Türkiye, Cumhuriyet'in 100. yýlýnda toplam 10 milyar metreküp doðal gaz depolama kapasitesi hedefine yönelik attýðý adýmlarla enerji altyapýsýný güçlendiriyor. Doðal gaz depolama tesisleri, arz güvenliðinde stratejik altyapý tesisleri olarak öne çýkýyor. Özellikle doðal gaz tüketiminin arttýðý kýþ öncesinde bu tesislerin doluluk oranýnýn en yüksek seviyeye çýkarýlmasý kritik önem taþýyor.

Türkiye'de Silivri Doðal Gaz Depolama Tesisi ve Tuz Gölü Doðal Gaz Depolama Tesisi olmak üzere Boru Hatlarý ile Petrol Taþýma AÞ'nin (BOTAÞ) iþlettiði iki yer altý doðal gaz depolama tesisi bulunuyor.

- SÝLÝVRÝ DOÐAL GAZ DEPOLAMA TESÝSÝ

Türkiye'nin ilk doðal gaz depolama tesisi olan Silivri Doðal Gaz Depolama Tesisi, 2007'de hizmete alýndý.

Deðirmenköy rezervuarý ve Kuzey Marmara'da denizin altýndaki rezervuar olmak üzere iki bölümden oluþan tesis, kapasite artýrým çalýþmalarýnýn ardýndan Avrupa'nýn denizlerdeki en büyük depolama tesisi haline geldi.

Silivri Doðal Gaz Depolama Tesisi Ýþletme Müdürü Erkan Akbaþ, AA muhabirine, toplam 4,6 milyar metreküp depolama kapasitesine sahip tesisin, mevcut durumda Türkiye'nin en büyük doðal gaz depolama tesisi olduðunu söyledi.

Akbaþ, 'BOTAÞ, boru hatlarýyla ya da LNG olarak getirdiði doðal gazý, ana iletim hattý vasýtasýyla ülkemizin her yerine ulaþtýrýyor. Bu aþamada arz kaynaklarýnýn çeþitliliðine ve tüketime baðlý olarak doðal gazý depolama ihtiyacý doðuyor. Bu ihtiyacý karýþlamak için de tesisimizdeki tüketilmiþ gaz sahalarýný kullanýyoruz.' ifadelerini kullandý.

'Depolama için geliþtirilen bu sahalara daha sonra ana iletim hattýndan gazý alýyor, rezervuarlarýn maksimum basýncýna baðlý olarak basýnçlandýrýp stokluyoruz. Stokladýðýmýz gazý ülkenin ihtiyacýna baðlý olarak tekrar geri üretim prosesinden geçiriyoruz. Geri üretim prosesi ise þöyle, doðal bir yapýnýn içinde stokladýðýmýz için doðal gaz artýk son kullanýcýnýn kullanabileceði özelliklerin dýþýna çýkmýþ oluyor. Bu doðal gaz prosesiyle, gazý son kullanýcýnýn kullanabileceði standartlara, spesifikasyonlara getiriyoruz ve tekrar ana iletim hattýna veriyoruz.'

Akbaþ, daha önce 3,2 milyar metreküp depolama kapasitesine sahip tesisin yeni projelerle 4,6 milyar metreküp kapasiteye ulaþtýrýldýðýný vurgulayarak, 'Günlük geri üretim kapasitemiz de 28 milyon metreküpten 75 milyon metreküpe ulaþmýþ durumda. Bu proje kapsamýnda 2 platform yaptýk. Söz konusu 2 deniz platformunda toplam 18 kuyu açtýk. Kuzey Marmara sahasýnda 6 kuyumuz varken 24 kuyuya ulaþmýþ olduk. Kapasite ve günlük geri üretim kapasitesinin artýþýnda en büyük etkenler bu kuyu sayýlarýnýn artmasýydý.' diye konuþtu.

