Merkez Bankasý'ndan enflasyon açýklamasý: Sýký duruþ sürdürülecek

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasý (TCMB) Para Politikasý Kurulu'nun (PPK) 17 Ekim toplantýsýna iliþkin özet yayýnlandý.

Küresel büyüme görünümündeki sýnýrlý iyileþme yýlýn ikinci çeyreðinde de devam ederken, iþ gücü piyasalarý arz talep dengesindeki normalleþme eðiliminin sürdüðü vurgulanan özette, "Türkiye'nin dýþ ticaret ortaklarýnýn ihracat paylarýyla aðýrlýklandýrýlan küresel büyüme endeksinin 2024 yýlýnda yüzde 2 artarak 2023 yýlýndaki yüzde 1,8'in sýnýrlý oranda üzerinde büyüyeceði tahmin edilmekte ve küresel iktisadi faaliyetin zayýf seyrini sürdüreceði deðerlendirilmektedir. Hizmet sektöründe olumlu seyir devam ederken imalat sanayindeki zayýf görünüm korunmuþtur." denildi.

Özette, ABD ekonomisi büyüme eðiliminin diðer geliþmiþ ülkelerden olumlu ayrýþmaya devam ettiði aktarýlarak, þunlar kaydedildi:

"Çin'in teþvik adýmlarý ve jeopolitik geliþmeler emtia fiyatlarýnda genele yayýlan artýþlara neden olmuþtur. Enflasyonda kalýcý düþüþü saðlamak amacýyla faiz indirim süreçlerinin temkinli yürütülecek olmasý ve jeopolitik geliþmeler küresel iktisadi faaliyetin seyri açýsýndan öne çýkan risk faktörleri olarak görülmektedir. Küresel enflasyondaki düþüþ devam ederken hizmet sektöründeki enflasyon katýlýðý zayýflamaktadýr.

Bununla birlikte, hizmet enflasyonunun geliþmiþ ülkeler genelinde ayný ölçüde yavaþlamadýðý dikkat çekmektedir. Geliþmiþ ülkelerde faiz indirimleri devam ederken faiz indirim sürecine giren geliþmekte olan ülke (GOÜ) merkez bankalarýna yenileri eklenmiþtir. Gerek geliþmiþ gerekse geliþmekte olan ülke merkez bankalarýnýn faiz indirimlerini enflasyon görünümündeki olumlu eðilimi koruyacak þekilde sürdürerek temkinli bir yaklaþým izleyecekleri deðerlendirilmektedir. Diðer taraftan küresel belirsizlikler nedeniyle risk iþtahý ve GOÜ hisse senedi piyasalarýna yönelen portföy akýmlarý dalgalý bir seyir izlemektedir."

- "BÝREYSEL KREDÝLERÝN 4 HAFTALIK BÜYÜME ORANLARININ ORTALAMASI 20 EYLÜL'DEN ÝTÝBAREN DÜÞEREK YÜZDE 2,0 SEVÝYESÝNE GELMÝÞTÝR"

Son PPK döneminde gecelik faiz oranlarýnýn politika faizi etrafýnda oluþmasý ve zorunlu karþýlýk düzenlemelerindeki deðiþikliklerin etkisi ile mevduat faizlerinin 20 Eylül haftasýndan bu yana 31 baz puan düþerek 11 Ekim haftasý itibarýyla yüzde 55,9 seviyesinde gerçekleþtiði bildirilen özette, þu deðerlendirmeler yapýldý:

"Ayný dönemde TL ticari kredi faizleri (Kredili Mevduat Hesabý ve Kredi Kartý hariç) 85 baz puan artarak yüzde 55,8 seviyesinde oluþmuþtur. Bireysel tarafta, ihtiyaç kredisi (Kredili Mevduat Hesabý hariç) faizleri 24 baz puan artarak yüzde 71,7 olarak gerçekleþirken; konut kredisi faizleri 159 baz puan azalarak yüzde 41,6 seviyesinde oluþmuþtur. Genel olarak dalgalý bir seyir izleyen taþýt kredisi faizleri 11 Ekim itibarýyla yüzde 43,3 seviyesinde gerçekleþmiþtir.

