26 Ocak 2018 Cuma
İran'daki bin yıllık bu yapı şaşkına çevirdi
Nashtifan Windmills ya da Türkçe adıyla Neştifan Yel Değirmenleri, İran’ın kuzeydoğusundaki Neştifan köyünde yer alıyor. Dünyanın en eski yel değirmenlerinden biri olarak kabul edilen yapı hâlâ çalışıyor ve verimli olmasa da yeterli miktarda enerji üretiyor. Bu sayede köylüler bugün hâlâ bu yel değirmenlerini kullanarak buğday öğütebiliyorlar.
1
/
15
Doğal kil, saman ve ahşaptan yapılmış olan Neştifan Yel Değirmenleri’nin sayısı iki düzineye yaklaşıyor. Yel değirmenlerinin her biri sekiz bölmeden oluşuyor. Her bir bölmede altı tane kanat bulunuyor. Rüzgârla birlikte dönen bu kanatlar da dingilin ve ona bağlı olarak da değirmen taşının dönmesini sağlıyor.
2
/
15
Nashtifan Windmills ya da Türkçe adıyla Neştifan Yel Değirmenleri, İran’ın kuzeydoğusundaki Neştifan köyünde yer alıyor. Dünyanın en eski yel değirmenlerinden biri olarak kabul edilen yapı hâlâ çalışıyor ve verimli olmasa da yeterli miktarda enerji üretiyor. Bu sayede köylüler bugün hâlâ bu yel değirmenlerini kullanarak buğday öğütebiliyorlar.
3
/
15
4
/
15
5
/
15
Ancak iki model arasında çok temel bir fark bulunuyor: Modern yel değirmenleri rüzgârın pervaneleri kaldırarak döndürmesi prensibine dayanırken, Neştifan Yel Değirmenleri, rüzgârın kanatları iterek döndürmesi prensibiyle çalışıyor.
6
/
15
7
/
15
Kuvvetli fırtınalardan olumsuz etkilenen köydeki bu yel değirmenleri, en azından un üretimini kolaylaştırarak bu şiddetli rüzgârlardan fayda sağlanmasına imkan veriyorlar. Bölgedeki rüzgârlar o kadar güçlü ki, halk, değirmen taşının harekete geçmeme ihtimalini aklına bile getirmiyor.
8
/
15
Yapıyı, günümüzün meşhur yel değirmenlerinden farklı kılan en önemli özellik, 1000 yılı aşkın köklü tarihinden ziyade, aksının yere dik, pervanelerinin ise yere paralel konumlanması olarak göze çarpıyor. Pers İmparatorluğu döneminde icat edildiği sanılan bu yöntem; daha sonra kuzey Fransa, Doğu İngiltere ve bugünkü Hollanda-Belçika topraklarında görülecek olan o tanıdık modern yel değirmenlerine ilham oluyor.
9
/
15
10
/
15
11
/
15
Günümüzde Neştifan Yel Değirmenleri’ni kullanan köylüler azınlıkta kalıyor. Zaten bu köylüler, yel değirmenlerini hâlâ kullanmalarının gerekçesi olarak verimliliği değil, bu tarihi mirası koruyabilme çabasını gösteriyorlar.
12
/
15
İran’da hükümetin 2002 yılında Neştifan Yel Değirmenleri’ni ulusal miras alanı olarak kabul etmesi, en azından yapıların bir buldozere kurban gitmesinin önüne geçiyor. Ancak burada yaşayan köylüler, sonraki nesillerin verimli olmayan bu yel değirmenlerini kullanmayı bırakmaları halinde, bu yapıların atıl kalıp tarihe karışmasından korkuyorlar. (milliyet)
13
/
15
14
/
15
Fırtınanın azabını aşa çeviriyorlar!
Neştifan Yel Değirmenleri’nin bulunduğu bölge asırlardır kuvvetli rüzgârlarıyla biliniyor. Hatta Neştifan kelimesinin kökeni de Farsça “Fırtınanın Azabı” ifadesine dayanıyor.
15
/
15