Mevcut durumda rezervuarlarda depolanan doðal gazýn geri üretime hazýr halde beklediðini kaydeden Akbaþ, 'Þu anda rezervuarlarýmýz yüzde 100 dolu olarak bekletilmekte ve kýþa hazýr vaziyette. Silivri Doðal Gaz Depolama Tesisi olarak Türkiye'nin yýllýk tüketiminin yaklaþýk yüzde 10'unu depolamýþ vaziyetteyiz. Günlük geri üretim kapasitesi olarak da pik dönemimizde Türkiye'nin tüketiminin yaklaþýk yüzde 20'sini üretebilecek durumda olacaðýz.' deðerlendirmesini yaptý.

- TUZ GÖLÜ DOÐAL GAZ DEPOLAMA TESÝSÝ

Türkiye'nin Aksaray'da bulunan Tuz Gölü Doðal Gaz Depolama Tesisi ise 2021'de devreye alýndý.

Halihazýrda 1,2 milyar metreküp doðal gaz depolanabilen tesis, devam eden kapasite artýrma çalýþmalarýnýn tamamlanmasýyla 5,4 milyar metreküp depolama kapasitesine ulaþacak. Tesis yeni kapasitesiyle dünyada tuz yapýlarýndaki en büyük doðal gaz depolama tesisi haline gelecek.

Tuz Gölü Doðal Gaz Depolama Tesisi Ýþletme Müdürü Ýbrahim Kaymaz, yaklaþýk 1500 metre derinlikteki tuz tabakalarýnýn tatlý suyla çözdürülmesi sonucunda oluþturulan suni maðaralarda doðal gaz depolama iþlemi yapýldýðýný anlattý.

Söz konusu iþlemle elde edilen tuzlu suyun 40 kilometrelik bir hat aracýlýðýyla Tuz Gölü'ne ayný yoðunlukta deþarj edildiðine dikkati çeken Kaymaz, 'Böylece Tuz Gölü'nde flamingolar için bir yaþam alaný da oluþturmaktayýz. Geçmiþ yýllara baktýðýmýzda flamingolarýn sayýsýnda çok ciddi bir artýþ olduðunu gözlemlemekteyiz.' dedi.

Tesisin iþleyiþini anlatan Kaymaz, þunlarý kaydetti:

'Kayseri-Konya ana hattýndan aldýðýmýz doðal gaza öncelikli olarak bir ön filtreleme iþlemi yapýyoruz. Daha sonra aldýðýmýz gazýn ölçümlerini yapýyoruz. Ortalama 70-75 barda aldýðýmýz gazý, kompresörler vasýtasýyla 200 bara çýkararak yer altýna depoluyoruz. Daha sonra, ihtiyaç halinde Ankara'daki SCADA merkezimizden ve gaz kontrol merkezimizin talebi üzerine tesislerimiz geri üretim için devreye girmekte. Kuyulardaki gazý öncelikli olarak içerisinde herhangi bir su gazý ve benzeri maddelerden arýndýrmak için ön filtrelemeye tabi tutuyoruz. Isýtma gerekiyorsa ýsýtma iþlemlerini yaparak, basýnç düþürme ve akabinde kurutma iþlemini yaparak ölçümleme sonrasýnda ana hattýmýza tekrar geri veriyoruz.'

Kaymaz, devam eden kapasite arttýrma çalýþmalarýyla ilgili, 'Tesisimiz þu anda 40 milyon metreküp günlük geri üretim kapasitesine sahip. Geniþleme projemizle birlikte 80 milyon metreküp günlük geri üretim kapasitesiyle pik zamanlarda Türkiye'nin günlük gaz ihtiyacýnýn yüzde 25'ini karþýlayacaðýz.' diye konuþtu.

Depolama tesisleriyle tüketicinin kesintisiz doðal gaz kullanýmýnýn saðlandýðýný aktaran Kaymaz, tesisin kýþ dönemine yüzde 100 doluluk oranýyla girdiðini sözlerine ekledi.