Bireysel kredilerin 4 haftalýk büyüme oranlarýnýn ortalamasý 20 Eylül'den itibaren düþerek yüzde 3,3 seviyesinden yüzde 2,0 seviyesine gelmiþtir. Ayný dönemde TL ticari kredilerin 4 haftalýk büyüme oranlarýnýn ortalamasý yüzde 2,3 olarak gerçekleþmiþtir. Kur etkisinden arýndýrýlmýþ yabancý para (YP) ticari kredilerdeki 4 haftalýk büyüme oranlarýnýn ortalamasý, YP ticari kredi büyüme sýnýrýnýn altýnda kalarak yüzde 1,5 seviyesine gerilemiþtir."

Özette, makro finansal istikrarýn ve parasal aktarým mekanizmasýnýn desteklenmesi amacýyla son PPK döneminden bu yana bazý makro ihtiyati düzenlemeler yapýldýðý kaydedildi.

Özette, "Bu kapsamda, 21 Eylül 2024 tarihli duyuruda ilan edildiði üzere TL mevduat hesaplarýna uygulanan zorunlu karþýlýk oranlarý, vadesiz, ihbarlý ve 3 ay dahil 3 aya kadar vadeli mevduatta yüzde 12'den yüzde 15'e, daha uzun vadeli mevduatta ise yüzde 8'den yüzde 10'a çýkarýlýrken, YP mevduat için TL cinsinden tesis edilmesi gereken zorunlu karþýlýk oraný yüzde 8'den yüzde 5'e indirilmiþtir. Ayrýca, TL mevduat için tesis edilmesi gereken zorunlu karþýlýklara faiz uygulamasýnda TL'ye geçiþ oraný koþulu kaldýrýlýrken, YP mevduat için ayrýlan zorunlu karþýlýk üzerinden TL'ye geçiþ oraný seviyesine göre alýnan azami komisyon oraný yüzde 5'ten yüzde 8'e yükseltilmiþtir." ifadelerine yer verildi.

27 Eylül'de yapýlan deðiþiklikle, borçlanma davranýþýnýn sýnýrlandýrýlmasý ve iç talepteki dengelenmeye katký vermesi amacýyla 1 Kasým'dan itibaren geçerli olmak üzere bireysel kredi kartý iþlemlerinde uygulanacak aylýk azami akdi faiz oranýnýn dönem borcu bakiyesine göre farklýlaþtýrýldýðý bildirilen özette, þu bilgilere yer verildi:

"Buna göre, Türk lirasý cinsinden kredi kartý iþlemlerinde (nakit çekim veya kullaným iþlemleri hariç) uygulanacak aylýk azami akdi faiz oraný dönem borcu bakiyesi; 25 bin Türk lirasýnýn altýnda olan bireysel kredi kartlarý için yüzde 3,50, 25 bin Türk lirasý ile 150 bin Türk lirasý arasýnda olan bireysel kredi kartlarý için yüzde 4,25, 150 bin Türk lirasýnýn üzerinde olan bireysel kredi kartlarý ile dönem borcuna bakýlmaksýzýn kurumsal kredi kartlarý için yüzde 4,75 olarak belirlenmiþtir. Ayrýca, bireysel kredi kartý borçlarýnýn yapýlandýrýlmasýnda kullanýlacak azami faiz oraný referans oran ile sýnýrlandýrýlmýþtýr.

