Türkiye pastadan daha büyük pay alabilir! ''B-READY'' için tarih belli oldu

Dünya Bankasý, ekonomilerdeki iþ ve yatýrým ortamýný kýyaslayan Ýþ Yapma Kolaylýðý (Doing Business) raporunun yayýmýný verilerde tespit edilen uyumsuzluklar nedeniyle durdurmasýnýn ardýndan ülkelerdeki iþ yapma kolaylýðýnýn deðerlendirileceði "Business Ready (B-READY)" raporunun ilkini bu yýl yayýmlamaya hazýrlanýyor.

Banka, Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu'nun yayýmýnýn durdurulmasýndan yaklaþýk 3 yýl sonra ülkelerdeki iþ ve yatýrým ortamýnýn deðerlendirilmesine yönelik yeni raporunu 25 Eylül'de yayýmlayacak.

Dünya genelinde çoðu ekonomideki iþ ve yatýrým ortamýnýn kýyaslanacaðý B-READY raporunda, firmalara yönelik düzenleyici çerçeve ve kamu hizmetleri deðerlendirilecek.

Raporda, düzenleyici çerçeve ve kamu hizmetlerinin uygulamada ne kadar etkin þekilde bir araya getirildiðine bakýlacak.

Ekonomiler arasýnda ve zaman içinde karþýlaþtýrýlabilir verilerle B-READY raporu, daha güçlü bir özel sektör için reformlarý teþvik etmek amacýyla uygulanabilir bulgular saðlayacak.

- FÝRMALARIN YAÞAM DÖNGÜSÜ VE PAZARA KATILIMINA ÝLÝÞKÝN 10 KONUYA ODAKLANIYOR

Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu'nun yerine yayýmlanacak B-READY ile her yýl düzenleyici çerçevenin kalitesinin, firmalarý ve piyasalarý destekleyen kamu hizmetlerinin sunumunun ve bunlarýn uygulamada ne kadar verimli þekilde bir araya getirildiðinin ölçülmesi hedefleniyor.

Rapor, bir iþletmeyi açma, iþletme veya geniþletme ve kapatma süreci olmak üzere firmanýn yaþam döngüsü ve pazara katýlýmýna iliþkin 10 konuya odaklanýyor. Ýþe giriþ, iþ yeri, kamu hizmetleri, iþ gücü, finansal hizmetler, uluslararasý ticaret, vergilendirme, uyuþmazlýk çözümü, pazar rekabeti ve iþletme iflasý bu konular arasýnda yer alýyor.

Ticaret baþlýðý altýnda yer alan konular arasýnda uluslararasý ticarete yönelik düzenlemelerin kalitesi, kamu hizmetleri, mal ithalat ve ihracatýnýn verimliliði ve dijital ticarete katýlým yer alýrken, verilerin, uzman görüþmeleri ve firma anketleriyle toplandýðý belirtiliyor.

B-READY raporunda, iþ ortamýnýn selefine göre daha bütünsel olarak deðerlendirildiði ve yalnýzca tek bir firmanýn iþ yapma kolaylýðý perspektifini deðil, ayný zamanda bir bütün olarak özel sektörün bakýþ açýsýný da ele aldýðý kaydediliyor.

Rapor için sadece firmalar üzerindeki düzenleme yükünün yaný sýra düzenlemelerin kalitesi ve firmalarýn yaþam döngüsü boyunca ilgili kamu hizmetlerinin koþullarýnýn da incelendiði belirtiliyor.

- ÝLK AÞAMADA 51 ÜLKEDEKÝ YATIRIM ORTAMI DEÐERLENDÝRÝLECEK

B-READY'nin pilot raporunun üç baský halinde kademeli olarak dünya çapýnda 185 ekonomiyi kapsamasý öngörülüyor. Üç pilot raporun 2024'ten 2026'ya kadar yayýmlanmasý planlanýyor. Böylece, veri setinin tamamý için bir temel oluþturulmasý ve metodolojinin tamamen geliþmesine imkan saðlanmasý amaçlanýyor.

Halihazýrda ilk B-READY raporunda ele alýnacak 51 ekonomiye iliþkin veriler toplanýyor ve analiz ediliyor. Ýkinci aþamada 62, üçüncü aþamada ise 72 ekonomideki iþ ve yatýrým ortamýna iliþkin deðerlendirmelerin yayýmlanmasý planlanýyor.

Ýkinci aþamada deðerlendirilecek ülkeler arasýnda yer alan Türkiye'nin, 2025'te "B-READY"e katýlacaðý belirtiliyor.

- ÝÞ YAPMA KOLAYLIÐI RAPORU'NUN YAYIMI 2021'DE DURDURULMUÞTU

Dünya Bankasýnýn en önemli raporlarýndan biri olarak görülen Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu, ilk olarak 133 ekonomiyi kapsayacak þekilde 2003 yýlýnda yayýmlanmýþtý.

Dünya Bankasýnýn her yýl yayýmladýðý Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu, son olarak 190 ülkeyi iþ ortamý düzenlemeleri açýsýndan deðerlendiriyordu.

Raporda ülkeler, düzenleyici ve yasal ortamlarýna, iþ kurma kolaylýðýna, finansmana, altyapýya ve diðer iþ ortamý önlemlerine göre sýralanýyordu.

Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu'nda, ülkelerdeki yatýrým ortamýný etkileyen mülkiyet haklarý, vergi ödeme, elektrik temini ve iþ kurma gibi iþ düzenlemeleri analiz ediliyordu.

