Türk bayraklý ticaret gemileri ''performans denetimi'' ile dünyada üst sýralara yükseliyor

Türkiye'deki 71 liman baþkanlýðýnda ticaret gemilerinde görev yapmýþ yaklaþýk 200 denetçiyle faaliyetini sürdüren Denizcilik Genel Müdürlüðü, ticaret gemilerinin baþta seyir emniyeti olmak üzere can, mal, deniz ve çevre güvenliðinin saðlanmasý adýna görev yapýyor. Genel Müdürlük, Türkiye'nin de üyesi olduðu Birleþmiþ Milletler Uluslararasý Denizcilik Örgütünce alýnan kararlarýn Türk bayraklý gemilerdeki uygulamalarýný kontrol ediyor.

Denetimlerle, gemilerdeki olasý eksiklik ve uygunsuzluklarýn sefere çýkmadan önce giderilmesi, Türk bayraklý gemilerin yabancý ülke limanlarýnda, liman devleti denetimlerinden eksiksiz ve tutulmadan (seferden alýkonulma) çýkabilmesi saðlanýyor.

Beyaz tulumlarýný giyen denizcilik sörvey mühendisleri, gemiye çýkmadan önce ofiste, daha sonra geminin bulunduðu rýhtýmda ön hazýrlýk yaparak denetimlere baþlýyor.

Farklý branþlardan uzmanlarýn yer aldýðý denetimlerde, gerekli dokümantasyon, fiziki durum ve operasyonel konular inceleniyor.

Denetçiler, baþ omuzluklarýnda gemi isminin yazýlý olup olmadýðýný, baðlama halatlarý ve farelikleri, borda iskelesinin durumunu, geminin taþýmasýna izin verilen miktardan fazla yük alýp almadýðýný inceliyor.

Geminin, ekipmanlarýn ve gemi insanlarýnýn sertifikalarýnýn kontrolünü yapan görevliler, geminin sevk ve idare edildiði "köprüüstü" olarak tabir edilen alandaki cihazlarý, personelin bu cihazlarý kullanma becerilerini gözden geçiriyor. Gemideki manyetik ve cayro pusulalarý, radarlar, elektronik ve kaðýt seyir haritalarý, gemi jurnali, GMDSS Radyo jurnali ve diðer "log book"lar (seyir defteri) kontrol ediliyor.

Ýþaret fiþekleri, halat atma cihazlarý, kazazedelerin yerini tespit için kullanýlan cihazlarý da mercek altýna alan denetçiler, filikalar, can sallarý ve kurtarma botu ile indirme donanýmlarýnýn faal olup olmadýðýný fiziki ve operasyonel olarak kontrol ederek, personelin can emniyetini saðlýyor.

Geminin olasý kaza ve fýrtýnalarda kýrýlma ve su alma riskine karþý yapýsal bütünlüðü, ambarlar, ambar kapaklarýnýn durumu ve sýzdýrmazlýðý da denetimden geçiriliyor.

- Denetimlerle çevre kirliliðinin önüne geçiliyor

Denetimlerde, yükleme ve tahliyelerde kullanýlan, geminin dengesi açýsýndan önemli olan tanklara alýnan balast suyu da kontrol ediliyor.

Ekosisteme zarar verebilen mikroorganizma, bitki ve hayvan larvalarý ile diðer deniz canlýlarýnýn bulunabildiði balast suyunun arýtýlmasýna yönelik denetimlerin de yapýlmasýyla sularda oluþabilecek kirlilik ve müsilaj gibi deniz habitatýný etkileyecek faktörler de en aza indirgeniyor.

"Yeþil denizcilik" için gemilerden kaynaklý emisyonu azaltmak adýna Uluslararasý Denizcilik Örgütünce alýnan karar gereðince geminin kullandýðý yakýtýn sülfür oranlarý kontrol edilerek çevre kirliliði önleniyor.

Gemilerin yakýt ve yakýttan kaynaklý atýklarý denize kaçýrmamalarý için kontroller saðlayan denetçiler, yaðlý sintine sularýnýn standart dýþý denize boþaltýlmasýný engelliyor.

Acil durum jeneratörünün testini yapan görevliler, dümen dairesi ve köprüüstü arasýndaki haberleþme sistemlerinin olaðan dýþý durumlarda elle çalýþýp çalýþmadýðýný da kontrol ediyor.

Son bir ayda Marmara Denizi'ndeki limanlara uðrayan 1000'e yakýn gemi, Denizcilik Genel Müdürlüðünce denetlendi.

