Ýki ordu ayný firmaya sipariþ verince savaþ çýktý: Ýlk kez görüntülendi
Pakistan ve Hindistan arasýnda 1984-2003 yýllarýnda çatýþmalara sahne olmasýyla 'Dünyanýn en yüksek savaþ alaný' olarak adlandýrýlan 8 bin metreyi aþan zirvelerle çevrili Siachen ve bölgedeki askeri yaþam, uluslararasý medyada ilk kez görüntülendi.
- Daðcýlarý Pakistan ordusu kurtarýyor
Siachen bölgesindeki Baltoro Buzulu çevresinde, dünyadaki en yüksek 25 zirvenin 7’si bulunuyor. Bunlara týrmanmak için dünyanýn dört bir tarafýndan gelen daðcýlar, karakollar yakýnlarýnda kamp kuruyorlar.
Burada bulunan dünyanýn en yüksek ikinci zirvesi K2 ile Broad Peak, Gasherbrum ve Masherburum’a gitmek isteyen daðcýlar, Baltoro Buzulu'nun baþladýðý Paiyu Karakolu'ndan yola çýkarak önce Concordia Karakolu yakýnlarýndaki daðcý kampýna ulaþýyor. Burada K2 ve Broad Peak’e gidenler ayrýlýrken diðer zirvelere týrmanmak isteyenler ise Uluslararasý Keþif Rotasý Kampý (IHEC) karakolu yakýnlarýna geliyor.
Bu üç karakol, bölgenin güvenliði yanýnda daðcý ve yürüyüþ yapanlarý zor durumda kaldýklarýnda ya da saðlýk problemi yaþadýklarýnda kurtarmak ve müdahale etmekle de görevli.
2012 yýlýnda 6 Nisan’ý 7 Nisan’a baðlayan gece karakola 1 kilometre uzaklýktaki bir vadinin 4 kilometre yukarýsýndan kopan çýð, sürüklediði kayalarla düþmeye baþladý.
Gyari’ye geldiðinde eðimin tersine doðru sürüklenmeye baþlayan çýð, burada bulunan karakolu yuttu.
Sadece uzak bir noktada nöbet tutan asker ile araçla göreve giden baþka bir asker hayatta kaldý. 140’ýn üzerinde asker ise 20 metreyi aþan kar, taþ ve toprak tabakasý altýnda hayatýný kaybetti.
Çýð, Gyari’deki karakol da dahil 1,2 kilometre karelik alaný etkisi altýna aldý.
Hayatta kalan askerin ilk ifadesinde “Ýki daðýn birbirine çarptýðýný gördüm.” dediði aktarýldý.
Kurtarma çalýþmalarýna yüzlerce askerin yanýnda yabancý ekipler de katýldý. Hatta Hindistan ordusu bile yardým teklifinde bulundu.
Kurtarma çalýþmalarý iþ makineleri olmadan devam ettiði için ilk ceset 21 gün sonra çýkarýldý. Toplamda 1,5 yýl süren çalýþmalar sonucu 133 ceset çýkarýlýrken kalanlara ise ulaþýlamadý. Pakistan ordusu halen çýð altýnda 7 kiþinin daha olduðunu tahmin ediyor.
- 140 askeri yutan çýð
Hava þartlarý Siachen bölgesinde “iki ülkenin de en büyük düþmaný” olarak anýlýyor.
AA heyetine eþlik eden Pakistan ordu yetkililerinin verdiði bilgiye göre 1984’teki savaþtan beri bölgede ölen askerlerin yüzde 70’ine yakýný doða ve hava þartlarý nedeniyle hayatýný kaybetti. Sadece Pakistan’ýn 35 yýlda ölen 470 askerinden 140’ý Gyari Karakolu üzerine düþen çýðda, 100’ün üzerinde asker ise krevaslara düþmesi nedeniyle ölmüþ.
Bölgedeki birçok karakola gidiþlerde kullanýlan güzergah üzerinde yer alan Gyari Karakolu, nispeten daha iyi hava þartlarý, çýð düþme ihtimalinin düþüklüðü ve düz zemini nedeniyle 140’ýn üzerinde askeri aðýrlayacak yapýlara, garajlara ve depolara ev sahipliði yapýyordu.
Pakistan ve Hindistan arasýnda 1984-2003 yýllarýnda çatýþmalara sahne olmasýyla 'Dünyanýn en yüksek savaþ alaný' olarak adlandýrýlan 8 bin metreyi aþan zirvelerle çevrili Siachen ve bölgedeki askeri yaþam, uluslararasý medyada ilk kez görüntülendi.
Pakistan ve Hindistan arasýnda 1984-2003 yýllarýnda çatýþmalara sahne olmasýyla 'Dünyanýn en yüksek savaþ alaný' olarak adlandýrýlan 8 bin metreyi aþan zirvelerle çevrili Siachen ve bölgedeki askeri yaþam, uluslararasý medyada ilk kez görüntülendi.
