Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK), 2023 yýlý üçüncü çeyreðine iliþkin gayrisafi yurt içi hasýla verisini açýkladý. Buna göre, Gayrisafi Yurt Ýçi Hasýla (GSYH) 2023 yýlý üçüncü çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiþ hacim endeksi olarak, bir önceki yýlýn ayný çeyreðine göre yüzde 5,9 arttý.
ÝNÞAAT SEKTÖRÜ 2023 YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREÐÝNDE YÜZDE 8,1 ARTTI
GSYH'yi oluþturan faaliyetler incelendiðinde; 2023 yýlý üçüncü çeyreðinde bir önceki yýla göre zincirlenmiþ hacim endeksi olarak; inþaat yüzde 8,1, sanayi yüzde 5,7, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 5,1, hizmetler yüzde 4,3, kamu yönetimi, eðitim, insan saðlýðý ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,6, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,7, diðer hizmet faaliyetleri yüzde 2,2, bilgi ve iletiþim faaliyetleri yüzde 1,7 ve tarým sektörü yüzde 0,3 artarken mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 2,5 azaldý. Ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar ise yüzde 16,5 arttý.
Mevsim ve takvim etkilerinden arýndýrýlmýþ GSYH zincirlenmiþ hacim endeksi, bir önceki çeyreðe göre yüzde 0,3 arttý. Takvim etkisinden arýndýrýlmýþ GSYH zincirlenmiþ hacim endeksi, 2023 yýlý üçüncü çeyreðinde bir önceki yýlýn ayný çeyreðine göre yüzde 5,1 arttý.
GSYH 2023 YILININ ÜÇÜNCÜ ÇEYREÐÝNDE CARÝ FÝYATLARLA 7 TRÝLYON 681 MÝLYAR 432 MÝLYON TL OLDU
Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt Ýçi Hasýla tahmini, 2023 yýlýnýn üçüncü çeyreðinde cari fiyatlarla bir önceki yýlýn ayný çeyreðine göre yüzde 79,8 artarak 7 trilyon 681 milyar 432 milyon TL oldu. GSYH'nin üçüncü çeyrek deðeri cari fiyatlarla ABD dolarý bazýnda 295 milyar 815 milyon olarak gerçekleþti.
HANEHALKI NÝHAÝ TÜKETÝM HARCAMALARI 2023 YILININ ÜÇÜNCÜ ÇEYREÐÝNDE YÜZDE 11,2 ARTTI
Yerleþik hanehalklarýnýn nihai tüketim harcamalarý 2023 yýlýnýn üçüncü çeyreðinde bir önceki yýlýn ayný çeyreðine göre yüzde 11,2 arttý. Devletin nihai tüketim harcamalarý yüzde 5,3, gayrisafi sabit sermaye oluþumu ise yüzde 14,7 arttý.
Mal ve hizmet ithalatý, 2023 yýlýnýn üçüncü çeyreðinde bir önceki yýlýn ayný çeyreðine göre zincirlenmiþ hacim endeksi olarak yüzde 14,5, ihracatý ise yüzde 1,1 arttý.
ÝÞGÜCÜ ÖDEMELERÝ 2023 YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREÐÝNDE YÜZDE 117,2 ARTTI
Ýþgücü ödemeleri, 2023 yýlýnýn üçüncü çeyreðinde bir önceki yýlýn ayný çeyreðine göre yüzde 117,2 arttý. Net iþletme artýðý/karma gelir yüzde 50,7 arttý.
ÝÞGÜCÜ ÖDEMELERÝNÝN GAYRÝSAFÝ KATMA DEÐER ÝÇERÝSÝNDEKÝ PAYI YÜZDE 32,2 OLDU
Ýþgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Deðer içerisindeki payý geçen yýlýn üçüncü çeyreðinde yüzde 26,1 iken, bu oran 2023 yýlýnda yüzde 32,2 oldu. Net iþletme artýðý/karma gelirin payý ise yüzde 55,0 iken yüzde 47 oldu.
