ABD'nin yaptýrým kararý Türk savunma sanayisinin geliþimini hýzlandýracak

Ýstanbul Kültür Üniversitesi Öðretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Köni, Ýstanbul Medeniyet Üniversitesi Öðretim Üyesi Doç. Dr. Veysel Kurt ve Ýstanbul Aydýn Üniversitesi Öðretim Üyesi Prof. Dr. Ragýp Kutay Karaca, ABD yönetimi tarafýndan S-400 alýmýndan dolayý Türkiye’ye ABD'nin Hasýmlarýyla Yaptýrýmlar Yoluyla Mücadele Yasasý (CAATSA) kapsamýnda yaptýrým uygulanmasýnýn Türkiye'ye ve gelecek dönemdeki Türk-Amerikan iliþkilerine etkisini AA muhabirine deðerlendirdi.

Prof. Köni, yaptýrým kararlarýnýn nispeten çok hafif olduðunu ve iki ülke arasýndaki iliþkileri bozabilecek boyutta olmadýðýný belirtti.

Bu tür yaptýrýmlarda ilk etkinin piyasalarda olduðunu dile getiren Köni, "Piyasa bu cezayý aðýr olarak algýlamadý. Algýlamadýðý için de çok arayý bozacak bir durum deðil bu. Ýki mecliste de üçte iki çoðunluðu geçtiði için Trump yaptýrýmlarý imzalamak zorunda kaldý. O yüzden aradaki iliþkilerin Joe Biden zamanýnda daha düzgün bir hale geleceðini tahmin ediyorum." dedi.

Köni, ABD'de Türkiye'ye yönelik yaptýrýmlarý için baský yapan gruplarýn silah lobileri olduðuna dikkati çekerek, "Amerika'nýn en büyük kazancý Amerikan silah satýþlarýndan geçiyor. Meclise ve Senatoya da baský yapýyorlar." deðerlendirmesini yaptý.

ABD'nin lobilere baðlý bir ülke olduðunu vurgulayan Köni, "ABD'de demokrasi yerine 'lobitokrasi' var. Üçte iki çoðunluðu geçince de baþkan yaptýrýmlarý imzalamaya mecbur kaldý." dedi.

Köni, 1974'te Kýbrýs olaylarýndan sonra da böyle geliþmeler olduðunu ancak bunun belli bir süre sonra kaldýrýldýðýný dile getirdi.

- "BU TÜRKÝYE'NÝN YENÝDEN BÝR TEKNÝK HAMLESÝNE NEDEN OLABÝLÝR"

Yaptýrým kararlarýnýn ardýndan karamsar olunmamasý gerektiðinin altýný çizen Köni, þunlarý kaydetti:

"ABD'nin bundan sonraki rolünde Türkiye çok önemli bir jeopolitik yapýya sahip. Bu açýdan belli bir süre sonra tekrar Türkiye önemli bir pozisyon kazanacaktýr. Aynýsýný biz 1990'da yaþadýk. Sovyetler Birliði çöktü, artýk NATO'ya gerek yok dediler. Ama sonra Orta Doðu'da, Kafkaslar'da ve Balkanlar'da savaþ çýkýnca Clinton Türkiye'ye geldi. Türkiye yeniden çok önemli bir müttefik olarak ortaya çýktý. Zaman zaman iniþ çýkýþlar olabiliyor."

Köni, Türkiye'nin bugünlerde kendi silahýný yapabildiðini vurgulayarak, "Bazý çok teknik geliþmelerde duraksama olabilir ancak baþka yerlerden teknolojileri alabiliriz çünkü 1964 yýlýnda ambargo uyguladýlar, çýkarma gemimiz yoktu, çýkarma gemisi yaptýk. 1974 yýlýnda ambargo uyguladýlar, kendi tüfeðimizi, silahýmýzý yaptýk. Bu da Türkiye'nin yeniden bir teknik hamlesine neden olabilir." deðerlendirmesinde bulundu.

ABD'nin geçmiþ yýllarda Türkiye'yle bilgi paylaþmadýðýný ve bu nedenle Türkiye'nin ÝHA ve SÝHA'larý ürettiðini ifade eden Köni, "Birtakým kýsýtlamalar bu tür sýçramalarý getiriyor." dedi.

