Kayýplarýný Türkiye ile telafi edecekler! Gözler TürkAkým sevkiyatýnda

AA muhabirinin derlediði bilgilere göre, Ukrayna savaþý öncesinde Avrupa Birliði'nin (AB) en büyük doðal gaz tedarikçisi konumunda bulunan Rusya, yaklaþýk 50 yýl süren boru hattý yatýrýmlarýyla 2022'ye kadar AB'deki pazar payýný yüzde 40'a kadar çýkarmýþtý.

Yaptýrýmlar nedeniyle müþterilerini ABD, Katar ve Norveç gibi sývýlaþtýrýlmýþ doðal gaz (LNG) tedarikçilerine kaptýran Rusya, geçen yýl AB'ye yaklaþýk 15 milyar metreküp doðal gaz sevk ederken, söz konusu hacim 2021'de 201,7 milyar metreküp seviyesindeydi.

Rusya'da boru hatlarýyla doðal gaz tedarikinde tekel konumunda bulunan Gazprom'un AB'deki müþterileri arasýnda Macaristan, Slovakya ve Avusturya bulunuyordu. Son olarak Avusturyalý þirket OMV, geçen hafta yaptýðý açýklamada, Gazprom'un 16 Kasým itibarýyla sevkiyatý durdurduðunu bildirmiþti.

Avrupa'da derinliði en fazla olan Hollanda merkezli sanal doðal gaz ticaret noktasý TTF'de iþlem gören aralýk vadeli kontratlarda gaz fiyatlarý söz konusu geliþmenin ardýndan yükseliþe geçti. Fiyatlar megavatsaat baþýna 47 avroya kadar çýkarak son bir yýlýn en yüksek seviyesine ulaþtý.

- UKRAYNA TRANSÝT SÖZLEÞMESÝNÝN SÜRESÝ DOLUYOR

Rusya ile Ukrayna arasýnda 2019'da imzalanan ve 31 Aralýk itibarýyla sona erecek doðal gaz transit anlaþmasýna iliþkin iki ülke arasýnda müzakere yapýlmamasý da Avrupa'daki doðal gaz fiyatlarýný artýran bir diðer unsur olarak ön plana çýkýyor.

Sovyetler Birliði döneminde inþa edilen Urengoy-Pomari-Ujgorod Boru Hattý, Sibirya'nýn batýsýnda çýkartýlan doðal gazý Avrupa'ya Ukrayna üzerinden sevk etmek üzere Rusya'nýn Suca þehrine taþýyor.

Ukrayna üzerinden Slovakya'ya uzanan hat, buradan Avusturya'ya gaz taþýrken, Macaristan da buradan ulaþtýrýlan kaynaðýn müþterileri arasýnda yer alýyor.

Avrupa'ya giden Rus doðal gazýnýn üçte birinin geçtiði Sohranivka daðýtým noktasýnda sevkiyat, Ukrayna tarafýndan Mayýs 2022'de durdurulurken, gaz sevkiyatý sadece Suca noktasýndan devam ediyor.

Ukrayna Bakanlar Kurulu, Rus doðal gazýnýn Ukrayna üzerinden Avrupa'ya akýþýný saðlayan anlaþmanýn 2024 sonrasý için uzatýlmayacaðýný duyurmuþtu.

Ukrayna yönetiminin 2023 sonu için yayýmladýðý verilere göre, boru hatlarý ile ülke üzerinden Avrupa'ya taþýnan Rus gazý miktarý geçen yýl 2022'ye kýyasla yaklaþýk yüzde 28 azalarak 15 milyar metreküpe gerilemiþti.

Ukrayna'nýn söz konusu sözleþme sayesinde yýlda 1 milyar dolar, Gazprom'un ise yýlda 3 milyar dolar gelir elde ettiði tahmin ediliyor.

- GAZPROM KAYIPLARINI TELAFÝ ETMEK ÝSTÝYOR

Rus gazýný Avrupa'ya taþýyan ana boru hatlarý Kuzey Akým 1, Kuzey Akým 2 ve Yamal-Avrupa atýl duruma düþerken, Ukrayna'dan sevkiyat yapýlan iki boru hattýndan birisi de devre dýþý kalmýþtý.

Gazprom, 1999'dan bu yana ilk defa geçen yýlý zararla kapatýrken, Ukrayna üzerinden sevkiyatýn durmasý halinde alternatif güzergahlar üzerinde çalýþma yürütüyor.

Rusya Devlet Baþkaný Vladimir Putin, 5 Eylül'de yaptýðý açýklamada, Ukrayna'nýn gaz sözleþmesini uzatmamasý halinde TürkAkým boru hattý üzerinden sevkiyatýn artabileceðini söylemiþti.

TürkAkým üzerinden sevkiyata iliþkin Türkiye ile Rusya arasýnda çalýþmalar devam ederken, Rus enerji þirketleri LNG'de ihracat kapasitesini artýrmak istiyor. Ancak ABD'nin Rus LNG sektörüne yönelik yaptýrýmlarý bu alandaki geliþmelerde Moskova'nýn elini zorluyor.

- RUSYA ENERJÝDE GÖZÜNÜ ASYA'YA ÇEVÝRDÝ

Batýlý ülkelerle Rusya arasýnda yaþanan kopuþ sürecinin ardýndan, Asya-Pasifik ülkeleri, Rus doðal gaz sektörünün stratejik geliþimini belirleyen kilit pazarlar haline geldi.

Gazprom, Asya'nýn en büyük gaz ihracatçýlarý arasýnda yer alýrken, Rusya'nýn bölgeye sevkiyatý Sahalin-2 adlý LNG projesi ve Sibirya'nýn Gücü boru hattý aracýlýðýyla saðlanýyor.

Ancak uzmanlar, doðal gazda Asya-Pasifik'e yönlenmenin lojistik maliyetlerinde artýþa yol açtýðý ve Asyalý alýcýlarýn Rusya'nýn alternatifsiz kalmasýnýn farkýnda olduðu uyarýsýnda bulunuyor.