Tarihi milattan önce 3. yüzyýla kadar giden, zamanla üzerine yeni yapýlar inþa edilen fakat toprak altý zenginliði bozulmayan bölgede, Kültür Varlýklarý Müzeler Genel Müdürlüðünün izniyle Konuralp Müze Müdürlüðü baþkanlýðýnda, Düzce Belediyesi destekleriyle baþlatýlan arkeolojik çalýþmalar 2019'dan bu yana 12 ay kesintisiz sürdürülüyor.

Geçmiþ dönemlerdeki depremler ve restorasyonlarla yýkýma ve deðiþime uðradýðý tespit edilen antik kentteki kazý çalýþmalarý, uzman ekiplerce yürütülüyor.

Antik tiyatro, surlar, su kemerleri ve Roma Köprüsü gibi yapýlarýn yer aldýðý bölgede, tiyatro bölümündeki kazýlarda þimdiye kadar 2 bin yýllýk olduðu sanýlan, Yunan mitolojisinde 'gözlerine bakaný taþa çeviren, yýlan saçlý diþi canavar' olarak bilinen Medusa heykel baþý, mask (yüz kalýbý) heykelleri ile grotesk (eski çað Roma yapýlarýnda bulunan tuhaf, gülünç figürlerden oluþmuþ süsleme) figürü ve tonoz (tavan örtüsü) bulundu.

Sahne bölümünün ortalarýnda yürütülen çalýþmada ise yine Yunan mitolojisindeki tanrý Apollon, zafer tanrýçasý ve avcý Akteon'un kabartma heykellerine rastlandý. Tiyatro yapýsýnýn büyük bölümü açýða çýkarýlan kazýlarda, geçen yýlýn son bölümünde 'Dionysos Kült Mekaný'ný yansýtan aslanlý mozaik ve Büyük Ýskender'e ait heykel baþý, arkeologlarý heyecanlandýrdý.

Doðu Roma döneminde tiyatronun, amacý dýþýnda kullanýma baþlandýðýnýn tespitiyle birlikte özellikle Osmanlý döneminden itibaren yerleþim alaný olarak kullanýldýðý da yapýlan kazýlar neticesinde anlaþýldý. Buna raðmen büyük oranda saðlam þekilde ortaya çýkarýlan tiyatro, yalnýzca Bitinya bölgesinin deðil, Anadolu'nun da iyi korunmuþ tiyatrolarýndan biri olma özelliði taþýyor.

Halk arasýnda '40 Basamaklar' adýyla bilinen, 100 metre uzunluða ve 74 metre geniþliðe sahip antik tiyatronun yarým daire biçimindeki oturma alaný, aslan pençesi figürleriyle süslenmiþ basamaklarý, kemerli geçitleri ve sahnesinin bir bölümü günümüze kadar ulaþtý.

Antik kentte 10 arkeolog ve Düzce Belediyesi tarafýndan saðlanan 60 kiþilk personel ve ekipman desteðiyle 5 yýldýr 12 ay kesintisiz devam eden çalýþmalarýn yýl sonunda tamamlanarak restorasyona baþlanmasý planlanýyor.

- 'ANTÝK TÝYATRONUN TURÝZME AÇILMASINI BEKLÝYORUZ'

Konuralp Müze Müdürü Ýhsan Arslan, AA muhabirine, antik tiyatronun 3 katlý olarak 3 kaveyadan (oturma bölümü) oluþtuðu, 50 metre boyunca uzanan bir sahne binasý bulunduðunu söyledi.

Günyüzüne çýkan ve zarar gördüðü tespit edilen bazý bölgelerde restorasyon çalýþmasýnýn yapýlacaðýný aktaran Arslan, 'Orta alandaki kaveyanýn basamak taþlarýnýn yerinden söküldüðünü tespit ettik. Bunlar restorasyon esnasýnda tekrar onarýlacak. Turizme açýlmasýný bekliyoruz. Çok deðerli, çok önemli eserler bulduk. Tiyatronun kazý çalýþmalarý gayet iyi devam ediyor. 2024 yýlý itibarýyla kazýnýn bitirilmesini planlamaktayýz.' diye konuþtu.

Arslan, kazý esnasýndaki buluntularýn tarihe ýþýk tuttuðunu belirterek þöyle devam etti:

'Kazý alanýnda çýkan eserlerden özellikle Apollon heykeli ile hemen akabinde tiyatronun üst kýsmýnda Ýskender büstünün bulunmasý, bizi çok heyecanlandýrdý. Akabinde kazýlar üst kýsýmda ilerlerken, orada özel bir odaya ulaþtýk, bu odanýn tabanýnda aslanlý mozaiði keþfettik. Ýnce bir iþçilikle yapýlan mozaiðin tiyatroyla birlikte restorasyonunun tamamlanarak turizme açýlmasýný beklemekteyiz.'

- 'DÜNYA MÝRASINA ÇOK BÜYÜK ESERLER KAZANDIRMIÞ OLDUK'

Düzce Belediyesi Kültür Ýþleri Müdürü Burçin Sarýcan da bölgenin, korunmuþluk anlamýnda Anadolu coðrafyasýndaki en deðerli tiyatrolardan biri olarak deðerlendirildiðini söyledi.

Tiyatroda Roma döneminin tüm güzelliklerinin görebildiðine deðinen Sarýcan, 'Belediye Baþkanýmýz Faruk Özlü'nün 'Tarihe bir not düþelim.' diyerek baþlattýðý çalýþmada dünya mirasýna çok büyük eserler kazandýrmýþ olduk. Düzce Belediyesi, hem 50-60 personel ve ekipman desteði hem de buranýn doðal güzelliklerinin aydýnlatýlmasýna, çevresinin düzenlenmesine destek veriyor. Bu güzel, tarihe yansýyacak tiyatro alanýmýz da gün yüzüne çýkmýþ oldu. Bu bizim için de büyük bir mutluluk. Biz de hem ülkemiz adýna hem de dünya mirasýna kazandýrdýðýmýz bu güzel eser adýna mutluluk duyuyoruz.' ifadelerini kullandý.

Sarýcan, yüzde 85'i tamamlanan çalýþmalar bittikten sonra restorasyon aþamasýna geçileceði bilgisini paylaþarak, 'Restorasyon için yapýlacak proje tamamlanmak üzere, onun için çalýþmalarýmýz hýzlý bir þekilde yürüyor. Daha sonra bu muhteþem eseri hep beraber izleyeceðiz.' dedi.