Yaş sınırı gelecek mi, maaş kesintisi olacak mı? İşte EYT ile ilgili kritik 8 soru
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinde sona yaklaşıldı. EYT düzenlemesinde yaş şartı olacak mı? Kısmi emeklilik kapsam dahilinde mi? Başvurular nasıl yapılacak? Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, EYT'ye dair merak edilenleri değerlendirdi.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinde sona yaklaşıldı. En çok merak edilen konu, emeklilik için yaş şartının getirilip getirilmeyeceği.
Hayata geçmesiyle ilk etapta 1,5 milyondan fazla kişiye emeklilik yolunu açacak düzenlemenin ayrıntıları bugün Kabine Toplantısı'nda ele alınacak.
Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, EYT ile ilgili soruları TRT Haber ekranında yanıtladı.
KISMİ EMEKLİLİK KAPSAM DAHİLİNDE Mİ?
Çeyrek asra yaklaşan EYT sürecinde artık finale gelindiğini belirten Karakaş, "EYT'liler şartsız EYT istiyor. Biz biliyoruz ki bu grup homojen değil. Hepsine aynı formül olması söz konusu değil. Herkesin farklı şartları var. Biliyorsunuz daha önceden 3 farklı kurum vardı, dolayısıyla her kurumun mevzuatı ayrıydı. EYT öncesinde 2 emeklilik seçeneği vardı. Kısmi emeklilik, SSK'lıların 3600 gün primle emekliliği ve Bağ-Kur'luların 5400 gün primle emekliliği olacak mı konusunda endişeler vardı. Bakanımızın açıklamasıyla bunların kapsama dahil olacağı kesinleşti" sözlerini kullandı.
YAŞ ŞARTI GELECEK Mİ?
Yaş şartı olmaması halinde en erken emeklilik yaşının 43 olacağını belirten Karakaş, "Vatandaş işe girdiği zaman hakkı olanı istiyor. O zaman emekli sandığı, 25 yılı doldurana emeklilik hakkı veriyordu. Bizim emeklilik sistemimizle çok oynandı. Geçmiş yıllarda 38 yaşında bile emeklilik mümkün olabiliyordu. Yaş olayına gelecek olursak, EYT ile ilgili bir paket hazırlandı. Yaş aralıklarının maliyetleri ve yaş şartı olmaksızın EYT düzenlemesinin maliyeti hesaplandı. Kararı Cumhurbaşkanımız verecek" dedi.
EYT'YE BAŞVURU NASIL OLACAK?
EYT başvuru sürecinin danışmanlık almadan kolayca yapılabileceğini belirten Karakaş, vatandaşların önünde bulunan 3 alternatifi şöyle anlattı:
"SGK dijital anlamda en gelişmiş sisteme sahip. e-Devlet üzerinden başvuru yapılabiliyor. Dijitali kullanamayanlar ise tek bir belge doldurup doğrudan teslim edebilir ya da postalayabilir."
BAŞVURU NE ZAMAN YAPILIR?
Başvuru tarihinin emekli maaşını etkilemeyeceğinin altını çizen Karakaş, "Takvim zaten belli. Milletvekillerimizin tatile girmiş olması da bu durumu değiştirmiyor. 2023 yılı bütçesinden maaş alacakları için aralık ayında maaş almaları zaten mümkün değildi. Düzenlemenin Ocak ayında yürürlüğe girişi kesinleşmiş gibi. Ocak ayında dilekçe verildikten sonra maaş alınmaya başlanacak" diye konuştu.
MAAŞTA AZALMA OLACAK MI?
Karakaş, normal emeklilikle EYT arasında maaş konusunda fark olmayacağını söyledi:
"EYT'liler arasında maaş bağlama sistemi bakımından bir fark yok. Biz buna karma sistem diyoruz. Emekli maaşları kazanca göre bağlanıyor. Elden maaş alanların emekli maaşı düşük olabilir."
GÜNÜ EKSİK OLANLAR NE YAPACAK?
EYT'liler arasında en mağdur olanlar günü eksik olanlar olduğunu söyleyen Karakaş şöyle devam etti:
"Bağ-Kur'luların primi yüksek. Erkeklerin 9 bin gün prim yatırması lazım. SSK'lı erkeklerin ise 5 bin gün prim yatırması lazım. Arada 4 bin gün fark var. Bağ-Kur'lular primini ödeyemediği için SGK onlar bazı fırsatlar sunuyor. Hükümetimiz şimdi çok güzel bir destek daha sunuyor. EYT'de işverenlere Kredi Garanti Fonu'ndan destek verilecek. Aynı olayın Bağ-Kur'lu vatandaşlara da sunulması lazım. Bakanımızın açıklamalarından Bağ-Kur'lulara kolaylık sunulacağı anlaşılıyor."
KADIN VE ERKEK ARASINDA HANGİ ŞARTLAR ARANACAK?
SGK'nın kuruluşundan itibaren hep kadınlara pozitif ayrımcılık yapıldığını anımsatan Karakaş, "Mesela Bağ-Kur'lularda kadınlar için 7 bin 200 prim günü erkekler için 9 bin. Kısmi emeklilik koşulları söz konusu olduğunda yaş şartı vardı. Kadınlarda eskiden 50 olan şart şimdi 58. Erkeklerde ise 60. Düzenleme kapsamında olursa kadınlar 50 yaşında erkekler ise 55 yaşında emekli olma seçeneğine sahip olacak. Kısmi emeklilik olursa kadınlarda sadece 5400 gün yeterli olacak" sözlerini kullandı.
EYT'NİN SİSTEME ZARARI OLUR MU?
"EYT'nin sisteme zararı ne kadar olur" sorusu üzerine Karakaş, "Bütüncül yaklaşımla ele alındığında daha sağlam bir sonuç elde edilecektir. Aylık bağlama oranı şu an yükseltilmiş olsaydı EYT'lilerin çoğu emekli olmazdı. Bizim sistem daha çok kazanç üzerine kurulu. Aylık bağlama oranını artıtrsak çoğu emekli sistemden zaten çekilir.
