Ticaret Bakanlığı: Denetimlerde uygulanan idari para cezaları artırıldı

Bakanlıktan yapılan açıklamada, Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü ile Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü mevzuatları kapsamında yer alan idari para cezaları ve bu cezalara ilişkin alt ve üst sınırlar; 27/11/2024 tarihli ve 32735 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 574) ile 2024 yılı için yeniden değerleme oranının yüzde 43,93 olarak tespit edildiği belirtilerek 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yeniden değerlenme oranında artırılarak uygulanacağı kaydedildi.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre; yeniden değerlendirme oranları kapsamında üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılması halinde 2024 yılında 100 bin TL ile 1 milyon TL idari para cezası uygulanırken, 2025 yılında uygulanacak idari para cezasının alt sınırı 143 bin 930 TL üst sınırı ise 1 milyon 439 bin 300 TL olarak belirlendi.

Ticaret Bakanlığı tarafından alınan tedbirlere ve yapılan ikincil düzenlemelere uymamaları halinde, alışveriş merkezleri ve zincir mağazalar gibi perakende işletmeler ile üreticilere ve tedarikçilere; ayrıca taşınmaz, ikinci el motorlu kara taşıtı ve kuyum alım satımı gibi ticari faaliyetleri yürütenlere yönelik mesleki davranış kurallarına ve bu itibarla yapılan düzenlemelere aykırı hareket edenlere, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 18'inci maddesinde ayrı bir idari para cezası öngörülmemiş olması durumunda her bir aykırılık için 2024 yılında 15 bin 856 TL ile 475 bin 380 TL idari para cezası uygulanırken 2025 yılında uygulanacak idari para cezasının alt sınırı 22 bin 807 TL üst sınır ise 684 bin 214 TL olarak, denetime yetkili olanlarca istenilen defter, belge ve diğer kayıtlar ile bunlara ilişkin bilgileri vermeyenlere veya eksik verenlere ya da denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenlere 2025 yılında uygulanacak idari para cezasının alt sınırı 114 bin 35 Türk lirası, üst sınırı ise 570 bin 178 Türk lirası olarak uygulanacak.

Bunun yanında üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık oluşturan, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulması halinde 2024 yılında 1 milyon TL ile 12 milyon TL idari para cezası uygulanırken 2025 yılında uygulanacak idari para cezasının alt sınırı 1 milyon 439 bin 300 TL, üst sınırı ise 17 milyon 271 bin 600 TL olarak belirlendi.

Sebze ve meyve ticaretinde serbest rekabeti engellemek amacıyla, meslek mensuplarının kendi aralarında veya üreticilerle ticarî anlaşmalar yapması, uyumlu eylemde bulunması ve hâkim durumu kötüye kullanması; piyasada darlık oluşturmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için, malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması, yok edilmesi, bu amaçla propaganda yapılması veya benzeri davranışlarda bulunulması halinde 2024 yılında 123 bin 213 Türk lirası idari para cezası uygulanırken, 2025 yılında uygulanacak idari para cezası 177 bin 340 TL olarak, alışveriş merkezleri, büyük mağazalar, zincir mağazalar ve perakende ticaretle uğraşan diğer işletmeler ile üretici ve tedarikçilere; tedarik zincirinde vücut bulan haksız ticari uygulamalar, mağaza markalı ürünler, büyük mağaza ve zincir mağazalarda raf tahsisi, kampanyalı satış, sürekli indirimli satış, çalışma saatleri, alışveriş merkezinde yer alan ortak kullanım alanları ile ortak gider ve gelir gibi çeşitli konular bakımından 6585 sayılı Kanuna aykırılık halinde 2025 yılı için 14 bin 335 Türk lirasından 718 bin 987 Türk lirasına kadar, çeşitli miktarlarda olmak üzere, cezalar yeniden değerlendirme oranlarıyla uygulanacak.