Ýhracatýn finansmaný için kullanýlan reeskont kredilerinde 3 milyar TL olan günlük limit, 8 Ekim 2024 tarihli karar ile 4 milyar TL'ye yükseltilmiþtir. Ayný tarihte, 13 Ocak 2025'ten itibaren geçerli olmak üzere net ihracatçýlýk þartýnýn yerini almak üzere ihracatçý skoru uygulamasýna geçilmesi kararlaþtýrýlmýþtýr. Veri temelli bu yeni uygulama ile firmalarýn net ihracatçýlýk durumlarýna ilave olarak, ihraç edilen ürün ve destinasyon çeþitliliði, ihraç edilen ürünlerin teknolojik düzeyi ve firma ölçeði gibi deðiþkenler dikkate alýnarak firmalarýn ihracatçý skorlarý hesaplanacaktýr."

Özette, TCMB brüt uluslararasý rezervlerinin 20 Eylül'den bu yana 0,99 milyar dolar artarak 11 Ekim itibarýyla 157,39 milyar dolara yükseldiði anýmsatýldý.

Türkiye'nin 5 yýllýk kredi risk priminin (CDS) 18 Eylül'den bu yana sýnýrlý miktarda yükselerek 16 Ekim itibarýyla 267 baz puan seviyesine geldiði vurgulanan özette, "Türk lirasýnýn 1 ay vadeli kur oynaklýðý 16 Ekim itibarýyla yüzde 11,83 seviyesine, 12 ay vadeli kur oynaklýðý yüzde 22,60 seviyesine yükselmiþtir. Önceki PPK toplantý haftasýndan bu yana Devlet Ýç Borçlanma Senetleri (DÝBS) piyasasýna 1,22 milyar dolar giriþ, hisse senedi piyasasýndan ise 0,11 milyar dolar çýkýþ olmak üzere toplam 1,10 milyar dolar net portföy giriþi gerçekleþmiþtir." ifadelerine yer verildi.

Özette, aðustos ayýnda perakende ve ticaret satýþ hacim endekslerinin aylýk ve çeyreklik bazda arttýðý belirtilerek, hizmet üretiminin yaný sýra talebi hakkýnda da bilgi sunan hizmet üretim endeksinin temmuz ayýndan sonra aðustosta da sýnýrlý düþüþ kaydettiði, çeyreklik bazda azalýþýný sürdürdüðü kaydedildi.

Eylül ayýnda kartla yapýlan harcamalar aylýk bazda yükselirken, ekim ayýnýn ilk haftasýna iliþkin verilerin normalleþme sinyalleri verdiði aktarýlan özette, otomobil ve beyaz eþya satýþlarýnýn seyrinin üçüncü çeyrekte yurt içi talepte kademeli yavaþlamaya iþaret ettiði bildirildi.

Mevsimsellikten arýndýrýlmýþ olarak tüketim malý ithalatýnýn da aðustos-eylül döneminde artmakla birlikte çeyreklik olarak gerilediðine iþaret edilen özette, "Bununla birlikte, imalat sanayi firmalarýna yönelik anket verileri, üçüncü çeyrekte iç piyasa sipariþlerinde çeyreklik bazda azalýþ olduðunu göstermektedir. Özetle, üçüncü çeyreðe iliþkin göstergeler yurt içi talebin yavaþlamaya devam ederek enflasyondaki düþüþü destekleyici seviyelere yaklaþtýðýný ima etmektedir. Firma görüþmelerinden edinilen tüketim harcamalarýna iliþkin tespitler ise yýlýn son çeyreðinde iç talepte görece yatay bir görünüme iþaret etmektedir. Bu çerçevede, tüketim göstergelerine bir bütün olarak bakýldýðýnda, yurt içi talepteki yavaþlamanýn ýlýmlý þekilde sürdüðü deðerlendirilmektedir." ifadeleri kullanýldý.

Özette, aðustos ayýnda sanayi üretim endeksinin, mevsim ve takvim etkilerinden arýndýrýlmýþ olarak aylýk bazda yüzde 1,6, takvim etkilerinden arýndýrýlmýþ olarak yýllýk bazda yüzde 5,3 gerilediði kaydedildi.

