Petrole meydan okuyacak! Talebe her yýl bir 'Japonya' ekleniyor
Dünya Enerji Görünümü'nün bu yýlki raporuna göre, dünya hýzla 'elektrik çaðý'na ilerliyor. Raporda elektriðin ulaþým sektöründe petrole meydan okumaya baþladýðý ifade edilirken, dünya elektrik talebinde her yýl Japonya'nýn talebine eþ deðer artýþýn görüldüðü belirtildi. IEA Baþkaný Fatih Birol, 'Enerji tarihimizde kömür çaðý ve petrol çaðýný gördük. Þimdi ise hýzla elektrik çaðýna ilerliyoruz.' dedi.
Küresel elektrik talebinin ve temiz enerji teknolojilerinin büyümesiyle dünyanýn hýzla "elektrik çaðý"na ilerlediði bildirildi.
Uluslararasý Enerji Ajansýnýn (IEA) enerji analizi ve projeksiyonlarýnda en yetkili küresel kaynak olarak deðerlendirilen Dünya Enerji Görünümü'nün (WEO) bu yýlki raporu yayýmlandý.
Rapor, artan jeopolitik belirsizlikler, yeni teknolojiler, temiz enerji dönüþümü ve iklim deðiþikliðinin enerji güvenliðine etkilerini incelerken, mevcut jeopolitik gerginliklerin, enerji güvenliði ve sera gazý emisyonlarýný azaltmaya yönelik küresel çabalar için büyük riskler yarattýðýný vurguluyor.
Rapora göre, jeopolitik gerginlikler, küresel enerji sistemindeki kýrýlganlýklarý ortaya çýkararak temiz enerjiye daha hýzlý geçiþ ihtiyacý olduðunu gösteriyor.
Raporda, ülkelerin mevcut politikalarý baz alýnarak hazýrlanan senaryoya göre, küresel enerji piyasasý, 2020'lerin ortasýndan itibaren petrol ve sývýlaþtýrýlmýþ doðal gazda (LNG) arz fazlasýnýn, ayný zamanda özellikle güneþ enerjisi ve bataryalar gibi önemli temiz enerji teknolojilerinde büyük üretim kapasitesinin görüleceði bir yönde ilerliyor.
Düþük emisyonlu enerji kaynaklarýnýn 2030'dan önce dünyanýn elektrik talebinin yarýsýndan fazlasýný üretmesi beklenirken, kömür, petrol ve doðal gaz dahil tüm fosil yakýtlara yönelik talebin 2030 sonu itibarýyla zirveye ulaþmasý ve sonrasýnda düþüþe geçmesi bekleniyor.
- DÜNYA ELEKTRÝK TALEBÝNE "HER YIL BÝR JAPONYA" EKLENÝYOR
Temiz enerji teknolojilerinin benzeri görülmemiþ hýzda büyümesine raðmen, büyümenin daðýlýmý, teknolojiler ve pazarlar arasýnda geniþ çaplý farklýlýklar gösteriyor.
Son 10 yýlda küresel elektrik talebi ise enerji talebinin iki katý büyüdü. Dünya elektrik talebinde her yýl Japonya'nýn talebine eþ deðer artýþýn görüldüðü bu ortamda, "yeni ve daha elektrikli bir enerji sisteminin hatlarý" belirginleþiyor.
Temiz enerjinin hýzla büyümeye devam edebilmesi ve artan talebin bu kaynaklarla karþýlanabilmesi için özellikle elektrik þebekeleri ve depolama alanýnda yatýrýmlarýn hýzla artmasý gerekiyor. Elektrik sektörünün güvenli þekilde karbonsuzlaþmasý için yenilenebilir enerji ile þebeke ve batarya yatýrýmlarýnýn eþit seviyede ilerlemesine ihtiyaç duyuluyor.
IEA'e göre, temiz enerji dönüþümünde artan ivmeye raðmen, dünya hala net sýfýr emisyon hedefleriyle uyumlu bir patikadan oldukça uzakta. Bugünkü politikalar, küresel karbondioksit emisyonlarýnýn yakýn zamanda zirve yapmasýný ve sonrasýnda düþüþe geçmesini saðlayacak ancak bu düþüþün keskin olmamasý halinde 2100'e kadar küresel sýcaklýk artýþýnýn sanayi öncesi dönem ortalamasýnýn 2,4 derece üzerine çýkma riski bulunuyor. Bu da Paris Anlaþmasý'nda küresel sýcaklýk artýþýný 1,5 dereceyle sýnýrlandýrma hedefinin üzerinde.
- "ELEKTRÝK ÇAÐI GELECEKTEKÝ KÜRESEL ENERJÝ SÝSTEMÝNÝ TANIMLAYACAK"
IEA Baþkaný Fatih Birol, rapora iliþkin deðerlendirmesinde, 2025 itibarýyla jeopolitik gerginliklerin nasýl geliþeceðine baðlý olarak daha yüksek petrol ve doðal gaz arzýnýn bulunmasý ihtimaliyle çok farklý bir enerji dünyasý oluþabileceðini belirtti.
Birol, þöyle devam etti:
"Bu, fiyatlar üzerinde aþaðý yönlü baský anlamýna geliyor ve fiyat artýþlarýndan sert bir þekilde etkilenen tüketicilere bir nebze rahatlama saðlýyor. Fiyat baskýlarýndan kaynaklanan bu nefes alma alaný, politika yapýcýlara temiz enerji dönüþümü yatýrýmlarýný artýrmaya ve verimsiz fosil yakýt sübvansiyonlarýný kaldýrmaya odaklanmalarý için fýrsat saðlayabilir. Bu, hükümet politikalarýnýn ve tüketici tercihlerinin enerji sektörünün geleceði ve iklim deðiþikliðiyle mücadele için büyük sonuçlar doðuracaðý anlamýna geliyor."
