Enürezis nokturna (alt ýslatma) nedenleri ve tedavisi nelerdir? Enürezis nokturna nedir?

Enürezis nokturna nedir? sorusunun yanýtý gündemde en çok merak edilen konular arasýnda yer alýyor. Ýdrar kontrolünün saðlanamamasý durumunda ortaya çýkan bu sorun, genellikle doðuþtan ya da kazanýlmýþ santral sinir sistemi defekti olmayan 5 yaþ üzerindeki çocuklarda görülmektedir. Peki Enürezis nokturna nedenleri ve tedavisi nelerdir? Ýþte Enürezis nokturna hakkýnda bilmeniz gerekenler.

ENÜREZÝS NOKTURNA NEDÝR?

Enürezis nokturna, Türkçe karþýlýðý alt ýslatma olan bir terimdir. Ülkemizde sýkça karþýlaþýlan bir sorundur. Gece altýný ýslatma enürezis nokturna, hem gündüz hem gece altýný ýslatma enürezis diurna olarak adlandýrýlýr. Doðuþtan ya da kazanýlmýþ santral sinir sistemi defekti olmayan 5 yaþ üzerindeki çocuklarda gece altýný ýslatma varsa enürezis nokturna olarak tanýmlanýr. Enürezis nokturna basit ve komplike olarak ikiye ayrýlýr. Basit tipte gece yataðý ýslatma dýþýnda baþka belirti yoktur. Komplike tipte ise gündüzleri ani sýkýþma hissi, sýk idrara gitme, gündüz idrar kaçýrma ve kronik kabýzlýk tabloya eþlik eder.

ENÜREZÝS NOKTURNA NEDENLERÝ

Basit alt ýslatmada altta yatan bir ya da birden fazla faktör olabilir. Genetik faktörler, uyanma bozukluklarý, hormonal faktörler ve mesane (idrar kesesi) ile ilgili faktörler sorumlu tutulmuþtur. Vakalarýn %97-98'inde organik bir neden yoktur. %2-3 oranýnda organik bir neden tespit edilebilir. Bunlar arasýnda bozulmuþ iþeme fonksiyonu, idrar yolu enfeksiyonu, üretrada týkanýklýk, ektopik üreter (üreterin normal yerinde olmayýþý), uyku apnesi, þeker hastalýðý, þekersiz þeker hastalýðý ve hipertiroidizm sayýlabilir. Her iki ebeveyni enüretik olanlarda alt ýslatma sýklýðý %77, anne babadan biri enüretikse çocukta görülme sýklýðý %46'dýr. Tek yumurta ikizlerinde görülme sýklýðý daha fazladýr.

Primer enürezis idrar kontrolünün doðumdan itibaren hiç saðlanamamasýdýr. Sekonder enürezis ise 6 aylýk kuru bir dönemden sonra idrar kaçýrmanýn baþlamasýdýr. Enürezis tanýmý 5 yaþ üstü çocuklar için yapýlmakta sýklýðý yaþla birlikte gittikçe azalmaktadýr. Enürezis nokturna, sosyoekonomik ve eðitim düzeyi düþük, geniþ ailelerde daha sýk görülür. Genellikle 10-11 yaþýna kadar erkek çocuklarda rastlanýr.

Baþlýca Enürezis nokturna nedenleri þunlardýr:

Uyanma bozukluklarý: Eskiden beri alt ýslatan çocuklarýn uykularýnýn derin olduðu bilinir. Ailelerin çoðu çocuklarýnýn zor uyandýrýldýðýndan þikayetçidir. Ancak bazý çocuklarda bu soruna rastlanmaz. Yapýlan araþtýrmalarda bazý çocuklarda idrar kaçýrmanýn uyku ile iliþkisi olmadýðý da gösterilmiþtir. Basit idrar kaçýrmada en önemli problem çocuklarýn idrar keselerinin dolduðunu fark etmemeleri ve tuvalete gitmek için uyandýrýlamamalarýdýr. 

* Düþük mesane kapasitesi ve mesanede aþýrý kasýlmalar

* Gece artan idrar miktarý: Akþamlarý aþýrý sývý tüketimi bu duruma yol açabilir. 