Yaz dönemindeki uzun fabrika tatilleri kaynaklý taþýt sektörü üretiminde gerçekleþen azalýþýn da sanayi üretimi üzerinde aþaðý yönlü sýnýrlý bir etkide bulunduðu belirtilen özette, "Çeyreklik bazda ise sanayi üretimi yüzde 1,5 oranýnda azalmýþtýr. Tipik oynaklýk sergileyen sektörler dýþlandýðýnda aðustos ayýnda sanayi üretiminin ana eðiliminin zayýf seyrini sürdürdüðü deðerlendirilmektedir. Ýmalat sanayi kapasite kullaným oraný ise üçüncü çeyrekte çeyreklik bazda düþüþ kaydetmiþtir." deðerlendirmesinde bulunuldu.

- "YILLIKLANDIRILMIÞ HÝZMETLER DENGESÝ FAZLASI GÜÇLÜ SEYRÝNÝ SÜRDÜRMÜÞTÜR"

Özette, aðustos ayý itibarýyla mevsimsellikten arýndýrýlmýþ istihdamýn, çeyreklik bazda yüzde 0,3 artarak 32,8 milyon kiþi seviyesinde gerçekleþtiði hatýrlatýlarak, bu dönemde, iþ gücüne katýlým oranýnýn sýnýrlý artýþ kaydettiði, iþsizlik oranýnýn 0,1 puan azalýþla yüzde 8,6 düzeyine gerilediði aktarýldý.

Ayrýca, anket göstergelerinin de imalat sanayi firmalarýnýn geleceðe yönelik istihdam beklentilerinde düþüþe iþaret ettiði bildirilen özette, aðustos ayýnda cari iþlemler dengesinin aylýk bazda 4,3 milyar dolar fazla verdiðinin, yýllýklandýrýlmýþ cari açýðýn ise geçmiþe yönelik revizyonlarýn da katkýsýyla 11,3 milyar dolara gerilediðinin altý çizildi.

TÜÝK tarafýndan yayýmlanan "Uluslararasý Hizmet Ticareti Ýstatistikleri, 2023" bülteni çerçevesinde, hizmetler dengesi kaleminde yapýlan geçmiþe yönelik revizyonun yýllýklandýrýlmýþ cari açýk üzerinde yaklaþýk 4 milyar dolar azaltýcý etkisi olduðu kaydedilen özette, "Söz konusu revizyonun etkisi dýþlandýðýnda, aðustos ayýnda birikimli cari dengedeki iyileþmede, altýn ve enerji hariç dýþ ticaret açýðý ile altýn dýþ ticaret açýðýndaki azalýþlar etkili olmuþtur. Diðer yandan, enerji dýþ ticaret açýðý görece yatay seyretmiþtir. Bu dönemde, yýllýklandýrýlmýþ hizmetler dengesi fazlasý güçlü seyrini sürdürmüþtür." ifadeleri kullanýldý.

- "ALTIN ÝTHALATI, EYLÜL AYINDA YILLIKLANDIRILMIÞ OLARAK 16,8 MÝLYAR DOLARA GERÝLEMÝÞTÝR"

Geçici dýþ ticaret verilerinin, eylül ayýnda mevsimsellikten arýndýrýlmýþ olarak ihracatta sýnýrlý bir azalýþ, ithalatta ise ýlýmlý bir artýþa iþaret ettiði vurgulanan özette þu bilgilere yer verildi:

"Bu çerçevede, yýllýklandýrýlmýþ olarak cari açýktaki düþük seviyenin, seyahat gelirlerinin devam eden güçlü katkýsýyla eylül ayýnda da büyük ölçüde korunacaðý öngörülmektedir. Altýn ithalatý, eylül ayýnda 1,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleþirken, yýllýklandýrýlmýþ olarak 16,8 milyar dolara gerilemiþtir. Mevsimsellikten arýndýrýlmýþ olarak tüketim malý ithalatý, mayýs-temmuz döneminde geriledikten sonra aðustos ve eylül aylarýnda artmýþtýr. Eylül ayýna iliþkin geçici dýþ ticaret verileri ekim ayý için yüksek frekanslý verilerle beraber deðerlendirildiðinde, üç aylýk ortalama eðilimler, ihracatýn gücünü koruduðuna, ithalatýn artýþ kaydettiðine iþaret etmektedir. Söz konusu eðilimler, tüketim malý ithalatýnda ekim ayýnda yatay bir seyir ima etmektedir.

Cari açýðýn finansmaný tarafýnda, bankacýlýk sektörünün yýllýklandýrýlmýþ uzun vadeli borç çevirme oraný, aðustos ayýnda yüzde 145 civarýnda gerçekleþmiþtir. Söz konusu oran, bankacýlýk sektörü dýþýndaki firmalarda yaklaþýk yüzde 105 olmuþtur. Bu çerçevede, yurt dýþý borçlanma imkanlarýnýn bankacýlýk dýþýndaki diðer sektörler için bir önceki aya kýyasla iyileþtiði gözlenmektedir."

TCMB Para Politikasý Kurulunun 17 Ekim toplantýsýna iliþkin özette, eylülde tüketici fiyatlarýnýn yüzde 2,97 yükselirken, yýllýk enflasyonun 2,59 puan azalarak yüzde 49,38 seviyesine gerilediði kaydedildi.

B ve C endekslerinin yýllýk enflasyonunun sýrasýyla 2,64 ve 2,46 puan azalarak yüzde 48,23 ve yüzde 49,10 olduðu aktarýlan özette, eylül ayýnda yýllýk enflasyona katký tüm ana gruplarda gerilediði ifade edildi.

Özette, mevsimsel etkilerden arýndýrýlarak incelendiðindeyse aylýk tüketici enflasyonunun yüzde 2,8 ile bir önceki aya oranla yatay seyrettiði vurgulandý.

Eylül ayýnda hizmet grubunda aylýk fiyat artýþýnýn güçlü seyrini koruduðu bildirilen özette, þu ifadelere yer verildi:

"Hizmet grubu içinde fiyat artýþlarýyla öne çýkan kalemler, kirayla birlikte okula dönüþ etkisinin hissedildiði ulaþtýrma, konaklama ve eðitim hizmetleri olmuþtur. Temel mal grubu fiyat artýþý döviz kuru geliþmelerinin de yansýmasýyla bir miktar yükselmiþtir. Bu geliþmede, beyaz eþya ve otomobil kalemleriyle sezon geçiþine baðlý olarak fiyat artýþý güçlenen giyim ve ayakkabý alt grubu etkili olmuþtur. Diðer yandan, temel mal enflasyonu diðer gruplara kýyasla ýlýmlý seyretmeye devam etmiþtir. Bir önceki ay düþüþ sergileyen gýda fiyatlarý bu dönemde görece yüksek bir artýþ kaydetmiþtir. Ýþlenmemiþ gýda grubunda enflasyon, sebze fiyatlarý öncülüðünde yükselmiþtir. Ýþlenmiþ gýda grubu ise görece olumlu bir görünüm sergilemiþtir. Enerji fiyatlarý da bu dönemde ýlýmlý bir seyir izlemiþtir."

Özette, söz konusu ay için enflasyonun ana eðiliminin bir miktar yükseldiðine iþaret edildi.