Daha önceki WEO raporlarýnda, küresel enerji sisteminin geleceðinin elektriðe dayalý olduðunu belirttiklerini anýmsatan Birol, "Þimdi bu herkes tarafýndan görünür hale geldi. Enerji tarihimizde kömür çaðý ve petrol çaðýný gördük. Þimdi ise hýzla elektrik çaðýna ilerliyoruz. Bu çað, gelecekteki küresel enerji sistemini tanýmlayacak ve giderek daha fazla þekilde temiz elektrik kaynaklarýna dayalý olacak." deðerlendirmesinde bulundu.
Birçok küresel enerji trendinde olduðu gibi Çin'in bu eðilimin de büyük bir parçasý olduðunun altýný çizen Birol, yatýrým, fosil yakýt talebi, elektrik tüketimi, yenilenebilir enerji, elektrikli araçlar ve temiz teknolojiler baþta olmak üzere "neredeyse her enerji hikayesinin özünde bir Çin hikayesi" bulunduðunu dile getirdi.
- "BENZÝN FÝYATINI DEÐÝL, ELEKTRÝÐÝN KÝLOVATSAAT BAÞI FÝYATINI ÖNEMSEYECEÐÝZ"
IEA Baþ Enerji Ekonomisti ve WEO'nun baþyazarlarýndan Tim Gould, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, geleneksel petrol ve gaz arzýný etkileyen risklerin enerji güvenliði için hala kritik olduðunu ve Orta Doðu'da týrmanan çatýþmaya baðlý olarak bölgedeki gaz ve petrol üreticilerinin, küresel arz açýsýndan önem taþýdýðýný anlattý.
Bu geleneksel unsurlarýn yaný sýra elektrik sektöründeki sorunlarýn, kritik mineraller dahil temiz enerji tedarik zincirlerinin güvenliði ve dayanýklýlýðýnýn enerji güvenliðinin parçasý olduðunu belirten Gould, þöyle konuþtu:
"Artan ek enerji ihtiyacýmýzýn giderek daha önemli bir kýsmý sadece elektrikle karþýlanýyor. Küresel elektrik talebine her yýl yeni bir Japonya eþ deðeri ekliyoruz. Bunun nedeni, elektriðin modern yaþamlarýmýzýn merkezinde olmasý ve ayný zamanda eskiden fosil yakýtlarla karþýladýðýmýz bazý ihtiyaçlarýmýzýn artýk elektrikle karþýlanmasý. Ayrýca kýsmen yapay zekanýn artan kullanýmýyla da baðlantýlý olarak veri merkezlerinin elektrik talebinde de yükseliþ görüyoruz."
Gould, tüm bu geliþmelere baðlý olarak elektriðin merkezde yer aldýðý bir enerji sisteminin oluþtuðunu dile getirerek, konuþmasýný þöyle sürdürdü:
"Bu yüzden geleceðin enerji sisteminin tanýmlayýcý özelliði olarak yeni bir elektrik çaðýndan bahsediyoruz. Bu elektrik, ayný zamanda emisyonlarý azaltmamýza yardýmcý olmasý için temiz enerji teknolojilerinden üretilmeli. Bizim tüketici olarak ise enerji sistemiyle olan ana iliþkimizin önümüzdeki dönemde artýk elektrik faturamýz olacaðýný düþünüyorum. Enerji sistemine baktýðýmýzda en çok önemseyeceðimiz rakamlar, petrolün varil baþýna kaç dolara satýldýðý ya da benzin istasyonunda benzinin fiyatýnýn ne olduðu deðil, evde elektrik için kilovatsaat baþýna ne kadar ödediðimiz olacak. Bu, tüketicilerin farkýnda olmasý gereken en önemli rakam olacak."
- "ELEKTRÝK, ULAÞIM SEKTÖRÜNDE PETROLE MEYDAN OKUMAYA BAÞLIYOR"
Dünyada þu anda elektrifikasyonun en hýzlý bina sektöründe ilerlediðini bildiren Gould, en az ilerlemenin ise ulaþým sektöründe görüldüðünü söyledi.
Gould, petrol tüketiminin ulaþým sektöründe hala çok yüksek olduðuna iþaret ederek, "Ancak elektriðin petrole meydan okumaya baþladýðýný görüyoruz. Çin'de bunun çok çarpýcý bir göstergesi var. Son veriler, Çin'deki tüm yeni araç satýþlarýnýn yarýsýnýn elektrikli olduðunu gösteriyor. Bu, Çin'in sadece birkaç yýl önceki durumuna kýyasla gerçekten büyük bir deðiþim ve bu durum petrol piyasalarý için þimdiden etki yaratmaya baþlýyor." diye konuþtu.
Öte yandan, demir, çelik, alüminyum ve çimento gibi sektörlerde elektrifikasyonun hýzlanmasý için farklý teknoloji setlerine ihtiyaç olduðunu aktaran Gould, þebeke ve depolama altyapýsýnýn da hýzla geliþmesi gerektiðinin altýný çizdi.
Gabar'daki keþif Türkiye'nin stratejisini deðiþtirdi! Petrolde rekor üstüne rekor
"EastMed" örnek gösterildi: Türkiye olmadan mümkün deðil