Reklam Kurulu tarafından aldatıcı ve yanıltıcı reklamlar ve haksız ticari uygulamaların neden olduğu tüketici mağduriyetleri ile adil rekabet şartlarını bozan haksız rekabet hallerinin önlenmesi için aykırılığın gerçekleştiği mecra türünün etkilediği tüketici kitlesi ile haksız olarak elde edilen menfaatin veya neden olunan zararın büyüklüğü ve aykırılığı gerçekleştirenin kusuru ile ekonomik durumunu dikkate alarak, 2024 yılında 55 bin TL ile 22 milyon 100 bin TL arasında uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 79 bin 161 TL ile 31 milyon 808 bin 530 TL arasında cezai işlem uygulanabilecektir.

Tüketicilerle iş yeri dışında kurulan sözleşme yapabilmek için Ticaret İl Müdürlüğünden yetki belgesi almayan satıcılara 2024 yılında 1 milyon 100 bin 122 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 1 milyon 583 bin 405 TL olarak uygulanacak.

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen sözleşmeler ile bilgilendirmelerin on iki punto büyüklüğünde düzenlenmemesi, düzenlenen sözleşmelerin bir örneğinin tüketicilere verilmemesi, sözleşmelerde öngörülen şartların sözleşme süresi içinde tüketiciler aleyhine değiştirilmesi, tüketicilerden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin sözleşmenin eki olarak tüketicilere verilmemesi, sipariş edilmeyen mal veya hizmetlerin tüketicilere gönderilmesi veya sunulmasına ilişkin hükümleri ihlal edenler hakkında her bir işlem veya sözleşme başına 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, teşhir edilen bir mal veya hizmetin haklı bir sebep olmaksızın satışından kaçınılması halinde, aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için 2024 yılında 2 bin 200 TL'den az olmamak üzere satışından kaçınılan mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam satış fiyatının yüzde 10'u kadar uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL'den az olmamak üzere satışından kaçınılan mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam satış fiyatının yüzde 10'u kadar belirlendi.

Perakende işletmelerde satışa arz edilen malların fiyat etiketi ve fiyat listelerine ilişkin olarak tüketicilerin tam ve doğru bilgilendirilmesi için belirlenen yasal yükümlülüklere uyulmaması durumunda, her bir aykırılık için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak uygulanacak.

Ticaret Bakanlığı'ndan alınması gereken satış sonrası hizmet yeterlilik belgesini almayan üretici ve ithalatçılara 2024 yılında 1 milyon 115 bin TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 1 milyon 604 bin 819 TL olarak belirlendi.

Satış sonrası hizmet yeterlilik belgesinin geçerlilik süresi boyunca asgari servis istasyonu sayısını sağlamayan üretici ve ithalatçılar hakkında eksik kalan her bir servis istasyonu için 2024 yılında 124 bin TL olan idari para cezası, 2025 yılında 178 bin 473 TL olarak, yetkili servis istasyonlarına ilişkin bilgileri güncel olarak Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan sisteme kaydetmeyen veya bu kayıtları güncellemeyen üretici veya ithalatçılara her bir servis istasyonu için 2024 yılında 18 bin TL olan idari para cezası, 2025 yılında 25 bin 907 TL olarak belirlendi.

Azami tamir süresinin aşılması, bakım ve onarım hizmetlerinin mevzuata uygun olarak sunulmaması durumlarında aykırılığı tespit edilen her bir işlem için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, garanti belgesinin ve Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzunun düzenlenmemesi ya da eksik düzenlenmesi, yasal düzenlemelere aykırı uygulamalar, garanti belgesinin ve Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzunun tüketiciye hiç veya mevzuata uygun şekilde teslim edilmemesi gibi durumlarda satıcıya 2024 yılında 2 bin 172 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 126 TL olarak belirlendi.

Herhangi bir üretici veya ithalatçıya bağlı olmaksızın faaliyette bulunan servis istasyonlarının, her türlü mecra ve faaliyetlerinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde "özel servis" ibaresini kullanmaması durumunda özel servis istasyonlarına 2024 yılında 18 bin TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 25 bin 907 TL olarak uygulanacak.