Mevsimsellikten arýndýrýlmýþ verilerle aylýk artýþlarýn bir önceki aya göre B göstergesinde yatay seyrederken, C göstergesinde sýnýrlý bir miktar artýþ gösterildiði belirtilen özette, þu bilgiler paylaþýldý:

"B ve C endekslerinde mevsimsellikten arýndýrýlmýþ 3 aylýk ortalama artýþlar, sýrasýyla yüzde 2,7 ve yüzde 2,8 seviyelerinde gerçekleþerek bir miktar yükseliþ sergilemiþtir. Bu dönemde, fiyat artýþlarý, B endeksini oluþturan gruplardan iþlenmiþ gýdada yavaþlarken, hizmetlerde yatay seyretmiþ, temel mallarda ise yükseliþ kaydetmiþtir. Medyan, SATRIM ve diðer ana eðilim göstergeleri de bir miktar yükselmiþtir. Eylül ayýnda ana eðilime iliþkin göstergeler bir bütün olarak incelendiðinde, 3 aylýk ortalama artýþýn bir önceki aydaki yüzde 2,4 seviyesinden yüzde 2,5 oranýna sýnýrlý bir artýþ gösterdiði izlenmiþtir."

Özette, hizmetler sektöründe geçmiþ enflasyona endeksleme davranýþýnýn halen güçlü olduðunun izlendiði bildirildi.

Hizmet sektöründe hakim olan fiyatlama davranýþýnýn önemli bir atalete ve þoklarýn enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir süreye yayýlmasýna neden olduðuna dikkat çekilen özette, eylül ayý itibarýyla son 3 aylýk dönemde, mevsim etkilerinden arýndýrýlmýþ ortalama fiyat artýþýnýn temel mallarda yüzde 1,5 iken, bu oranýn hizmet sektöründe yüzde 4,1 ile daha yüksek gerçekleþtiði anlatýldý.

- KÝRA ENFLASYONU

Özette, söz konusu ayda, hizmet aylýk enflasyonu üzerinde okula dönüþ etkisiyle birlikte kira kaleminin öne çýkan ana unsurlar olduðu belirtilerek, þu bilgilere yer verildi:

"Ulaþtýrma hizmetleri fiyat artýþýnda okul servis ücretlerinin etkisi hissedilirken, eðitim hizmetleri fiyatlarý bu yýl aðustos ayýnda baþlayan üniversite ücretlerindeki artýþlarýn eylül ayýna sarkan etkisiyle yükselmiþtir. Lokanta-otel aylýk enflasyonunun bir önceki aya kýyasla bir miktar yükselmesinde ise konaklama grubu tarafýnda üniversitelerin açýlmasýna istinaden yurt ücretlerindeki artýþlar belirleyici olmuþtur. Mevsimsel etkilerden arýndýrýlmýþ aylýk kira enflasyonu bir önceki aya kýyasla yavaþlasa da yüksek bir seyir izlemiþtir. Diðer taraftan, yemek hizmetleri fiyatlarýnýn aðustostan sonra eylül ayýnda da ýlýmlý bir þekilde yükseldiði dikkat çekmiþtir. Bu dönemde haberleþme aylýk enflasyonu ise düþük bir seviyede görece yatay seyretmiþtir."

Özette, Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergelerin, sözleþme yenileme oranýnýn ekim ayýnda düþmesinin de etkisiyle aylýk kira enflasyonunun gerileyeceðine iþaret edilirken, gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleþmelerde oluþan gerekse de konut deðerleme raporlarý üzerinden takip edilen kira artýþ oranlarýnýn TÜFE'deki mevcut yýllýk kira enflasyonunun altýnda deðerler aldýðý ve gerilediði aktarýldý.

Ayrýca, yýlýn son çeyreðinde sözleþme yenileme oranýnýn üçüncü çeyreðe oranla azalacak olmasýnýn ve sözleþmelerde referans olarak kullanýlan artýþ oranlarýnýn düþüþünün, gelecek dönemde aylýk kira enflasyonunun yavaþlayacaðýna iþaret ettiði vurgulandý.

