Borsa, Kahramanmaraþ merkezli depremlerin ardýndan bir dizi tedbirle bugün iþleme açýlýyor

Borsa Ýstanbul AÞ, 6 Þubat'ta gerçekleþen Kahramanmaraþ merkezli depremler nedeniyle ilk etapta sadece bölgede bulunan bazý þirketlerin hisselerinin iþleme kapatýldýðýný duyurmuþ, diðer þirket hisseleri için iþlemler olaðan sürecinde gerçekleþmiþti.

Daha sonra pay piyasasý alým satým sistemine iliþkin geçici tedbirler de devreye alan Borsa Ýstanbul, açýða satýþ iþlemlerinin yasaklandýðýný, ayrýca yatýrýmcýlar tarafýndan satýþa konu edilecek paylar için depo þartý uygulanacaðýný bildirmiþti.

Söz konusu tedbirlerle BIST 100 endeksi 6 Þubat'ta yüzde 1,35 deðer kaybederek günü 4.930,18 puandan kapatýrken, ertesi gün için depo þartý yürürlükten kaldýrýldý, açýða satýþ yasaðý ise devam ettirildi.

Tedbirlere karþýn BIST 100 endeksi 7 Þubat'ta 2 kez devre kesti ve günü yüzde 8,62 kayýpla 4.505,34 puandan tamamladý. Borsadaki sert düþüþün 8 Þubat'ta da devam etmesi üzerine bu tarihteki iþlemler iptal edildi.

Ayrýca pay piyasasý ile Vadeli Ýþlem ve Opsiyon Piyasalarý (VÝOP) bünyesindeki pay ve pay endeksi türev pazarlar da 5 iþ günü boyunca kapatýldý.

- BES'TE DEVLET KATKISI FONLARI DAHA FAZLA HÝSSE SENEDÝ ALIMINA YÖNLENDÝRÝLECEK

Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) devlet katkýsý fonlarýnýn tahvil alma yükümlülükleri azaltýlýrken, asgari hisse senedi bulundurma yükümlülükleri artýrýldý. Buna göre, devlet katkýsý fonlarýnýn hisse senedine yapacaðý yatýrýmlarda asgari yüzde 10 düzeyinde bulunan oran yüzde 30'a yükseltildi.

Öte yandan, tek bir hisse senedine fon portföyünden yatýrým yapma limiti yüzde 1'inden yüzde 5'e çýkartýlýrken, geçici madde ile fonlarýn portföy sýnýrlamalarýna 10 gün içerisinde uyma þartý eklendi.

- GENEL KURUL KARARI ALINMAKSIZIN HÝSSE GERÝ ALIMI YAPILABÝLECEK

Sermaye Piyasasý Kurulu (SPK) Kahramanmaraþ merkezli depremler nedeniyle, depremin finansal piyasalar üzerindeki olumsuz etkisinin asgariye indirilebilmesi ve olasý yatýrýmcý maðduriyetlerinin önüne geçilmesi için bazý kararlar aldý.

Alýnan kararlarla özellikle deprem bölgesinde bulunan yatýrýmcýlarýn yükümlülüklerine getirememesi nedeniyle temerrüde düþmeleri hazirana kadar ertelenirken, kredili iþlemlerde bulundurulmasý gereken özkaynak oranlarýnda gevþemeye gidildi.

SPK ayrýca þirketlerin hisse geri alýmý yapma konusundaki bürokratik zorluklarý azaltýrken, geri alýnan paylarýn, alýndýðý tarihten itibaren 30 günlük süre boyunca satýlamayacaðýný bildirdi.

SPK tarafýndan yayýmlanan bültende aracý kurumlarca, portföy büyüklüðü 1milyon lira ve altýnda olan müþterilere uygulanacak azami kredi ve temerrüt faiz oranlarýnýn makul seviyede belirlenmesi tavsiye edildi.

Açýklamada, 30 Haziran tarihine kadar aracý kurumlarýn hazýrladýðý sermaye yeterliliði tablolarýnda, kendi portföylerine alýnan pay senetlerine iliþkin pozisyon riski oranýnýn yüzde 10 yerine yüzde 3 üzerinden, kredi hesabý altýnda izlenen "Diðer müþteriler" için pozisyon riski oranýnýn ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanacaðý bildirildi.

Kredili Ýþlemler Tebliði'ne göre yapýlacak genel iþlem sýnýrý hesaplamasýnda, 6 Þubat itibarýyla deprem bölgesinde ikametgahý, iþyeri adresi veya þubede hesabý bulunan müþterilere kullandýrýlan kredilerin 30 Haziran'a kadar dikkate alýnmamasý gerektiði belirtilen açýklamada, "Kurul kararý uyarýnca yüzde 35 olarak belirlenen baþlangýç özkaynak koruma oranýnýn, 10 Nisan'a kadar yüzde 20 olarak uygulanmasýna karar verilmiþtir." deðerlendirmesinde bulunuldu.

Açýklamada, paylarý borsada iþlem gören halka açýk ortaklýklarýn, genel kurul kararý aranmaksýzýn yönetim kurulu kararý ile geri alým programý baþlatabileceði kaydedildi.

