra aylýk bazda gerilerken, bu geliþmeyi taze meyve ve sebze kalemi baþta olmak üzere iþlenmemiþ gýda alt grubu sürükledi. Enerji fiyatlarýndaki artýþta doðal gaz mesken tarifelerinde yapýlan düzenleme belirleyici oldu.

Temel mal grubu aylýk enflasyonu önceki aylara kýyasla bir miktar yükselse de görece ýlýmlý seyrini sürdürürken, hizmet grubunda, ulaþtýrma hizmetleriyle zamana baðlý fiyat belirleme eðilimi, güçlü eðitim gibi kalemler öncülüðünde, aylýk fiyat artýþlarý gücünü korudu.

Üniversite eðitim ücretleri yüksek bir oranda artarken, bu yýl kayýt tarihlerine baðlý olarak söz konusu artýþýn kademeli bir þekilde aðustos itibarýyla endekse yansýmaya baþlamasý, hizmet grubu aylýk enflasyonunu yukarýya çeken bir unsur oldu.

Üretici fiyatlarý artýþý önceki aya göre bir miktar yavaþlarken, yýllýk üretici enflasyonu yüksek bazýn da etkisiyle düþtü. Bu görünüm altýnda, mevsimsellikten arýndýrýlmýþ verilerle B ve C göstergelerinin aylýk artýþ oranlarý önceki aya kýyasla yükselirken, medyan enflasyon ve SATRIM gibi aylýk fiyat deðiþimlerinin daðýlýmýna dayalý alternatif göstergeler haziran ayý deðerlerine geriledi.

Rapora göre, tüm göstergeler birlikte incelendiðinde, enflasyonun ana eðiliminin kayda deðer bir deðiþiklik sergilemediði deðerlendiriliyor.

Mevsimsel etkilerden arýndýrýlmýþ tüketici fiyat artýþý bir önceki aya kýyasla yavaþlarken, B endeksinin yýllýk deðiþim oraný 9,44 puan azalarak yüzde 50,87, C endeksinin yýllýk deðiþim oraný 8,67 puan düþüþle yüzde 51,56 olarak gerçekleþti.

Yýllýk tüketici enflasyonuna katkýlar incelendiðinde, gýda, temel mal, hizmet, enerji ve alkol-tütün-altýn gruplarýnýn katkýlarý bir önceki aya oranla sýrasýyla 3,75, 2,76, 2,40, 0,83 ve 0,07 puan azaldý.

- HÝZMETLERDE AYLIK FÝYAT ARTIÞINDAKÝ YÜKSEK SEYÝR KORUNURKEN, TEMEL MAL ENFLASYONU DÜÞÜK SEYRETMEYE DEVAM ETTÝ

Mevsimsellikten arýndýrýlmýþ verilerde, B ve C göstergelerinin aylýk artýþlarý bir önceki aya kýyasla yükseldi. Fiyat artýþlarý, B endeksini oluþturan gruplardan iþlenmiþ gýdada düþerken, diðerlerinde artýþ kaydetti. Hizmetlerde aylýk fiyat artýþýndaki yüksek seyir korunurken, temel mal enflasyonu düþük seyretmeye devam etti.

Ana eðilime iliþkin medyan enflasyon ve SATRIM gibi daðýlým bazlý alternatif göstergeler ise B ve C endekslerinden ayrýþarak aðustosta geriledi.

Hizmet fiyatlarý aðustosta yüzde 4,60 artarken, grup yýllýk enflasyonu 7,80 puan gerileyerek yüzde 77,83 oldu. Yýllýk enflasyon, ulaþtýrmada daha belirgin olmak üzere yüksek bazýn da etkisiyle tüm alt gruplarda geriledi. Aylýk enflasyon, lokanta-otel ve haberleþme gruplarýnda bir önceki aya kýyasla zayýflarken, ulaþtýrma hizmetleri (yüzde 9,20) baþta olmak üzere diðer alt gruplarda güçlendi.

Ulaþtýrma hizmetleri fiyatlarýndaki yüksek aylýk artýþta, hava yolu ile yolcu taþýmacýlýðýnýn (yüzde 41,56) yaný sýra þehir içi yolcu taþýmacýlýðý baþta olmak üzere bazý yönetilen kalemler etkili oldu.

Kira grubunda aylýk artýþ, sözleþme yenileme oranýnýn aðustos ayýnda da yüksek olmasýnýn etkisiyle yüzde 7,38'e yükselirken, yýllýk enflasyon 1,07 puan düþüþle yüzde 121,26 olarak gerçekleþti.

Diðer hizmetler alt grubunda, baþta özel üniversite olmak üzere üniversite ücretlerinin yüksek bir oranda artmasý ve bu yýl endekse daha erken yansýmasýyla eðitim hizmetleri (yüzde 11,34) öne çýkarken, paket turlarda fiyat düþüþünün sürdüðü gözlendi.