Dünya Bankasý, 16 Eylül 2021'de veri düzensizliklerine iliþkin yürütülen soruþturma sonucunda üst düzey banka yetkililerinin Çin'in sýralamasýný etkileyen verileri deðiþtirmek için personele baský yaptýðýnýn belirlenmesi üzerine, Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu'nun yayýmlanmasýna devam edilmeyeceðini açýklamýþtý.

Bankadan yapýlan açýklamada, Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu'nun 2018 ve 2020 yýllarýna iliþkin sayýlarýnda veri düzensizliklerinin rapor edilmesinin ardýndan Dünya Bankasý Yönetiminin raporun yayýmýný askýya aldýðý, rapor ve metodolojisine yönelik bir dizi inceleme ve denetimin baþlatýldýðý aktarýlmýþtý.

Veri düzensizliklerine yönelik soruþturma sonucunda, o dönemde Dünya Bankasýnda Ýcra Kurulu Baþkanlýðý görevini yürüten Uluslararasý Para Fonu (IMF) Baþkaný Kristalina Georgieva ile dönemin Dünya Bankasý Baþkaný Jim Yong Kim de dahil olmak üzere üst düzey yetkililerin bankanýn büyük bir sermaye artýþý için Çin'den destek aradýðý bir zamanda Çin'in sýralamasýný iyileþtirmeleri için ekonomistlere baský yaptýðý tespit edilmiþti.

IMF Baþkaný Georgieva ise soruþturma bulgularýna itiraz ederek, veri düzensizliklerine iliþkin yürütülen soruþturma sonucu yayýmlanan raporda, kendisinin 2018 yýlý Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu'ndaki rolüne iliþkin yer alan bulgulara katýlmadýðýný ifade etmiþti.

Dünya Bankasýnýn Ýþ Yapma Kolaylýðý Raporu'nun yayýmýný durdurma kararý ve soruþturma bulgularý uluslararasý ekonomi camiasýnda büyük yanký uyandýrmýþ ve uluslararasý kuruluþlarýn raporlarýnýn güvenirliðini gündeme getirmiþti.

- "ÖNEMLÝ BÝR BOÞLUÐU DOLDURACAÐINI DÜÞÜNÜYORUZ"

Uluslararasý Yatýrýmcýlar Derneði (YASED) Genel Sekreteri Serkan Valandova, konuya iliþkin AA muhabirine yaptýðý açýklamada, Türkiye'nin uluslararasý yatýrýmlardan aldýðý payý artýrmasý, bir üretim ve hizmet merkezi olarak rekabetçiliðini geliþtirmesi için küresel standartlarda yatýrým ortamýna sahip olmasý gerektiðini belirterek þunlarý kaydetti:

"Biz de YASED olarak, Türkiye dahil birçok coðrafyada faaliyet gösteren üyelerimizin bilgi ve tecrübelerine dayanarak, dünyada yatýrýmcý dostu olarak öne çýkan iyi uygulama örneklerini ülkemize getirmeye çalýþýyoruz. Bunu yaparken ülkelerin yatýrým ortamlarýný mukayeseli olarak ele alan birçok gösterge, çalýþma ve endeksten faydalanýyor, en rekabetçi ülkelerin politika çerçevelerini ve mevzuat altyapýlarýný inceleyerek kamu muhataplarýmýz için politika önerileri oluþturuyoruz. Bu tür çalýþmalarý zorlaþtýran en temel eksiklik, ülkeler özelinde mukayeseye imkan veren, bilimsel yöntemlerle hazýrlanmýþ, güvenilir ve süreklilik arz eden veri setlerinin olmamasý. Dünya Bankasý B-READY Raporu'nun ve bu rapor oluþturulurken yapýlacak analiz ve anketlerin bu anlamda önemli bir boþluðu dolduracaðýný düþünüyoruz. B-READY, daha önceki dönemlerde uygulanan Doing Business (Ýþ Yapma Kolaylýðý) çalýþmasýný daha kapsamlý, daha güncel ve daha güvenilir bir metodoloji çerçevesinde ele almasý açýsýndan da kýymetli olacak."

Etkinliðini her geçen gün artýran Yatýrým Ortamýný Ýyileþtirme Koordinasyon Kurulunun, Türkiye'de yatýrýmlarýn önündeki idari engelleri tespit eden bir çalýþma sonrasýnda kurgulandýðýný ve sistemli þekilde çalýþarak Türkiye'yi Doing Business endeksinde 2006 yýlýnda 155 ülke arasýndaki 93. sýradan, 2020 yýlýnda 190 ülke arasýnda 33. sýraya çýkardýðýný hatýrlatan Valandova, "B-READY Raporu'nun da ortaya koyacaðý tespitlerle ülkeler arasýnda en iyi yatýrým ortamýna sahip olma konusundaki motivasyonu artýrarak reform gündemlerini hýzlandýrmasýný beklemekteyiz." dedi.

Valandova, B-READY'nin bir iþletmenin yaþam döngüsünü kapsayacak þekilde; iþ kurma, yatýrým yeri, altyapý hizmetleri, istihdam, uluslararasý ticaret, vergilendirme, anlaþmazlýklarýn çözümü, piyasa rekabetçiliði ve ticari iflaslar konularýný içeren 10 temel alaný kapsayacaðýný ifade ederek, tüm bu alanlarda dijital teknolojilerin kullanýmýna, çevresel sürdürülebilirliðe ve cinsiyet eþitliðine ayrýca dikkat edilecek olmasýný, çalýþmanýn dünya rekabet gündemini yakalamaya yönelik bir gayret olarak deðerlendirdiklerini kaydetti.