- BANKALAR DA HÝSSE GERÝ ALIMINA TEÞVÝK EDÝLDÝ

Tam mükellef sermaye þirketlerinin hisse geri alýmlarýnda vergi tevkifat oranlarýnýn sýfýrlanmasý kararlaþtýrýlýrken, Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) da, paylarý borsada iþlem gören halka açýk bankalarýn, 6 Þubat 2023'ten 1 Ocak 2024'e kadar geri alým yoluyla edindikleri kendi hisse senetlerinin, çekirdek sermayeden indirim kalemi olarak dikkate alýnmayacaðýný bildirdi.

Daha önce þirketlerin söz konusu hisse ve ortaklýk paylarýnýn iktisap bedeli ile itibari deðeri arasýndaki fark üzerinden yüzde 15 kar payý stopajý uygulanýyordu.

- BORSADA FÝYAT KÖTÜLEÞTÝRME YAPILAMAYACAK

Borsa Ýstanbul, açýlýþ seansýnda pay piyasalarýnda ve Vadeli Ýþlem ve Opsiyon Piyasasý'nda (VÝOP) emir iptali, fiyat kötüleþtirme ve miktar azaltýmýna izin verilmeyeceðini duyurdu.

Deðiþiklikler kapsamýnda, VÝOP ve Pay Piyasasý seans sonu saatlerinin uyumlaþtýrýlmasý amacý ile VÝOP'ta iþlem gören tüm vadeli iþlem ve opsiyon sözleþmelerinin seans sonu zamaný 5 dakika kýsaltýlarak tam iþ günlerinde 18.10, yarým iþgünlerinde 12.40 olarak belirlenecek.

Ayrýca, VÝOP'ta Pay ve Endeks Türev Pazarlarýnda yer alan sözleþmelerdeki bekleyen Ýptale Kadar Geçerli (ÝKG) ve Tarihli (TAR) emirlerin Borsa tarafýndan iptal edileceði belirtilen duyuruda, emir iptali ücretlerinin de artýrýldýðý kaydedildi.

- DEPREM BÖLGESÝNDE BULUNAN ÞÝRKETLERDE DURUM

Depremden etkilenen 10 ilde faaliyet gösteren bazý þirketlerin borsada kapatýlan iþlem sýralarý, Kamuyu Aydýnlatma Platformu'na (KAP) yapýlan duyurular kapsamýnda yeniden açýldý.

Bu kapsamda Sasa Polyester, Bossa Ticaret ve Sanayi Ýþletmeleri, Bilici Yatýrým, Sanko Pazarlama ve Rubenis Tekstil fabrikalarýnda önemli bir hasar oluþmadýðýný ve üretimin devam ettiðini duyurdu.

Arsan Tekstil'den henüz bir açýklama yapýlmazken, Ýskenderun Demir ve Çelik hasar tespit çalýþmalarýna devam edildiðini, bu süreçte üretimin durdurulduðunu bildirdi.

Ayný þekilde Hateks Hatay Tekstil Ýþletmeleri de üretim tesislerinde faaliyetleri tamamen durduracak ve faaliyetlere baþlanmasýný engelleyecek boyutta bir hasar görülmediðini, buna karþýn çalýþanlara iki hafta izin verildiðini bildirdi.

Bu kapsamda söz konusu 8 þirketten 6'sýnýn iþlem sýralarýnýn yarýn açýk olacaðý, Hateks ve Ýskenderun Demir ve Çelik'in ise hisselerinin iþleme kapatýlacaðý görülüyor.

- ÞÝRKETLER HIZLICA HÝSSE GERÝ ALIM KARARLARI ALDI

Kurumlarýn hisse geri alým programý için bürokratik zorluklarý kaldýrmasýnýn ardýndan halka açýk þirketler hýzlýca hisse geri alým programlarý aldý ya da var olan programlarýný revize etti.

Dün akþam Kamuyu Aydýnlatma Platformu'nda yayýmlanan hisse geri alým kararý duyurularýndan öne çýkanlar þöyleydi:

Ýþ Bankasý, pay piyasasýnda saðlýklý fiyat oluþumunu desteklemek amacýyla 3 milyar liralýk hisse geri alým programý baþlatýrken, Halkbank, var olan programýný revize edere azami 2 milyar 250 milyon TL tutarýna kadar paylarýn geri alýnmasýna karar verdi.

Türk Hava Yollarý (THY) da pay piyasasýnda saðlýklý fiyat oluþumunu desteklemek amacýyla 9 milyar liralýk hisse geri alým programý baþlattýðýný duyurdu.

Ereðli Demir ve Çelik Fabrikalarý, almasý için ayrýlacak fonun 2 milyar TL olarak belirlenmesine karar verirken, Koza Altýn Ýþletmeleri de sermaye artýrým süreci tamamlandýktan sonra, pay geri alýmýna iliþkin sürecin de deðerlendirilerek kamuoyu ile paylaþýlacaðý bildirildi.