Bunun yanında Yenileme yetki belgesi gerektiren mallarla ilgili olarak, belgesi olmaksızın yenileme faaliyetinde bulunulması hâlinde 2024 yılında 1 milyon 766 bin 274 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 2 milyon 542 bin 198 TL olarak; yenilenmiş ürün satışında tespit edilen aykırılık ve eksikliklerle ilgili olarak ise her bir işlem için 2024 yılında bin 765 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 2 bin 540 TL olarak gerçekleştirilecek.

Tüketicilere aidat ödemesi bulunmayan kredi kartı sunulmaması halinde ilgili kuruluşlara 2024 yılında 55 milyon 6 bin 905 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 79 milyon 171 bin 438 TL olarak; tüketici kredisi ve konut finansmanı sözleşmelerinde ise Kanunun cayma hakkı, faiz oranı, erken ödeme, temerrüt, hükümlerini ihlal eden, ayrıca tüketicilere kredi kullanma karşılığı olarak haksız ve yersiz sigorta, ücret ve masraf talep eden kredi verenlere her bir aykırı sözleşme veya işlem için 2024 yılında 10 bin 978 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 15 bin 800 TL olarak uygulanacak.

Elektronik ticarette tüketicilerin taraf olduğu mesafeli sözleşmelerde cayma hakkı ve satıcının keyfi ve gerekçesiz sipariş iptalini engelleyen haklar başta olmak üzere, tüketicilerimize tanınan bilgilendirme ve hak kullanımlarına ilişkin aykırılık hallerinde, aykırı her bir işlem veya sözleşme için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak; aracı hizmet sağlayıcıların, tüketicilerin talep ve bildirimlerini iletmesi ve takip edebilmesine elverişli sistem kurma ve kesintisiz olarak açık tutma yükümlülüğüne aykırılık için 2024 yılında 3 milyon 532 bin 548 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 5 milyon 84 bin 396 TL olarak; elektrik, su, elektronik haberleşme gibi tüketicilerimizin temel ihtiyaçlarından olup süreklilik arz eden mal veya hizmetlerin teminine ilişkin olarak uygulama alanı giderek genişleyen abonelik sözleşmeleri hakkındaki düzenlemeler kapsamında, bilgilendirme ve onay yükümlülüklerine uyulmaması, süresi biten abonelik sözleşmelerinin otomatik uzamaması yasağına uyulmaması, taahhütname şartlarında tüketici aleyhine değişiklik yapılması ve sözleşmenin feshine yönelik taleplerin yedi gün içerisinde yerine getirilmemesi gibi mevzuata aykırılık teşkil eden uygulamalar için sözleşme veya işlem başına 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, tüketicilerle akdedilen taksitle satış sözleşmeleri ve paket tur sözleşmelerinde tespit edilen aykırılıklar kapsamında aykırı her bir işlem veya sözleşme için 2024 yılında 2 bin 200 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 3 bin 166 TL olarak, devre tatil sözleşmelerine ilişkin hükümlere aykırılık halinde sözleşme veya işlem başına 2024 yılında 12 bin 363 TL olarak uygulanan idari para cezası, 2025 yılında 17 bin 794 TL olarak uygulanacak.

Ön ödemeli konut satış sözleşmelerine ilişkin hükümlere aykırı her bir sözleşme veya işlem başına 2024 yılında 10 bin 978 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 15 bin 800 TL olarak; teslim edilmeyen konut başına 2024 yılında 247 bin 278 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 355 bin 907 TL olarak; yapı ruhsatı almadan tüketicilere ön ödemeli olarak konut satışı yapanlara 2024 yılında 1 milyon 100 bin 122 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 1 milyon 583 bin 405 TL olarak; teminat sağlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen satıcılara 2024 yılında 5 milyon 500 bin 667 TL olarak uygulanan idari para cezası 2025 yılında 7 milyon 917 bin 110 TL olarak uygulanacak.

Diğer taraftan, 01.04.2022 tarihli ve 31796 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7392 sayılı Kanunun 17 nci maddesi ile 6502 sayılı Kanuna eklenen Geçici Madde 3 kapsamında, 6502 sayılı Kanunun söz konusu değişiklikten önceki düzenlemelerine göre idari para cezası uygulanması gereken durumlarda uygulanacak idari para cezaları da yeniden değerleme oranında artırıldı.