Türkiye kilit rol oynayacak! ''Bu plan yeniden revize edilebilir''

Türkiye son dönemde yaptýðý doðal gaz ihracat anlaþmalarýyla gaz merkezi olma yolunun taþlarýný döþerken, Avrupa'nýn enerji tedarikinde de kilit rol oynamaya hazýrlanýyor.

Rusya-Ukrayna krizinin ardýndan doðal gaz arzýnda darboðaz yaþayan Avrupa ülkeleri farklý ülkelerden gaz tedariki arayýþýna girerken, Türkiye, doðal gaz merkezi olma hedefi doðrultusunda sahip olduðu boru hattý altyapýsýyla bu arayýþa cevap vermek için harekete geçti.

Hali hazýrda Yunanistan'a boru hatlarýyla gaz sevk eden Türkiye, bu yýl Avrupa'da 4 ülkeyle doðal gaz ihracatý anlaþmalarýna imza attý.

Türkiye, yýlýn ilk doðal gaz ihracatý anlaþmasýný ocak ayýnda Bulgaristan ile yaptý. Türkiye'den Bulgaristan'a 13 yýl süreyle yýllýk 1,5 milyar metreküp doðal gaz ihracatýný kapsayan anlaþma imzalandý.

Bulgaristan'ýn ardýndan Macaristan ile görüþmeleri neticelendiren Türkiye, aðustos ayýnda bu ülkeyle doðal gaz ihracatý konusunda anlaþtý.

Anlaþmayla Türkiye ilk kez sýnýrý olmayan bir ülkeye boru hatlarýyla gaz ihraç etmek için adým attý. Macar basýnýna göre, Türkiye, bu ülkeye 275 milyon metreküp gaz ihracatýný öngörüyor.

Yýlýn üçüncü gaz ihracat anlaþmasýný Romanya ile yapan Türkiye, günlük 4 milyon metreküpe kadar doðal gazý Romanya'ya ihraç edecek. Sevkiyatýn 1 Ekim'de baþlamasý, 31 Mart 2025'te sona ermesi planlandý. Yýlýn dördüncü doðal gaz ihracat anlaþmasýný ise Moldova ile imzalayan Türkiye, bu ülkeye günlük 2 milyon metreküp doðal gaz ihraç edecek. Moldova'ya gaz sevkiyatýnýn da 1 Ekim'de baþlamasý kararlaþtýrýldý.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakaný Alparslan Bayraktar, dün katýldýðý Birleþik Arap Emirlikleri'nin (BAE) baþkentinde düzenlenen Abu Dabi Uluslararasý Petrol Fuarý ve Konferansý'nda Türkiye'nin Avrupa'ya doðal gaz sevkiyatýný "Bugün itibarýyla Batý Balkan Boru Hattýyla Macaristan, Bulgaristan, Romanya ve Moldova'ya gaz gönderiyoruz. Doðal gazda giderek daha fazla merkez haline geliyoruz." sözleriyle duyurdu.

- ANLAÞMALAR DOÐAL GAZ TÝCARET MERKEZÝ OLMA HEDEFÝNÝN "ÖN PERDESÝ"

Ankara Kriz ve Siyaset Araþtýrmalarý Merkezi (ANKASAM) Enerji Baþdanýþmaný Cenk Pala, AA muhabirine yaptýðý deðerlendirmede, "Türkiye, son 26-27 yýldýr konuþtuðumuz, Azerbaycan özelinde petrol ve doðal gazda Türkiye'yi doðu-batý arasýnda bir koridora, oradan da bir ticaret merkezine çevirme hedefini gerçekleþtiriyor. Ýmzalananlar aslýnda bunun ön perdesi. Bu güzel bir çalýþma. BOTAÞ iyi þeyler yapýyor. Ticaretin önünü açýyor. Güney Gaz Koridoru dediðimiz bu projenin hayata geçmesini saðlýyor." dedi.

Rusya-Ukrayna Savaþý'ndan sonra Kuzey Akým-1 ve 2'nin devreden çýkmasý ve Avrupa Birliði'nin genel olarak Rus gazýndan uzaklaþmaya çalýþmasý nedeniyle kýtanýn gaz tedarikinde büyük bir boþluk oluþtuðunu söyleyen Pala, bu boþluðun Avrupa tarafýndan Türkiye dýþýnda Mýsýr, Libya ve Cezayir gibi ülkelerle doldurulmaya çalýþmasýnýn en az 5 yýl gerektireceðini ve söz konusu ülkelerin kendi tüketimlerinin çokluðu nedeniyle Avrupa'nýn ihtiyacýný karþýlamada yetersiz kalacaðýný söyledi.

- TÜRKÝYE, AVRUPA'NIN GAZ ÝHTÝYACINA EN HIZLI CEVAP VEREBÝLECEK ÜLKE

Pala, Avrupa gaz ihtiyacýný sývýlaþtýrýlmýþ doðal gazla (LNG) kapatmaya çalýþsa da LNG piyasasýnda anlaþmalarýn çoðunun imzalandýðýný ve sevkiyatlarýn büyük ölçüde Asya piyasasýna yöneldiðini belirterek, Türkiye'nin Avrupa'nýn ihtiyacýna en hýzlý cevap verecek ülke olduðunu dile getirdi.

Türkiye'nin TANAP ve BOTAÞ ile sahip olduðu altyapýyla 10-15 milyar metreküplük gazý Avrupa'ya hýzlýca sevk edebileceðini ya da Avrupa ülkelerinin Türkiye'nin yýllýk 25 milyar metreküplük kapasiteye sahip LNG altyapýsýndan yararlanabileceðini ifade etti.

"Ýsteyen gider Katar'dan LNG alýr, getirir BOTAÞ terminallerinden birine indirir. BOTAÞ, onu, bu boru hattý baðlantýlarýyla Avrupa'ya verir." diyen Pala, Türkiye'nin yaptýðý mevcut anlaþmalarýn dýþýnda daha fazla gaz sevkiyatý yapýlabilmesi için de Batý Boru Hattý'nda kapasite artýþý yapýlmasý gerektiðini söyledi.

- "TÜRKÝYE, AVRUPA ÝÇÝN ÖNEMLÝ BÝR TÝCARET MERKEZÝ OLABÝLÝR"

Erste Investment Petrol ve Gaz Analisti Tamas Pletser, Türkiye'nin son dönemde yaptýðý anlaþmalara iliþkin, "Türkiye'nin Avrupa'nýn gaz tedariki için önemli bir merkez olabileceðini düþünüyorum. Türkiye, sadece Rus ham petrol ve gazýna deðil, Azerbaycan, Kuzey Irak, Ýsrail piyasasý, farklý LNG kaynaklarý hatta uzun vadede Kýbrýs gazýna bile ulaþabilir." deðerlendirmesinde bulundu.

Mevcut durumda Macaristan'a yapýlan gaz tedarikinde Bulgaristan bölümünde bazý darboðazlarýn olduðunu belirten Pletser, bu tür konularýn kolayca çözülebileceðini kaydetti.

Türkiye'nin doðal gaz merkezi olma planýnýn yeni olmadýðýna iþaret eden Pletser, hali hazýrda Rusya-Ukrayna Savaþý'ndan dolayý Moskova yönetiminin doðrudan gaz tedarik edecek bir boru hattýnýn bulunmadýðýný söyledi.

Pletser, "Bu plan yeniden revize edilebilir. Bunun Türkiye açýsýndan son derece olumlu olduðunu düþünüyorum." dedi.