* Ýdrar yolu enfeksiyonu: Bu çocuklarda gündüzleri idrara sýkýþma, sýk idrara çýkma, idrarda yanma ve kabýzlýk görülebilir.

* Üretranýn týkanýklýðý: Üretra idrar yollarýnýn bir parçasýdýr. Üretradaki týkanýklýk mesanede aþýrý doluluða yol açarak alt ýslatmaya neden olabilir.

* Þeker hastalýðý: Þeker hastalarýnda aþýrý idrar üretimi vardýr. Bazen þeker hastalýðý altýný ýslatan bir çocuðun araþtýrýlmasý esnasýnda bulunabilir.

* Þekersiz þeker hastalýðý: Diabetes insibitus adý verilen bu hastalýkta beyinden salgýlanan ADH adlý hormonun yetersizliði vardýr. Bu durum aþýrý iþemeye neden olur.

* Hipertiroidizm

* Uyku apnesi sendromu

* Psikolojik nedenler

* Genetik nedenler

* Dikkat eksikliði hiperaktivite

ENÜREZÝS NOKTURNA TEDAVÝSÝ

Erken yaþlardaki çocuklardaki þikayetler eðer çocuðun ve ailesinin hayat kalitesini bozacak düzeyde deðilse bu durumun büyüdükçe geçebileceði düþünülerek tedavi bir müddet ertelenebilir. Yine bu çocuklara önerilebilecek olan ve genellikle ilk tedavi seçeneði olarak bilinen davranýþsal tedavi uygulanabilir. Bunun psikolojik bir problem olmadýðý ve oldukça sýk rastlanan bir problem olduðu unutulmamalýdýr.

Destekleyici tedavi: Çocuða ve aileye problemin tanýmlanmasý ve ayrýntýlý bilgi verilmesi tedavinin baþarýsýnda büyük rol oynar. 5 yaþýndan önce tedaviye baþlanmaz. Genellikle tedaviye baþlama yaþý okula baþlama yaþýdýr. Tedavide geç kalýnmasý sosyal ve psikolojik problemlere yol açar. Hastalarýn günlük sývý tüketimleri düzenlenir. Akþamlarý sývý alýmlarý kýsýtlanýr. Yatmadan önce kola, kafein içeren içecekler, çay, kalsiyum içeren yiyecekler ve tuzlu gýdalar yasaklanýr. Kabýzlýk varsa diyet düzenlenir ve gerekirse ilaç tedavisi baþlanýr. Uzun süre televizyon seyretme ve bilgisayar oyunlarýna engel olunmalýdýr. Evde ve okulda 2 saatte bir düzenli olarak iþemesi saðlanmalýdýr. Yatmadan önce mutlaka tuvalete gidilmeli yattýktan iki saat sonra çocuk uyandýrýlmalýdýr. Bez kesinlikle baðlanmamalýdýr.

Alarm tedavisi: Özellikle uyanma sorunu olan çocuklarda çok etkili bir yöntemdir. Çocuk idrar damlattýðýnda alarm çalarak çocuðun uyanmasýný saðlar. Çocuðun uyanma alýþkanlýðý kazanmasýnda yardýmcý olur. En az 6-8 hafta uygulanmalý, cevap alýndýysa 6 ay tedaviye devam etmelidir. 

Ýlaç tedavisi: Alt ýslatma tedavisinde desmopresin, trisiklik antidepresanlar , antikolinerjik ilaçlar kullanýlýr. Desmopresin idrar miktarýný azaltan bir ilaçtýr. Tablet veya sprey þeklinde verilir. Aðýzda eriyen þekli vardýr.Ýlaç hastaya yatmadan yarým saat önce verilir. Uzun süreli kullanýmda kullanýmý güvenlidir. Hasta sývý kýsýtlamasý kurallarýna uyarsa yan etkisi düþüktür. Bu hastalarýn akþamlarý mutlaka sývý kýsýtlamasý yapmalarý gerekir.

Psikoterapi: Alt ýslatma psikolojik sorunlardan kaynaklanýyorsa veya kendisi psikolojik ve sosyal sorunlara neden olmuþsa psikoterapi faydalýdýr. 

Obsesif kompülsif bozukluk nedir? Obsesif kompülsif bozukluk genetik mi?