Pakistan, Çin ve Hindistan üçgeninde tamamen buzul ve karla kaplý daðlardan oluþan bölge, 70 kilometreyi aþan tek parçalýk Siachen Buzulu'yla kutuplardan sonraki en büyük üçüncü buzula ev sahipliði yapýyor. Bölge bu nedenle "üçüncü kutup" olarak anýlýyor.
Bölgede Siachen Buzulu'nun yaný sýra 62 kilometrelik Baltoro Buzulu da bulunuyor. Bu buzul dünyadaki en yüksek 25 zirvenin 7’siyle çevrili olmasý nedeniyle dünyanýn dört bir tarafýndan daðcý ve doða yürüyüþü meraklýlarýný da buraya çekiyor.
- Karakollarda yüzlerce oksijen tüpü
Ýki kiþilik “Ýglo” adý verilen yuvarlak prefabrik yapýlardan ya da taþ binalardan oluþan karakollarýn hepsinde en az bir askeri doktor ile yüzlerce oksijen tüpü bulunuyor. Buraya gelen helikopterlerde de pilotlar ve yolcular için oksijen tüpleri yer alýyor.
Karakollarda enerji güneþ panellerinden saðlanýrken, su ihtiyacý ise kar suyu eritilerek gideriliyor. Oksijen seviyesi nedeniyle çakmaðýn yanmadýðý karakollarda ateþ kibritle yakýlýyor ve yemek piþirilen ocaklarda gaz yaðý kullanýlýyor.
Askerlerin ve ziyaretçilerin donma, baþ aðrýsý, vücut aðrýsý ve akciðer sorunlarý yaþamamasý için günlük en az 15 bardak su içmesi öneriliyor. Özellikle askerler bu bölgeye gönderilmeden önce girdikleri saðlýk kontrollerinde kanlarýndaki hemoglobin deðeri ölçülüyor. Kaný akýþkan olan askerler hemen göreve gönderilirken kan yoðunluðu yüksek olan askerler ise tedavi sürecine alýnýyor.
Helikopterler binlerce metre yükseklikteki daðlar ile zemini tamamen buzul olan vadilerde uçuyor. Burada uçan helikopter pilotlarý, 'Korkusuz 5' adýyla tanýnýyorlar. Pilotlar, 'Bu yükseklikte sadece biz uçuyoruz. Ayrýca daðlarýn dümdüz yamaçlarýnda madenciler elleriyle kazdýklarý tünellerde deðerli taþlar arýyor.' diyor.
Pakistan ordusunun kontrol ettiði zirveler ve askeri karakollar buradan yarým saatlik uçuþlarla baþlýyor ve yaklaþýk 3 bin metre ile 6 bin metre arasýnda onlarca karakol bulunuyor.
Bu karakollar ve gözlem noktalarýnda görev yapan askerler ise Skardu’dan Baltoro ve Siachen buzullarýna giden yoldan son köye kadar araçlarla 5 saati bulan yolculukla gidip buradan itibaren yürümeye baþlýyor.
Askerler 6 bin metreyi bulan en yüksekteki karakollara bir ayý aþan sürede çýkýyorlar. Bunun nedeni ise deðiþen iklim koþullarý ve oksijen seviyesine alýþmak. Askerler yol boyunca çeþitli yüksekliklerdeki karakollarda 1 ila 5 gün kalarak vücutlarýný iklime alýþtýrýyorlar.
- Askerler görev yerlerine ulaþmak için günlerce yürüyor
Siachen savaþýnýn ardýndan birçok zirve ise Pakistan ordusunun eline geçti. O günden bu yana iki ülke de bölgedeki kontrol ettikleri alanlara askerler gönderiyor ve burada askeri noktalar kuruyor.
Pakistan ordusu, Siachen’deki karakollarýn ve askeri yaþamýn kapýlarýný ilk kez AA’ya açtý. AA Dünya Dilleri Yayýn Yönetmeni Mehmet Öztürk, AA Ýslamabad muhabirleri Behlül Çetinkaya ve Ýslamuddin Sajid, Siachen bölgesindeki askeri yaþamý gözlemleyen ilk yabancý medya temsilcileri oldu.
Pakistan’ýn kuzeyindeki Gilgit-Baltistan eyaletinin Skardu þehrinde bulunan helikopter filosu, Siachen bölgesine ulaþýmda kullanýlan helikopterlerin konuþlandýðý, bölgeye gidecek ilaç, yiyecek, askeri malzeme ve diðer ihtiyaç malzemelerinin toplandýðý yer.
Hindistan, Siachen Buzulu'nu kendi sýnýrlarý içinde kalacak þekilde hattýn Saltoro Daðlarý boyunca uzanarak kuzeye gitmesi gerektiðini söylerken, Pakistan ise buzulun Pakistan’da kalacak þekilde Karakurum Geçidi boyunca uzamasý gerektiðini iddia etti.
