Ýstanbul’un en çok ziyaret edilen eserlerinden birisi olan Ayasofya her yýl milyonlarca ziyaretçi aðýrlýyor. 86 yýldýr müze statüsünde bulunan Ayasofya'nýn tekrardan cami olarak ibadete açýlmasý için Danýþtay kararý bugün açýklandý. Ayasofya'da bu sene 29 Mayýs Ýstanbul’un fetih yýl dönümünde 86 yýl sonra ilk defa ezan okundu. Peki Ayasofya neden müzeye çevrildi? Ýþte Ayasofya ile ilgili tüm merak edilen detaylar…

Ayasofya'nýn tekrardan ibadete açýlmasý için Danýþtay kararý açýklandý. 2 Temmuz’daki duruþmada taraflarý dinleyen Danýþtay Ayasofya'nýn müzeye çevrildiði kararý iptal etti. Yani Ayasofya yeniden cami olacak...

Daire, 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararýný iptal etti, Ayasofya 86 yýl sonra yeniden cami olacak.

Ýdari Yargýlama Usulü Kanunu’na göre Danýþtay’ýn verdiði kararýn 30 gün içerisinde yerine getirilmesi gerekiyor.

AYASOFYA NE ZAMAN YAPILDI?

Ayasofya Bizans Ýmparatoru 1. Justinianus tarafýndan, 532-537 yýllarý arasýnda dönemine göre 5 yýl gibi kýsa bir sürede Ýstanbul'un tarihî yarýmadasýndaki eski þehir merkezine inþa ettirilmiþ bazilika planlý bir patrik katedrali olup 1453 yýlýnda Ýstanbul'un Osmanlýlar tarafýndan alýnmasýndan sonra Fatih Sultan Mehmet tarafýndan camiye dönüþtürüldü.

AYASOFYA'NIN CAMÝYE DÖNÜÞÜMÜ

916 yýl kilise olarak ibadete açýk olan yapý, Fatih Sultan Mehmed'in 1453'te Ýstanbul'u fethetmesiyle camiye çevrilmiþtir. 

29 Mayýs 1453'te, Osmanlý padiþahý Fatih Sultan Mehmet Ýstanbul'u aldýðýnda, Ayasofya yaralý Bizans askerlerinin, kadýn ve çocuklarýn sýðýnma yeriydi.

Ýstanbul'un Osmanlý Devleti'nin eline geçmesinden sonraki birkaç gün boyunca Ortodoks Kilisesi mensuplarý Ayasofya'da ibadete devam etti.

1 Haziran 1453'te Ýstanbul'daki ilk Cuma namazýný burada kýlan Fatih Sultan Mehmet, Ayasofya'nýn Osmanlý yönetimi altýnda cami olarak hizmet vereceðini duyurdu. Mihrap ve minber yapýldý, çan ve Haç kaldýrýldý. Mozaiklerin üstü kapatýldý.

1481'de ilk minaresi inþa edildi. Fatih Sultan Mehmet'ten sonra tahta geçen Sultan Ýkinci Bayezid zamanýnda bir minare daha dikildi.

1509'daki büyük Ýstanbul depreminde ilk yapýlan minare yýkýldý, yerine tuðladan bir minare yapýldý.

Diðer iki minare de Sultan Ýkinci Selim zamanýnda, Mimar Sinan tarafýndan yenileme çalýþmalarý sýrasýnda inþa edildi. Bu sebeple Ayasofya'nýn farklý zamanlarda yapýlan 4 minaresi birbirinden farklý.

Ýkinci Selim'in türbesi Ayasofya içindeki ilk padiþah türbesi oldu. Ayasofya'da, içinde padiþahlarýn, eþlerinin ve þehzadelerin de yer aldýðý 43 farklý türbe bulunuyor.

Bunlarýn arasýnda Sultan Üçüncü Murat, Sultan Üçüncü Mehmet, Safiye Sultan ve Nurbanu Sultan da var.

AYASOFYA NE ZAMAN MÜZE OLDU?

1453’te camiye çevrilen Ayasofya birçok defa restore edildi. 1930 ile 1935 yýllarý arasýndaki restorasyon çalýþmalarý nedeniyle halka kapatýlan Ayasofya Bakanlar Kurulu’nun 1934 tarih ve 7/1589 sayýlý kararýyla müzeye çevrildi.

AYASOFYA NEDEN MÜZEYE ÇEVRÝLDÝ?

Ayasofya 3 Kasým 1934’te, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün baþkanlýðýndaki vekiller heyeti kararýyla müzeye çevrildi. 

Ayasofya muhtelif talep ve politik baskýlara karþý müzeye çevrilmiþtir. 

Tarih profesörü Ýlber Ortaylý'nýn verdiði bilgilere göre; Ayasofya’nýn müze haline getiriliþinin arkasýndaki dýþ siyasi baskýlarýn varlýðý veya etkinliði henüz bilinmiyor ama bu eser hiçbir dini cemaatin ayinine açýlmamak kararýyla bir dönüþüm yaþamýþtýr. 

1923'te cumhuriyetin ilanýndan sonra cami olarak kullanýlmaya devam etse de, Ayasofya 1931'de kapatýldý. Ayasofya, Mustafa Kemal Atatürk'ün emri ve Bakanlar Kurulu kararý ile 1935 yýlýnda müzeye dönüþtürülmüþtür.

Cumhurbaþkaný Mustafa Kemal Atatürk'ün verdiði izin sonrasý baþlayan çalýþmalar 15 yýl sürdü ve 1947'de tamamlandý.

1996'da Dünya Anýtlarý Ýzleme listesine alýnan Ayasofya'nýn kubbesi ve minareleri, Dünya Anýtlarý Fonu'nun da desteðiyle 1997-2002 arasýnda restore edildi.

Ayasofya ayný zamanda UNESO Dünya Mirasý listesinde yer alýyor.

AYASOFYA'DA ÝLK CUMA NAMAZI SEVÝNCÝ

Evliya Çelebi, Fatih Sultan Mehmet'in Ýstanbul'u fethinden sonra Ayasofya'daki ilk cuma namazýnýn sevincini 'Evvela cuma gününde bütün gaziler hazýr olup salalar okunup, müezzinler 'innallahe ve melaiketehu' ayetini hazin bir sesle okumaya baþlayýnca Akþemseddin Hazretleri,Sultan Mehmet'in koluna girip büyük bir saygý ile minbere çýkarýp yüksek sesle 'Alemlerin Rabb'ine hamdolsun.' deyince büyük gazilere bir hal olup bir sevinç feryadý koptu.' diyerek anlatýr.