Hazine ve Maliye Bakaný Mehmet Þimþek, Türkiye'de bu yýlýn üçüncü çeyreðinde kaydedilen yüzde 5,9'luk büyüme rakamýna iliþkin, "Uyguladýðýmýz öngörülebilir ve kurala dayalý politikalarýmýza, enflasyon ve cari açýkta kalýcý düþüþ ve makrofinansal istikrar saðlanýncaya kadar devam edeceðiz, böylece sürdürülebilir yüksek büyümenin temelini güçlendireceðiz." ifadesini kullandý.
Þimþek, yazýlý açýklamasýnda, TÜÝK tarafýndan açýklanan bu yýlýn üçüncü çeyreðine iliþkin büyüme rakamlarýný deðerlendirdi.
Türkiye ekonomisi, yýlýn üçüncü çeyreðinde geçen yýlýn ayný dönemine göre yüzde 5,9 büyürken mevsimsel düzeltilmiþ gayrisafi yurt içi hasýla (GSYH) büyümesinin bir önceki çeyreðe göre yüzde 0,3 olduðuna dikkati çeken Þimþek, 9 ayda büyümenin yýllýk yüzde 4,7 olarak gerçekleþtiðini bildirdi.
Þimþek, üçüncü çeyrek itibarýyla yýllýklandýrýlmýþ milli gelirin 1 trilyon 76 milyar dolar seviyesine yükseldiðine dikkati çekerek, þu deðerlendirmede bulundu:
"Uyguladýðýmýz dezenflasyon programýnýn finansal piyasalarda olumlu etkilerini gördük. Yatýrýmcý güveni arttý, ülkemizin risk primi düþtü, uluslararasý sermaye giriþi baþladý, rezervlerimiz güçlendi ve kur oynaklýðý azaldý. Programýmýzýn öngörüsü dahilinde büyümede daha dengeli bir kompozisyona doðru yol alýyoruz. Yýlýn ilk yarýsýna göre iç talebin büyümeye verdiði katký 8,8 puandan 8,5 puana gerilerken net dýþ talebin negatif katkýsý 4,9 puandan negatif 2,6 puana düþtü. Bir önceki çeyreðe göre özel tüketim daralýrken yatýrým ve ihracat artýþ gösterdi."
Dengelenmeye yönelik uygulanan politikalar sonucu eylül ayýnda cari açýkta mayýsa göre yýllýk 8,6 milyar dolar iyileþme saðlandýðý bilgisini veren Þimþek, ekim ve kasým aylarýna iliþkin dýþ ticaret verilerinin de cari açýktaki iyileþmenin devam edeceðini gösterdiðini vurguladý.
Þimþek, büyümede dengelenme, dýþa baðýmlýlýðýn azaltýlmasý ve cari açýðýn kalýcý düþürülmesi için yüksek teknolojik ürünlerin üretimine yönelik yatýrýmlarý, ihracatçýlarýn finansmana eriþimini ve hizmet ihracatýný güçlü þekilde desteklediklerini belirterek, þunlarý kaydetti:
"Bu kapsamda, 300 milyar lira hacminde Yatýrým Taahhütlü Avans Kredisi Programý'ný hayata geçirdik. Eximbank'ýn sermayesini artýrdýk ve günlük reeskont kredi limitini 10 katýna çýkararak 3 milyar liraya yükselttik. Son olarak, hizmet ihracatýndan elde edilen gelirlere saðlanan kazanç istisnasýný artýran düzenleme yüce Meclisimizde görüþülüyor. Ýþ gücü piyasalarýnda olumlu görünüm devam ediyor. Üçüncü çeyrekte de istihdam artýþý ve iþsizlik oranýndaki düþüþ devam etmiþtir. Eylül ayýnda mevsimsel düzeltilmiþ iþsizlik oraný yüzde 9,1 ile 2013 yýlý Aralýk ayýndan sonraki en düþük seviyesine geriledi. Uyguladýðýmýz öngörülebilir ve kurala dayalý politikalarýmýza, enflasyon ve cari açýkta kalýcý düþüþ ve makrofinansal istikrar saðlanýncaya kadar devam edeceðiz. Böylece sürdürülebilir yüksek büyümenin te