Rapora göre, lokanta-otel alt grubu aylýk enflasyonu (yüzde 2,03) gýda ve talep görünümünün yansýmalarýyla bir önceki aya oranla yavaþladý. Haberleþme aylýk enflasyonunun (yüzde 0,61 ile) 2022 öncesi seviyelere gerilemesi de dikkati çekti.

Aðustosta, temel mal grubu yýllýk enflasyonu 9,34 puanlýk düþüþle yüzde 28,91'e gerilerken, yýllýk enflasyon tüm alt gruplarda azaldý.

Buna göre, mevsimsellikten arýndýrýlmýþ veriler, temel mal enflasyonunun bir miktar yükselmekle beraber ýlýmlý seyrettiðine iþaret etti.

Dayanýklý mal (altýn hariç) fiyatlarý yüzde 1,50 ile görece düþük bir aylýk artýþ kaydederken, yýllýk enflasyon 7,70 puan düþüþle yüzde 23,69 olarak gerçekleþti.

Fiyatlar, otomobilde yüzde 2,24, mobilyada yüzde 1,68 ve beyaz eþyada yüzde 0,55 artarken, diðer elektrikli ve elektriksiz ev aletlerinde yüzde 0,18 geriledi. Giyim ve ayakkabý fiyatlarý mevsimsel eðiliminin aksine bu dönemde yüzde 0,30'la sýnýrlý bir artýþ kaydederken, yýllýk enflasyon 10,19 puan azalarak yüzde 28,52 oldu.

Diðer temel mallar alt grubu fiyat artýþý ise yüzde 1,44 ile geçen aylara kýyasla daha ýlýmlý gerçekleþti.

Enerji fiyatlarý aðustos ayýnda yüzde 6,84 artarken, grup yýllýk enflasyonu 11,66 puan düþerek yüzde 68,45'e geriledi.

Enerjideki yüksek aylýk artýþta yüzde 27,64 olan meskenlere yönelik doðal gaz fiyat artýþýnýn etkisi belirleyici oldu. Diðer taraftan, bu dönemde uluslararasý ham petrol fiyatlarýndaki geliþmelerin etkisiyle akaryakýt fiyatlarý aylýk bazda yüzde 1,32 düþtü.

Gýda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarý aðustos ayýnda yüzde 1,10 azalýrken, yýllýk enflasyon 14,03 puan düþerek yüzde 44,88 oldu.

Yýllýk enflasyon iþlenmemiþ gýdada 15,60 puan, iþlenmiþ gýdada ise 12,69 puan gerileyerek sýrasýyla yüzde 41,75 ve 47,66 seviyelerinde gerçekleþti.

- GIDA FÝYATLARI 2020 AÐUSTOS'TAN BU YANA ÝLK DEFA AYLIK BAZDA AZALDI

Gýda fiyatlarý 2020 Aðustos'tan bu yana ilk defa aylýk bazda azalýrken, bu geliþmede mevsim ortalamalarýna kýyasla taze meyve ve sebze öncülüðünde yüzde 4,89 ile belirgin bir gerileme sergileyen iþlenmemiþ gýda fiyatlarý öne çýktý.

Bu dönemde gerek kýrmýzý gerekse beyaz et fiyatlarýnda da düþüþ gerçekleþti. Ýþlenmiþ gýdada aylýk enflasyon yüzde 2,37 ile önceki aya kýyasla sýnýrlý bir yavaþlama kaydederken, bu grupta çay ve þekerleme-çikolata kalemlerindeki fiyat artýþlarý öne çýktý.

Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatlarý yüzde 4,46 yükseldi. Tütün ürünlerinde, maktu vergi güncellemesinin ima ettiði artýþýn firmalar tarafýndan temmuz ayýnda kýsmi bir þekilde nihai fiyatlara yansýtýlmasýyla vergi kaynaklý etkinin yaklaþýk yarýsý aðustos ayýna sarktý.

Yurt içi üretici fiyatlarý aðustosta yüzde 1,68 artarken, yýllýk enflasyon yüksek bazýn etkisiyle 5,62 puan düþerek yüzde 35,75'e geriledi.

Bu dönemde ana sanayi gruplarý itibarýyla enerji grubundaki fiyat artýþý yüzde 3,04 olurken, ara malý yüzde 1,25 ve dayanýksýz tüketim mallarý yüzde 1,17 ile manþet oraný sýnýrlayan gruplar olarak gerçekleþti.

Sektörler bazýnda incelendiðinde, tütün ürünleri, elektrik, gaz buhar ve iklimlendirme, içecekler, basým ve kayýt hizmetleri, makine ve ekipmanlar, kömür ve linyitle aðaç-mantar ürünleri fiyat artýþlarýyla öne çýkan alt gruplar oldu.