- "ABD ZATEN ÞÝMDÝYE KADAR TÜRKÝYE'YE YAPTIRIM UYGULUYORDU"

Doç. Dr. Kurt ise Türkiye-ABD arasýnda büyük bir kriz beklemediðini belirtti.

Türkiye'nin bu yaptýrýmlara çok sessiz kalacaðýný düþünmediðini kaydeden Kurt, "Türkiye'nin bir karþýlýk vermesi durumunda, eðer ABD bu meseleyi týrmandýrýp yeni yaptýrýmlarý devreye sokarsa o zaman bir krize dönüþebilir ancak bu haliyle aslýnda Türkiye, S 400'leri almaktan vazgeçmeyerek kendi güvenliðini önemsediðini ABD'ye göstermiþ oldu." dedi.

Kurt, büyük bir kriz olmasa da yine de ikili iliþkilerde yeni bir dönemin baþlangýcý olabileceðine dikkati çekerek, "Þunu da gözden kaçýrmamak lazým. ABD zaten þimdiye kadar Türkiye'ye yaptýrým uyguluyordu. Türkiye'nin F35 programýndan çýkarýlmasý zaten bir yaptýrýmdý. Dolayýsýyla Türkiye'nin buna hazýrlýk olduðunu söyleyebiliriz." ifadesini kullandý.

ABD'nin yaptýrým kararýnýn Türkiye'yi derinden etkileyecek maddeler içermediðini dile getiren Kurt, "Burada Trump yönetimi aslýnda bir anlamda Türkiye'ye, CAATSA yasasýný uygulamak zorunda olduðu için uyguladýðýna dair bir mesaj vermiþ oldu." dedi.

Kurt, bu yaptýrým kararýnýn daha çok savunma sanayisine yönelik olduðunu belirterek, bu alandaki iliþkilerin etkilenmemesinin mümkün olmadýðýný kaydetti.

Yaptýrým kararýnýn ardýndan ABD Dýþiþleri Bakaný Mike Pompeo'nun Türkiye'ye yönelik yaptýðý açýklamalarý "paradoks" olarak tanýmlayan Kurt, "Hem iliþkilere zarar verecek bir adým atmak hem de iliþkilerin kaldýðý yerden devam etmesini beklemek ciddi bir paradoks oluþturuyor. Genel iliþkilerin daha büyük bir krize evrilmesini beklemiyorum." deðerlendirmesinde bulundu.

- "ABD'YE BÜYÜK ORANDA BÝR BAÐIMLILIK YOK ARTIK"

Kurt, Türkiye'nin güvenliðini riske atacak bir krizin oluþacaðýný düþünmediðini belirterek, "Bu yaptýrýmlar, Türkiye'yi özellikle savunma alanýnda bir güvenlikten yoksun býrakacak herhangi bir sonuç doðurmayacak." dedi.

Türkiye'nin birçok alanda yerli üretim yaptýðýnýn altýný çizen Kurt, þöyle devam etti:

"Sadece savaþ uçaðý baðlamýnda Türkiye'nin bir alternatif arayýþýna girmesi gerekecek. Bunu da dýþarýdan Su-35'ler veya Çin'den J-20'lerle karþýlayabilir. Türkiye'nin üzerinde çalýþtýðý yerli milli muharip uçaðýna hýz vermesi daha makul gibi gözüküyor. Bu uçak projesi tamamlanana kadar da Türkiye elindeki F-16'larla ve herhangi bir þey söz konusu olduðunda S400'leri devreye sokarak kendi güvenliðini saðlama yoluna gidecektir."

Kurt, ABD'nin yaptýrým kararý nedeniyle karamsar olunmamasý gerektiðine iþaret ederek, "ABD'ye büyük oranda bir baðýmlýlýk yok artýk. Türkiye'nin yaptýðý son operasyonlarda bütün burada kullanýlan unsurlarýn büyük oranda yerli sanayi tarafýndan karþýlandýðýný görüyoruz. Bir baðýmlýlýk söz konusu olmadýðý için, Türkiye için herhangi bir güvenlik açýðý yaratacak bir kriz veya bir sonuç beklemiyorum." deðerlendirmesini yaptý.

