Geçmiþte birçok medeniyete ev sahipliði yapan Bitlis Kalesi'nde, Kültür ve Turizm Bakanlýðýnýn izniyle Ahlat Müzesi baþkanlýðýnda yürütülen kazý çalýþmalarýnýn bu yýlki etabý tamamlandý.
Bitlis Eren Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öðretim Üyesi Doç. Dr. Yunus Emre Karasu'nun bilimsel danýþmanlýðýný yürüttüðü kazýlarda önemli buluntulara ulaþýldý.
Geçen ay Osmanlý Ýmparatorluðu dönemine ait piþirilmiþ topraktan yapýlmýþ künklerden (su borusu) oluþan ve kalede yaþayanlarýn su ihtiyacýnýn karþýlandýðý su daðýtým sistemine ulaþýlan kalede, saray olarak kullanýlan alanda da mimari yapýlar, sikkeler, lüle taþlarý, küpler, kandiller, seramik parçalarý, cam, metal ve kemik objeler bulundu.
Kazýnýn son günlerinde de kazý ekibince yürütülen çalýþmada, nöbetçi kulübesinin bulunduðu yerde sarayýn kapýsýna ait olduðu deðerlendirilen anahtar ile kapýnýn kilitlenmesini saðlayan demir aparatlar ortaya çýkarýldý.
Yýllarca toprak altýnda kalarak oksitlenen anahtar ve demir aparatlar, konservasyon (Bir eserin, kazýlarda ortaya çýkarýlan buluntularýn nesiller boyu özelliklerini kaybetmeyecek þekilde korunmasý) iþlemlerinin yapýlmasý için laboratuvara götürüldü.
'ANAHTARI KULENÝN DÝBÝNDE 5 METRE DERÝNLÝKTE BULDUK'
Bitlis Kültür ve Turizm Müdürü Ali Fuat Eker, kaledeki 2024 yýlý kazý çalýþmalarýnda birçok eserin ortaya çýkarýldýðýný söyledi.
Planlamasý yapýlan 5 yýllýk çalýþma takviminin birinci yýlýnda kalenin yaklaþýk yüzde 20'sinde kazý yaptýklarýný belirten Eker, 'Geçen ay künk sistemini bulmuþtuk. Kazýnýn son günlerinde de askeri kulenin altýnda saraya ait olduðunu düþündüðümüz bir anahtar ve anahtar sisteminin aparatlarýný bulduk. Arþiv belgelerinden okuduðumuz kadarýyla kalede en son 1600'lü yýllarda büyük bir yangýn olmuþ. 1650'li yýllardaki tabakada yangýnýn izlerine rastladýk. Anahtarý kulenin dibinde 5 metre derinlikte bulduk. Bu bizim için önemli bir bulgu.' diye konuþtu.
Plan kapsamýnda 4 yýl boyunca kalede çalýþmalarýn devam edeceðini bildiren Eker, buluntularý konservasyon çalýþmalarýnýn ardýndan tarihlendirerek müzede sergileyeceklerini ifade etti.
'ÇEÞÝTLÝ SÝVÝL MÝMARÝ VE KAMU YAPILARINI ORTAYA ÇIKARDIK'
Bu yýl bulduklarý künk ve sarayýn kapýsýna ait olduðu düþünülen anahtar sisteminin önemini vurgulayan Eker, þu bilgileri verdi:
'Arþiv belgelerindeki kayýtlara arkeolojik olarak da kanýt sunmuþ oluyoruz. Bu Bitlis tarihi ve kalesi açýsýndan oldukça önemli. Gelecek yýllarda da elde edeceðimiz buluntularý kamuoyu ve bilim dünyasýyla paylaþacaðýz. Künk sistemini, sarayla ilgili mevcut yapýlarý, çeþitli sivil mimari ve kamu yapýlarýný ortaya çýkardýk. Zorlu kýþ þartlarýnda zarar görmemesi için yapýlarýmýzý onarmaya ve saðlamlaþtýrmaya çalýþýyoruz. Günlük yaþamda kullanýlan objeler, savaþta kullanýlan malzemeler ve gülleler ile 1600-1700'lü yýllara ait materyaller de bulduk. Konservasyonun ardýndan müzemizde ziyaretçilerimizin beðenisine sunulacak. Bunlar Bitlis'in ve kalenin tarihini ortaya çýkaran ünik eserler.'
Kazý çalýþmasý için Eren Holding ile 5 yýllýk sponsorluk anlaþmasý imzaladýklarýný belirten Eker, 'Gelecek yýl mayýs ayýnýn sonu veya haziran ayýnýn baþýnda tekrar çalýþmalara baþlayacaðýz. Bakanlýðýmýzýn da destekleriyle ortaya çýkan yapýlarýmýzý restore ederek kalemizi ziyarete açmayý planlýyoruz.' dedi.