Yurt içi üretici fiyatlarýnýn eylül ayýnda yüzde 1,37 arttýðý, yýllýk enflasyonun yüksek bazýn da etkisiyle 2,66 puan düþerek yüzde 33,09'a gerilediði bildirilen özette, "Bu dönemde ana sanayi gruplarý genelinde fiyat artýþlarý ýlýmlý gerçekleþmiþtir. Sermaye malý grubundaki fiyat artýþý yüzde 1,89 olurken, ara malý ve enerji manþet oraný sýnýrlayan gruplar olarak öne çýkmýþtýr. Son üç aylýk dönemde yurt içi üretici fiyatlarý kaynaklý baskýlar önemli ölçüde zayýflamýþ, bu durum tüketici enflasyonunun mal tarafýný olumlu yönde etkilemiþtir." bilgilerine yer verildi.

Özette, uluslararasý emtia fiyatlarýnda nisan ayý sonlarýnda baþlayan gerilemenin eylülde de devam ettiði belirtildi.

Alt kýrýlým bazýnda, enerji grubunun ham petrol fiyatýndaki düþüþe baðlý olarak bu gerilemeyi sürüklediðini aktarýlan özette, diðer gruplarýn artýþ sergilediði, FAO gýda fiyatlarý endeksinin ise uzun bir sürenin ardýndan eylül ayýnda, alt gruplar geneline yansýr biçimde aylýk bazda arttýðý vurgulandý.

Özette, ekim ayýnýn ilk yarýsýnda enerji grubu fiyatlarýnýn yükseliþe geçtiði belirtilirken, eylül ayýnda ortalama 74,3 dolar seviyesinde olan Brent ham petrol fiyatlarýnýn, artan jeopolitik risklerin de etkisiyle ekim ayýnýn ilk yarýsýnda 77,4 dolar civarýna ulaþtýðý, ayný dönemde gerek tarým fiyatlarý gerekse endüstriyel metaller kaynaklý olarak enerji dýþý emtia fiyatlarýnýn da artýþ gösterdiði kaydedildi.

Küresel Arz Zinciri Baský Endeksi'nin eylül ayýnda tarihsel ortalamasýnda seyrettiðine iþaret edilen özette, "Küresel ve Çin'e yönelik konteyner fiyat endekslerinde temmuz sonrasýnda gözlenen düþüþ eðilimi eylül ayýnda da devam ederken, kuru yük taþýmacýlýk fiyat endeksleri dalgalý bir seyir izlese de yýlýn ikinci yarýsýnda ortalamada yatay bir görünüm arz etmiþtir. Aðustos ayýnda ýlýmlý bir yükseliþ kaydeden döviz kuru sepetinin, eylül ayýnda sýnýrlý bir artýþ sergilemesi neticesinde kur kaynaklý baskýlar zayýflamýþtýr. Eylül ayýnda mevsimsel etkilerden arýndýrýlmýþ PMI verileri, imalat sanayinde girdi maliyetlerinde yavaþlamaya iþaret etmiþtir." denildi.

Özette, ekim ayý Piyasa Katýlýmcýlarý Anketi sonuçlarýna göre, 2024 ve 2025 yýl sonu için enflasyon beklentilerinin yükseldiði, orta vadeli enflasyon beklentilerinin gerilediði hatýrlatýldý.

12 ay sonrasýna iliþkin enflasyon beklentisinin yüzde 27,4 ile görece yatay seyrederken, 24 ay sonrasýna iliþkin beklentinin 0,3 puan düþüþle yüzde 18,1 seviyesine gerilediði bildirilen özette, þunlar kaydedildi:

"Öte yandan, cari ve gelecek yýl sonuna iliþkin enflasyon beklentileri sýrasýyla 1,0 ve 0,3 puan yukarý yönlü güncelleme ile yüzde 44,1 ve 25,6 seviyesinde gerçekleþmiþtir. Beþ yýl sonrasýna iliþkin enflasyon beklentisi ise yüzde 11,3 seviyesinde ölçülerek belirgin bir deðiþiklik sergilememiþtir. Reel sektör beklentilerine bakýldýðýnda aðustos ayýnda yüzde 53,8 olan firmalarýn 12 ay sonrasýna iliþkin yýllýk enflasyon beklentisi, eylül ayýnda 2,7 puan azalarak yüzde 51,1 seviyesine gerilemiþtir. Benzer þekilde, hane halkýnýn 12 ay sonrasýna iliþkin enflasyon beklentileri de ayný dönemde 1,5 puan azalarak yüzde 71,6 seviyesinde gözlenmiþtir. Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranýþlarýnýn dezenflasyon süreci açýsýndan risk unsuru olmaya devam ettiðini kaydetmiþtir."

Özette, öncü göstergelerin ekim ayý enflasyonu üzerinde gýda fiyatlarý etkisinin öne çýkacaðýna iþaret edildi.

Söz konusu dönemde iþlenmemiþ gýda fiyatlarýnýn taze meyve ve sebze kaynaklý olarak artýþ eðiliminin süreceði deðerlendirilen özette, para politikasýnýn görece etki alaný dýþýnda kalan taze meyve ve sebze grubunda sezon geçiþinin de etkisi ile fiyat artýþlarýnýn gözlemlendiði vurgulandý.

Özette ayrýca, mevsimsel etkilerden arýndýrýlmýþ verilerle temel mal grubu fiyat artýþýnýn ýlýmlý bir seyir izlediði, bu grupta, giyim fiyatlarýnýn mevsimsel etkilerle yükseldiði, dayanýklý tüketim mallarý fiyatlarýnýn zayýf bir artýþ kaydetse de kompozisyon olarak farklýlaþan bir görünüm sergilediði aktarýldý.

Temel mal enflasyonunun düþük seyretmeye devam ettiði bildirilen özette, hizmet enflasyonundaki iyileþmenin son çeyrekte gerçekleþmesi beklenirken, enflasyondaki iyileþmenin hýzýna dair belirsizliðin ise son dönemdeki veri akýþý ile arttýðý kaydedildi.

- PARA POLÝTÝKASI

Özette, Kurulun, politika faizinin sabit tutulmasýna karar vermekle birlikte, enflasyon üzerindeki yukarý yönlü risklere karþý ihtiyatlý duruþunu yinelediði belirtildi.

Para politikasýndaki kararlý duruþun yurt içi talepte dengelenme, TL'de reel deðerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasýtasý ile aylýk enflasyonun ana eðilimini düþüreceði ve dezenflasyon sürecini güçlendireceði kaydedilen özette, "Aylýk enflasyonun ana eðiliminde belirgin ve kalýcý bir düþüþ saðlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen tahmin aralýðýna yakýnsayana kadar sýký para politikasý duruþu sürdürülecektir. Enflasyonda belirgin ve kalýcý bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikasý araçlarý etkili þekilde kullanýlacaktýr. Kredi ve mevduat piyasalarýnda öngörülenin dýþýnda geliþmeler olmasý durumunda parasal aktarým mekanizmasý ilave makroihtiyati adýmlarla desteklenecektir. Likidite koþullarý muhtemel geliþmeler göz önünde bulundurularak yakýndan izlenmektedir. Sterilizasyon araçlarý etkili þekilde kullanýlmaya devam edilecektir." denildi.

Özette, Kurulun, politika kararlarýný parasal sýkýlaþtýrmanýn gecikmeli etkilerini de dikkate alarak, enflasyonun ana eðilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaþtýracak parasal ve finansal koþullarý saðlayacak þekilde belirleyeceði aktarýlýrken, enflasyon ve enflasyonun ana eðilimine iliþkin göstergelerin yakýndan takip edileceði ve Kurulun, fiyat istikrarý temel amacý doðrultusunda elindeki tüm araçlarý kararlýlýkla kullanacaðý vurgulandý.

Özette, Kurulun, kararlarýný öngörülebilir veri odaklý ve þeffaf bir çerçevede alacaðý da bildirildi.