- "Yýl içinde 3 bin 700'e yakýn denetim gerçekleþtiriyorlar"

Kocaeli'deki Evyaport Liman Ýþletmesi'nde yük elleçleme operasyonu yapan Türk bayraklý en büyük konteyner gemilerinden EMMA A'da bayrak devleti kontrollerini yapan gemi denetim uzmanlarýna eþlik eden Ulaþtýrma ve Altyapý Bakanlýðý Denizcilik Genel Müdürü Ünal Baylan, AA muhabirine, gemi denetiminde Türkiye'nin saðladýðý ilerlemeyi anlattý.

Türk bayraklý her gemide yurt dýþý limanýna gitmeden önce ön sörvey denetimi yaptýklarýný belirten Baylan, Denizcilik Genel Müdürlüðü vasýtasýyla limanlarda Türk bayraklý gemilere "bayrak devleti", yabancý bayraklý gemilere de "liman devleti" sýfatýyla liman devleti denetimi iþlemi yaptýklarýný söyledi.

Baylan, hedeflerine iliþkin þunlarý aktardý:

"Amacýmýz, liman devleti kontrolü sistemi dahilinde standart altý gemilerin operasyonlarýný ortadan kaldýrmaktýr. Yapýlan denetimlerin ana amaçlarý, standart altý gemilerin; uluslararasý emniyet, güvenlik ve çevre standartlarý ile çalýþan gemi insanlarýnýn yeterli yaþam ve çalýþma koþullarýnýn karþýlanmasýnýn saðlanmasýdýr. Bu denetimlerle gemilerin denizde karþýlaþabilecekleri bir acil durumda cana, çevreye, gemiye ve yüke gelebilecek zararlarýn önlenebilmesi için ilgili kurallara uyulup uyulmadýðýndan ve gemilerin emniyet ve güvenlikle ilgili kondisyonlarýnýn düzenli takip edildiðinden emin olunmaktýr. Bu anlamda birçok liman baþkanlýðýmýzda görevlendirdiðimiz Liman Devleti Kontrol Denetçilerimiz (Port State Control Officer) var. Bu arkadaþlarýmýz rutin olarak özellikle hedefleme sonucu belirlediðimiz kondisyonu kötü olan gemilere öncelik vererek, yýl içinde 7 gün 24 saat 3 bin 700'e yakýn gemiye denetim gerçekleþtiriyorlar."

Denetimlerin önemine iþaret eden Baylan, dünyada bu kapsamda hazýrlanan bir performans listesi olduðunu ifade etti.

- "Türkiye, dünyadaki en büyük 15'nci gemi filosuna sahip ülke"

Türkiye'nin denizcilik faaliyetleri hakkýnda bilgi veren Baylan, "Türkiye, dünyada en büyük 15'nci gemi filosuna sahip ülke. Bu gemilerin performansýnýn kötü olmasý, dünya ticaretinden aldýklarý payýn azalmasýna sebep oluyor. Normal þartlarda bunu saðlayabilmek için sürekli hem iþinin ehli personel istihdam ediyoruz hem de bu çalýþma arkadaþlarýmýza sürekli eðitimler veriyoruz. Bu denetimlerde deniz kökenli gemi kaptaný, gemi baþmühendisi ya da gemi inþa mühendisi unvanlarýna sahip, sektörden tecrübesi olan personeli kullanýyoruz." diye konuþtu.

Paris Memorandumu'nun hazýrladýðý beyaz, gri ve siyah listelerden oluþan 70 ülkelik listede 1999 yýlýnda Türkiye'nin siyah listede çok yüksek riskli kategoride yer aldýðýný anýmsatan Baylan, þöyle konuþtu:

"2000'li yýllarýn ilk yarýsýnda Bakanlýðýmýz, denizci kökenli uzman personel istihdam ederek bu tabloda hem performansý yükseltmeyi hem de gemilerimizin kondisyonunu artýrarak seyir, can, mal emniyetinin, çevre güvenliðinin denizlerde saðlanmasýný amaçladý. Þu anda geldiðimiz nokta, geçen yýl biz 70 ülkeli listede 16'ncý sýradaydýk. Bir önceki yýl 25'inci sýradaydýk. 1999 yýlýnda Paris Memorandumu kapsamýndaki limanlarda Türk bayraklý gemilere yapýlan 500 denetimde yaklaþýk 150 gemimiz 'tutulma' diye tabir edilen seferden alýkonulma yaptýrýmýyla karþýlaþarak ticaret yapmasýna izin verilmiyordu. Geçen yýl bu rakamý 3 gemiye kadar düþürdük, ondan önceki yýl 7'ydi.

