Trump'ý bekleyen en sýcak konu: F-35, F-16... Türkiye-ABD iliþkilerinde yeni dönem

ABD'de çekiþmeli geçen 60. baþkan seçimi sonrasý sular durulmaya baþlasa da seçimi kazanan Cumhuriyetçi Donald Trump'ý, iç ve dýþ politikada birçok sorun bekliyor.

YENÝ DÖNEMDE TÜRKÝYE-ABD ÝLÝÞKÝLERÝNÝ BEKLEYEN MESELELER

Baþkanlýk seçimleri sonrasýnda Beyaz Saray'a gelecek ABD yönetimi ile Türkiye arasýnda yeni dönemde ele alýnmasý gereken pek çok mesele bulunuyor.

Türk-Amerikan iliþkilerindeki en sýcak konu baþlýðý, ABD'nin Suriye'deki terör örgütü PKK/YPG'ye süren desteði. ABD'nin terör örgütüne desteðinin NATO müttefikliðiyle baðdaþmadýðýný vurgulayan Türkiye, örgüte saðlanan desteðin kesilmesini istiyor. ABD yönetimi ise DEAÞ'la mücadele bahanesiyle PKK/YPG'yi sahadaki ortaðý olarak tanýmlýyor.

ABD'nin Hasýmlarýna Yaptýrýmlar Yoluyla Karþýlýk Verme Yasasý (CAATSA), Türkiye-ABD iliþkilerinin son yýllardaki en önemli gündem maddeleri arasýnda yer alýyor. Türkiye'nin istediði füze savunma sistemlerini vermeye yanaþmayan, buna karþýlýk Rus S-400 hava savunma sistemlerinin alýnmasýný bahane göstererek CAATSA yaptýrýmlarý uygulayan ABD, uygulamanýn sonlandýrýlmasý çaðrýlarýna þu ana kadar olumlu yanýt vermedi.

ABD'nin S-400'leri bahane ederek F-35 savaþ uçaklarý programýndan çýkardýðý Türkiye'ye, program sýrasýnda yaptýðý katkýlardan ötürü 1 milyar 450 milyon dolar borcu bulunuyor. Türk tarafýnýn tespit ettiði tutar ile bunun ne þekilde tahsil edileceðine iliþkin görüþmeler sürüyor.

2016'daki hain darbe giriþiminin ardýndan ABD'yi daha fazla mesken tutan Fetullahçý Terör Örgütü (FETÖ) mensuplarýnýn Türkiye'ye iade taleplerine Washington yönetimi duyarsýz kaldý. Türkiye, bu konuda ABD yönetiminin adým atmasý için baskýsýný sürdürüyor.

Ýki NATO müttefiki arasýndaki temel meselelerden bir diðeriyse F-16 savaþ uçaklarýnýn tedarik edilmesi. ABD Kongresinin Türkiye'ye F-16 satýþýna onay vermesinin ardýndan sürecin aksaklýk yaþanmadan tamamlanmasý müttefiklik iliþkileri bakýmýndan önem arz ediyor.

Ýsrail'in Gazze'deki soykýrýmý 7 Ekim 2023'ten bu yana devam ederken birçok ülkenin lideri bölgesel savaþ tehdidine karþý uyarýda bulunuyor. Bu ülkelerin baþýnda gelen Türkiye, Ýsrail'e koþulsuz desteðini sunan ABD'nin Ýsrail'e silah ve mühimmat yardýmlarýný kesmesini istiyor.

ABD'nin Güney Kýbrýs Rum Yönetimi'ne (GKRY) yönelik silah ambargosunu kaldýrmasý da Türkiye-ABD hattýnda gerginliðe sebep oluyor. Türkiye, ABD'nin hamlesini Kýbrýs Adasý'ndaki silahlanmayý artýracak ve bölgedeki hassas dengelere zarar verecek bir tehdit olarak algýlýyor.

Türkiye ile ABD arasýndaki önemli meselelerden biri de Rusya-Ukrayna Savaþý. 2022 yýlýnda baþlayan savaþtaki jeostratejik ve jeopolitik rolü nedeniyle Türkiye hem ABD hem de uluslararasý kamuoyu nezdinde "çatýþma çözümü aktörü" olarak sahneye çýktý.

Bu süreçte hem Rusya hem de Ukrayna ile doðrudan görüþen nadir ülkelerden biri olan Ankara'nýn bu güçlü pozisyonu, son dönemde Türkiye'ye oldukça mesafeli duran ABD Kongresinde dahi büyük takdirle karþýlandý.