Yaptýrým kararýnýn ABD Baþkaný Trump tarafýndan alýnmasýnýn, ABD'nin 46'ncý baþkaný seçilen Biden tarafýndan alýnmasýndan daha olumlu olduðunu dile getiren Kurt, þunlarý söyledi:

"Trump'ýn bu kararý almýþ olmasý ikili iliþkiler için de daha iyi. Eðer Biden'a kalmýþ olsaydý bu karar, CAATSA yaptýrým meselesi ikili iliþkileri rehin alabilecek bir potansiyele ve bir içeriðe sahipti. Dolayýsýyla ikili iliþkileri rehin alabilecek mesele Trump'ýn son günlerinde halledilmiþ oldu. Türkiye'yle ABD, Biden döneminde bu yaptýrýmlarýn gölgesi olmadan ve bunlar iki ülkenin ayaðýna dolanmadan yeni bir sayfa açma þansýna sahip olacak."

Kurt, yeni ABD baþkanýnýn Türkiye ile iliþkilerinde sadece kendi rengini vereceðini kaydetti.

- "ABD, S-400'LERÝ BAHANE EDEREK 'SAVUNMA SANAYÝNÝ GELÝÞTÝRMENE GEREK YOK.' DÝYOR"

Prof. Dr. Karaca da Türkiye'nin ABD ile önceki baþkan Barack Obama döneminden bu yana farklý konularda birçok kriz yaþadýðýný hatýrlatarak, bu krizlerin baþýnda ABD'nin PKK'nýn uzantýsý PYD/YPG'ye desteðini ve FETÖ'ye yönelik tutumunu gösterdi.

ABD'nin 1950'lerden bu yana müttefiki olan Türkiye'yi kaybetme pahasýna adýmlar attýðýný söyleyen Karaca, "Uzun yýllardýr orta ve uzun menzilli hava savunmamýz için kendi müttefiklerimizden istediðimiz füze sistemlerinin verilmemesinin ardýndan S-400'leri aldýktan sonra da yeni bir kriz ortaya çýktý. Türkiye'den geri adým atmasýný isteyen ABD, Türkiye'ye zarar verecek, Türkiye'nin güvenliðini tehdit edecek her türlü konuda geri adým atmayý reddediyor. Dolayýsýyla bizim ABD'yle temelden bir uyuþma saðlamamýz neredeyse imkansýz." diye konuþtu.

Karaca, yaptýrým kararýnýn beklenen bir karar olduðuna da iþaret ederek, "ABD'yle ortak yürüttüðümüz silah sistemlerinin yaptýrýmlara dahil olmadýðýný görüyorum ama ABD, S-400'leri bahane ederek 'Savunma sanayini geliþtirmene gerek yok. Biz sana ne kadar verirsek o kadar güçlü olacaksýn.' diyor. Yani 'güç ayarýn bende olacak' diyor. Dolayýsýyla stratejik silahlara, kendi savunacak geliþmiþ savunma sistemlerine benim iznim olmadan, benim silahlarým olmadan sahip olamazsýn diyor." ifadelerini kullandý.

- "TÜRKÝYE TAVÝZ VERMEZSE ABD MASAYA OTURMAK ZORUNDA KALACAK"

Yaptýrým karþýsýnda Türkiye'nin tavizsiz davranmasý gerektiðini vurgulayan Karaca, "Eðer dik duran, amacýndan vazgeçmeyen, doðru bildiðini söylemekten çekinmeyen ve uygulayan Türkiye olursa en sonunda bir þekilde bizimle masaya oturmak zorunda kalacaklar. Yoksa emperyalizme verilen her taviz baþka bir tavizin habercisi olacaktýr." diye konuþtu.

Karaca, 1974 Kýbrýs Barýþ Harekatý sonrasý uygulanan silah ambargosunun Türk savunma sanayisinin temellerinin atýlmasýný saðladýðýna dikkati çekerek, "ABD bunu abartýlý bir noktaya sokarsa o zamanki süreç Türkiye'nin çok daha büyük bir savunma hamlesine dönecektir." ifadelerini kullandý.