Matis: Güvenliðimizin en önemli rotasý artýk Türkiye

Macaristan'ýn Ankara Büyükelçisi Viktor Matis, Türk-Macar Dostluk Anlaþmasý'nýn 100. yýl dönümünde, son yýllarda Türkiye ile Macaristan arasýndaki iliþkilerde ivme kazanan enerji iþbirliðini AA muhabirine deðerlendirdi.

Ýki ülke arasýndaki iliþkilerin 18 Aralýk 1923'te imzalanan anlaþmaya dayandýðýný aktaran Matis, 2013 yýlýnda stratejik ortaklýk düzeyine yükseltilen iliþkilerin, geçen yýl itibarýyla her alanda iþbirliðiyle "geliþtirilmiþ stratejik ortaklýk" seviyesine taþýndýðýný söyledi.

Matis, Ankara ve Budapeþte arasýnda geçen yýl enerjide önemli anlaþmalara imza atýldýðýný vurgulayarak, "2023-2024 son 10 yýlýmýzýn enerji alanýndaki en yoðun yýllarý oldu. 2023 yýlýnda yapýlan anlaþma kapsamýnda 2024'ün ilk aylarýnda Türkiye'den doðrudan doðal gaz satýn aldýk. Bu kapsamda Türkiye'nin komþusu olmayan ama Türkiye'den doðrudan doðal gaz satýn alan ilk ülke biz olduk." deðerlendirmesinde bulundu.

MATÝS: GÜVENLÝÐÝMÝZÝN EN ÖNEMLÝ ROTASI ARTIK TÜRKÝYE

Rusya-Ukrayna savaþýnýn baþlamasýnýn ardýndan artan enerji güvenliði endiþeleriyle Macaristan için enerji arzýnýn çeþitlendirilmesinin önem kazandýðýna iþaret eden Matis, çok fazla yabancý yatýrýmcý çeken ülkenin enerji talebinin de yüksek seyrettiðini anlattý.

Matis, ülkenin doðal gaz talebini saðlamasý noktasýnda Türkiye'nin konumuna dikkati çekerek, "Rusya-Ukrayna savaþý nedeniyle enerji güvenliðimizin en önemli transit rotasý artýk Türkiye. Baþka yerlerden de LNG veya doðal gaz türünde gerekli gazý saðlamamýz gerekiyor. Türkiye-Macaristan arasýndaki ikili anlaþma bunun için iyi bir baþlangýç oldu. Doðal gazda iþbirliðine devam etmeye hazýrýz. Bu 'Turkish Blend' olarak bilinen gaz ya da LNG olabilir." diye konuþtu.

- NÜKLEER, YENÝLENEBÝLÝR ENERJÝ VE DEPOLAMA YENÝ ÝÞBÝRLÝÐÝ ALANLARI OLARAK ÖNE ÇIKIYOR

Nükleer enerjideki iþbirliði potansiyeline de deðinen Matis, Macaristan'ýn ev sahipliði yaptýðý Paks Nükleer Enerji Santrali'nin (NGS) Türkiye'de yapýmý devam eden Akkuyu NGS ile ayný teknik özelliklere sahip olduðunu dile getirdi.

Matis, Macaristan'ýn bu tür santrallerin iþletmesinde önemli deneyime sahip olduðunu belirterek, "Türk dostlarýmýza her türlü bilgi paylaþýmý yapmaya hazýrýz. Türkiye hýzlý bir þekilde Akkuyu'yu inþa ediyor. Orada da iþbirliði mümkün. Bu konularda taraflar doðrudan görüþüyor." ifadelerini kullandý.

Macaristan'ýn bulunduðu konum itibarýyla doðal gaz depolama imkanýna da sahip olduðunu aktaran Matis, "Bunlarý Türk tarafýna sunmaya hazýrýz. Uzun zamandýr depolama faaliyetleri yürüttüðümüz için sadece kapasitemiz deðil, deneyimimiz de çok fazla." dedi.