Giderek artan bir performansýmýz var, artan performansla gemilerimize yapýlan denetim sayýsý da azaldýðýndan gemi iþletmecilerimiz denetime harcadýklarý zaman ve enerjiyi, ticarete ve iyi uygulamalara harcamaktadýr. Bu yýl 11'inci ay itibarýyla çok daha iyi performanstayýz. Dünyada bayrak devletlerinin denetimlerindeki sýramýzý ilk 10'a yükselterek, Türk bayraklý gemilerin dünyada en güvenli, emniyetli, çevreci, iyi yönetilen, en iyi personele sahip gemiler olmasýný hedefliyoruz."

- "Dünya ticaretinin yüzde 80'i deniz yoluyla yapýlýyor"

Türk bayraklý bir geminin beyaz listede yer almasý nedeniyle gittiði limanlarda denetim aralýklarýnýn da daha uzun olduðunu kaydeden Baylan, þöyle devam etti:

"Gemilerin beyaz listede olmasý, onlarýn navlun (taþýma hizmeti karþýlýðýnda gemi þirketine ödenen ücret) gelirlerinin artmasýna da bir sebep. Kötü kondisyonda siyah listede bulunan bayraða sahip gemiyseniz, sizin taþýdýðýnýz yükten alacaðýnýz ücret bu oranda azalýyor. Dünyada sizi tercih eden yük sahiplerinin oranýný azaltýyor ya da bu anlamda, siz kötü gemi iþleten güvensiz, emniyeti uygulayamayan bir otorite olarak tanýnýyorsunuz. Bu hoþ bir þey deðil. Bu bizim için çok büyük önemi olan prestijli bir iþ.

Türk bayraðýný taþýyan gemiler, 'prestijli, güvenli, emniyetli, taþýdýðý yükü aldýðý limandan varacaðý limana kadar sýkýntýsýz taþýyan, yeterliliði yüksek personelle donatýlmýþtýr' mesajýný dünyaya vererek, ticaretten daha fazla pay almaya çalýþýyoruz. Bildiðiniz gibi dünya ticaretinin yüzde 80'i deniz yoluyla yapýlýyor. Bundan ne kadar fazla pay alýrsanýz, ülkenize de ciddi gelirler getirebiliyorsunuz. Bu anlamda gemi tonajý büyüklüðünde dünyada 15'inci ülkeyiz ve tonajýmýzý yükseltmeyi amaçlýyoruz."

- "Gemilerimizin dýþ limanlarda tutulmasýnýn önüne geçiyoruz"

Denizcilik Sörvey Mühendisi Uður Akbaþ da gemilerin seyir, can, mal, deniz ve çevre emniyetinin temini ve çatma, batma, yangýn, dümen arýzasý, denize adam düþmesi gibi acil durumlarda personelin ve gemi kondisyonunun her daim hazýrlýklý olmasý için denetim yaptýklarýný anlattý.

Geminin teknik kondisyonu ve personelinin her zaman hazýr ve aþinalýðýnýn olmasýnýn, kendileri ve liman devleti denetçileri için önem arz ettiðine iþaret eden Akbaþ, ilk önce geminin toplantý odasýnda uluslararasý anlaþmalara baðlý olarak hazýrlanan sertifika denetimini yaptýktan sonra geminin fiziki kontrolüne geçtiklerini söyledi.

Sertifika denetiminin ardýndan köprüüstü, yaþam mahalleri, kargo mahalli, güverte, ambarlar ve makine dairesinin denetimini yaptýklarýný belirten Akbaþ, "Yaptýðýmýz denetimler sonucunda seyir emniyeti ile can, mal, deniz ve çevre güvenliðini saðlayarak Türk bayraðýnýn uluslararasý alanda güvenilirliðini artýrýyoruz. Ticaretin daha efektif þekilde yapýlmasýný saðlýyoruz. Gemilerimizin dýþ limanlarda tutulmasýnýn önüne geçiyoruz." dedi.

Akbaþ, denetim sonucunda tespit edilen eksiklikler giderilinceye kadar gemilerin seferine izin verilmediðini, eksiklikleri fazla olan ve kendi imkanlarýyla gideremeyen gemilerin tersaneye yönlendirildiðini kaydetti.