En sýcak kýþ geride kaldý, sýrada en sýcak bahar var
El Nino etkisiyle aralýk, ocak ve þubat aylarýnda dünyanýn en sýcak kýþýnýn yaþandý. Rekor sýcaklýklarýn mart, nisan, mayýs aylarýnda da devam edeceði tahmin ediliyor.
Boðaziçi Üniversitesi Ýklim Deðiþikliði ve Politikalarý Uygulama ve Araþtýrma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, El Nino etkisiyle aralýk, ocak ve þubat aylarýnda dünyanýn en sýcak kýþýnýn yaþandýðýný, rekor sýcaklýklarýn mart, nisan, mayýs aylarýnda da devam edeceðini söyledi.
El Nino hava olayýnýn etkili olduðu 2023, tüm zamanlarýn en sýcak yýlý olurken rekor sýcaklýklarýn 2024'ün ilk aylarýnda da devam etmesiyle tarihin en sýcak kýþý yaþandý. Dünya genelinde 1941-1980 yýllarý arasýnda aralýk, ocak ve þubat aylarýnýn ortalama sýcaklýðý 11,9 dereceyken geçen kýþ mevsiminde sýcaklýk, bu ortalamanýn 1,29 derece üzerinde, 13,24 derece ölçüldü.
AA muhabirinin sorularýný yanýtlayan Kurnaz, dünyanýn genel ikliminin El Nino ve La Nina hava olaylarýyla çok yakýndan alakalý olduðunu kaydetti.
Pasifik Okyanusu'nun dünyanýn yaklaþýk yarýsýný kapladýðýný ve El Nino'nun bu sularýn normalden sýcak, La Nina'nýn ise normalden serin olmasýný saðladýðýný anlatan Kurnaz, "Bu nedenle bu sular sýcak olursa dünyanýn ortalama sýcaklýðý da artýyor, yani sadece orasý sýcak olduðu için ortalama artmýyor. Oranýn sýcak olmasý dünyada geri kalan her yerin sýcaklýðýnýn biraz daha yükselmesine neden oluyor." dedi.
Ýklim deðiþikliðinin sýcaklýklarýn devamlý artmasýna neden olduðunu, sýcaklýklarýn El Nino senelerinde daha fazla, La Nina senelerinde ise biraz daha az arttýðýný belirten Kurnaz, þöyle devam etti:
"Dünya geçen sene haziran ayýnda El Nino dönemine girdi, dolayýsýyla temmuz ayýnýn baþýndan itibaren bütün dünya ýsýndý ve yaþadýðýmýz her ay, tarihte yaþadýðýmýz en sýcak ay oldu. Bu da doðal olarak geçirdiðimiz kýþý, en sýcak kýþ yaptý. Aralýk, ocak ve þubat aylarý dünyada geçirdiðimiz en sýcak kýþ oldu, muhtemelen mart, nisan ve mayýs da en sýcak ilkbahar mevsimi olacak."
El Nino etkisinin mayýs ayý sonunda etkisini kaybedeceði öngörüsünü paylaþan Kurnaz, daha sonra sýcaklýklarýn biraz daha azalacaðýný, gelecek yaz mevsiminin 2023 yazý kadar sýcak olmayacaðýný ve geçen seneki gibi rekorlar görülmeyeceðini ifade etti.
Isýnmada asýl faktörün iklim deðiþikliði olduðunun altýný çizen Kurnaz, "Ýklim deðiþikliði dünyayý zaten ýsýtýyor, düzenli bir þekilde yukarý doðru giden bir eðri var. Bu eðrinin üzerinde bazen biraz daha yüksek, bazen biraz daha düþük olarak, sýcaklýklar dalgalanýyor. Bundan 6 sene sonranýn La Nina sýcaklýklarý, bu senenin El Nino sýcaklýklarý kadar olabilir." deðerlendirmesinde bulundu.
- KIÞ KURAKLIÐI
Ocak ve þubatta Türkiye'de ciddi kýþ kuraklýðý görülmediðini, dünyada da tablonun benzer olduðunu aktaran Kurnaz, "Her 1 derece sýcaklýk artýþý, düþen yaðýþ miktarýný yüzde 7 artýrýr. 'Bütün dünyada kuraklýk' diye bir kavram yoktur. Amerika'nýn batý kesimleri çok ciddi yaðýþ aldý, ama 2 sene önce susuzluk alarmý içindelerdi. Onun için bir tarafta çok yaðýþ olan bir zamanda, baþka bir tarafta tablo çok farklý olabilir, bu normal." diye konuþtu.
Kýþ kuraklýðýný, mevsim normallerinin altýnda düþen yaðýþ miktarý þeklinde tanýmlayan Kurnaz, þu görüþleri paylaþtý:
"Türkiye'de aralýk ve ocak aylarý oldukça yaðýþlý geçti. Þubatta ve þimdiye kadar martta çok fazla yaðýþ görmedik, bu çok beklediðimiz bir þey deðil ama hiç olmayan bir þey de deðil. Ama bu yazýn sonunda itibaren El Nino etkisini kaybedip La Nina geldiðinde eylül, ekim ve kasým aylarý nispeten daha az yaðýþlý geçecek gibi duruyor. Gelecek sonbahar ve kýþ, yaðýþlar azalabilir, bunun için de hazýrlýklý olmamýz gerekiyor ama bu 'kuraklýk' demek deðil."
Tarýmda ihtiyaç duyulan yaðýþlarýn esasýnda mart ve nisan yaðýþlarý olduðunu iþaret eden Kurnaz, þubat ayý boyunca Türkiye'nin hiçbir bölgesine yeterli yaðýþ düþmediðini, bunun mart boyunca sürmesi ve nisan ayýna sarkmasý durumunda Türkiye'de tarým sektöründe ciddi sorunlar yaþanabileceði uyarýsýnda bulundu. Kurnaz, "Kýþ kuraklýðý yaþamadýk ama bahar kuraklýðý tarýmý etkileyecektir." sözlerini sarf etti.
- 1,5 DERECE HEDEFÝ
Paris Anlaþmasý'nda küresel ýsýnmayý sýnýrlamak için belirlenen 1,5 derece hedefinin son 12 ayda aþýldýðýný ancak bu hedefin kalýcý olarak aþýldýðýný söylemek için henüz erken olduðunu bildiren Kurnaz, sözlerini þöyle tamamladý:
"Her yýl 1,5 derecenin üzerinde ýsýnma yaþandýðýnda 1,5 derece hedefinin aþýldýðý söylenebilir. Þu anda son 12 ayýn sýcaklýðý 1,5 derecenin üzerinde. Haziran ya da temmuz ayý birazcýk normalin hafif çevresinde olursa rakam 1,48'e düþebilir. Bu yüzden 1,5 derece hedefinin aþýlmasý bugün, yarýn olacak þeyler deðil. Önümüzdeki 3-5 yýl içinde aþýlacak, her ayýn ortalamasý 1,5 derece sýcak olacak ki 'kalýcý olarak aþýldý' diyebilelim. Bunu demek için daha birkaç sene var."