Bu nedenle anlaþamayan ülkeler, 1984’e kadar asker bulundurulmamýþ bölgelere asker göndermeye karar verdi. Hindistan ordusu, kendisine soðuk hava þartlarýnda kullanýlan askeri malzemeleri saðlayan Ýngiltere menþeli bir firmaya Pakistan ordusunun da sipariþ verdiðini öðrenmesiyle ilk operasyonu baþlattý.
Hindistan ordusunun bu hamlesine Pakistan ordusunun karþýlýk vermesi üzerine "dünyanýn çatýsý" olarak kabul edilen bölgede ilan edilmemiþ bir savaþ çýktý.
Savaþ sonucunda Hindistan, Siachen Buzulu'nun üçte ikisini kontrolü altýna alýrken, Baltoro Buzulu tamamen Pakistan kontrolüne geçti.
Buzullar, Pakistan’ýn can damarý olarak kabul edilen Ýndus Nehri'ni ve buna baðlanan diðer nehirleri beslemesi nedeniyle Pakistan açýsýndan hayati önem taþmasýnýn yanýnda Çin ile Pakistan’ý birbirine baðlamasý sebebiyle stratejik öneme sahip.
Pakistan ile Hindistan, buzullarýn tartýþmalý Keþmir’in uzantýsý olmasý nedeniyle bu bölgede de hak iddia ediyor.
- Ýki ordu ayný firmaya askeri malzeme sipariþi verince savaþ çýktý
Ýki ülke arasýnda Keþmir’deki Kontrol Hattý’nýn belirlendiði 1949 yýlýndaki anlaþmaya göre buzullarýn hakimiyeti, “Kontrol Hattý'ndan kuzeye doðru” açýklamasýyla belirlenince iki ülke hattý farklý þekilde yorumladý.
Pakistan ordusundaki her asker görevleri boyunca en az bir kere 21 ila 30 gününü bölgede, daha fazla zamaný ise Saddle, Yusuf ve Ýbrahim adý verilen 6 bin metreyi aþan en yüksekteki karakollarda geçirmek zorunda.
Askerler toplamda ise iki yýla yakýn Siachen bölgesindeki çeþitli karakollarda görev alýyor. Pakistan ordusu bu askerlere doða koþullarýna uygun kýyafet, silah, yiyecek, ilaç ve diðer ihtiyaç malzemesini saðlýyor. Bu malzemeler askerlere göreve giderken verildiði gibi haftanýn birkaç günü helikopterlerden atýlarak ulaþtýrýlýyor.
- Kýþýn hava sýcaklýðý eksi 50 dereceye kadar düþüyor
AA ekibinin ziyaret ettiði günlerde hava sýcaklýðý gündüz 5 ila 10, gece ise eksi 5’lere kadar indiði görüldü.
Bölgede görev yapan askerler, AA’ya yaptýðý açýklamada kýþýn ise eksi 50 derecesini görebildiklerini ve tipi nedeniyle karakolun ve helikopter pistlerinin kar altýnda kaldýðýný söyledi.
Kýþýn hastalýklarýn arttýðýný söyleyen askerler, tipi nedeniyle haftada birkaç kere malzeme tedariki yapmaya gelen helikopterlerin bazen 20 gün gelemediðini bu nedenle hastalarýn hayatýný kaybettiðini anlattý.
Özellikle buzul üzerinde oluþan ve "Krevas" adý verilen buzul yarýklarýnýn üzerinin karla örtülmesi sonucu bölgenin daha tehlikeli hale geldiðini kaydeden askerler, buraya alanlara basan birisinin yüzlerce metrelik yarýða düþebileceðini ve birçok askerin bu þekilde yaþamýný yitirdiðini ifade etti.
Askerler, bu yüzden uzun yürüyüþlerde tek sýra halinde ilerliyor ve iple birbirlerine baðlý kalýyorlar. Böylelikle düþen biri diðerleri tarafýndan tutulabiliyor.
Pakistan Meteoroloji Departmanýnýn 2017 yýlýnda açýkladýðý rapora göre, Baltoro Buzulu doða sporlarý yapanlarýn yoðun ilgisi ve askeri hareketlilik ile Siachen Buzulundaki askeri hareketlilik buzullardaki erimeyi de artýrdý.
Son 30 yýlda hýzlanan erime neticesinde buzullarýn seviyesi alarm vermeye baþladý.
En azýndan askeri hareketliliði ve sebep olduðu atýklarý azaltmak isteyen eski Pakistan Baþbakaný Navaz Þerif, Birleþmiþ Milletler Genel Kurulu’nda Hindistan’a seslenerek iki ülkenin de Siachen bölgesinden askerlerini çekmesini istemiþ ancak bu istek reddedilmiþti.
(AA)