Matis, jeotermal ve güneþ enerjisi gibi yenilenebilir enerji alanlarýnýn da Macaristan için önem arz ettiðine deðinerek, "Bu alanlarda þirketler doðrudan görüþüyorlar. Macaristan'da bu alandaki þirketler arasýnda Türk firmalarý var ve çok güzel çalýþýyorlar." diye konuþtu.

Türkiye ve Macaristan ticaret hacmindeki büyümeye de dikkati çeken Matis, 2013'te 2 milyar dolar olan ikili ticaret hacminin 10 yýlda yaklaþýk 4,3 milyar dolara ulaþtýðýný dile getirdi.

Her iki ülkenin de bu ivmeyi devam ettirmek istediðini aktaran Matis, "Bunun için yeni bir altyapý kurduk. Türkiye'nin bir kamu bankasý Macaristan'da faaliyet göstermek üzere. Ankara ve Ýstanbul'daki konsolosluklarýmýz olarak iþ insanlarýnýn Macaristan'a gitmesini vize kolaylýðý saðlayarak da destekliyoruz." ifadelerini kullandý.

Matis, ikili ticaret hacminde belirlenen yeni hedefe iliþkin, þunlarý kaydetti:

"Elbette þimdiki hedefimiz 6 milyar dolar ama bu sadece bir rakam. 6 milyar dolara ulaþmak bizim için önemli deðil, ne zaman ulaþacaðýmýz daha büyük bir soru iþareti. Bu 1-2 sene içinde de olabilir, 10 sene içinde de olabilir. 6 milyar dolara ulaþmak sadece bir sonraki adým olacak. Sonrasýnda 10 milyar dolara kadar ulaþmak ve iþbirliðimizi de geliþtirmek istiyoruz."

Matis, þubat ayýnda ilk Türkiye-Macaristan Ekonomi ve Ticaret Ortak Komisyonu toplantýsýnýn yapýldýðýný anýmsatarak, "Bu normal karma ekonomik komisyonlardan biraz farklý çünkü buraya en önde gelen þirketler, Türk ve Macar þirketlerinin genel müdürleri katýlýyor. Bu sene yaptýðýmýz görüþmede bu genel müdürleri eþleþtirmeye çalýþtýk ve farklý alanlarda en önemli aktörlerin birbirleriyle görüþmesini saðladýk." bilgisini paylaþtý.

Bu tür toplantýlarýn devam edeceðine ve enerjideki mevcut iþbirliklerinin geliþtirileceðine iþaret eden Matis, "BOTAÞ ve Macaristan'daki muhatabý MVM arasýnda iyi bir iþbirliði var. Ayrýca MOL ve TPAO arasýnda da iyi bir iþbirliði var. Üçüncü ülkelerde ortak þirketlerle iþbirliði imkanlarýný da araþtýrýyorlar." ifadelerini kullandý.

Matis, iþbirliklerini enerji dýþýna da taþýyan bu iki þirketin, Türkiye ile Macaristan arasýndaki dostluk anlaþmasýnýn 100. yýl dönümü dolayýsýyla karþýlýklý ilan edilen kültür yýlý kapsamýnda 15 Ekim'de Ýstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleþtirilecek bir kültürel etkinlikte de beraber yer alacaklarýný bildirdi.

Macaristan'ýn enerji sektöründe faaliyet göstermek isteyen Türk þirketlerini desteklediklerini belirten Matis, sözlerini þöyle tamamladý:

"Türk þirketlerinin Macaristan'da kesinlikle yeri var. Halihazýrda Enerjisa, Polat Enerji gibi þirketler Macar piyasasýna girdi. Bunlar artýk Macaristan'ýn enerji sektöründe önemli bir role sahip olmaya baþladýlar. Macaristan'da bu tür faaliyetlerde yer almayý düþünen Türk þirketlerini biz tek tek destekliyoruz. Sadece 'Genel bir çerçeve var ve onun içinde sen hallet kardeþim' anlayýþýyla deðil. Haberdar olduðumuzda bir Türk þirketinin planlarýný olabilecek en iyi þekilde Macaristan Yatýrým Teþvik Ajansý iþbirliðiyle desteklemeye çalýþýyoruz."