Ezber bozan kadın büyükelçiler: Madam Afrika ve Devlet Abla

Dışişleri Bakanlığında üst düzey görevleri yürüten iki kadın büyükelçi, Afrika Genel Müdür Vekili Büyükelçi Nur Sağman ve Yurtdışı Tanıtım ve Kültürel İşler Genel Müdürü Büyükelçi Deniz Çakar, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle kadınların dış politikadaki yükselen gücünü ve diplomasiye katkılarını kendi hikayelerinden yola çıkarak AA muhabirine değerlendirdi.

- AFRİKA'DA EZBER BOZAN TÜRK KADIN BÜYÜKELÇİ: "MADAM AFRİKA" NUR SAĞMAN

Türkiye'nin Konakri Büyükelçiliğini yürüttüğü sırada Gine'de devlet yetkilileri ve halk tarafından çok sevilen Büyükelçi Sağman, Afrika'da bir saygınlık ifadesi olan ve aynı zamanda "anne" anlamına gelen "maman" diye de seslenilen, Gineli sanatçıların "Maman Nur Sağman" adıyla kendisine özel şarkı besteleyerek halkın sevgisini anlattığı bir Türk kadın diplomat.

Afrika'ya özel yayımlarıyla bilinen Fransız "Jeune Afrique" dergisince, "Madame Afrique (Bayan Afrika)" ifadesiyle tanımlanan Sağman, diplomasiden önce farklı alanlarda çalıştığını, 1980'lerin sonunda iki sene boyunca TRT kanalında yayınlanan çocuk programı Susam Sokağı'nın yönetmen ve yapım yardımcılığı görevi üstlendiğini anlattı.

Bir diplomat babanın kızı olan Sağman, 12 yaşındayken kaybettiği babasının bir arkadaşının, "Babanız hep 'kızlarım büyüse de diplomat olsa' derdi" sözleri üzerine kariyerini değiştirdiğini, memleketini dünyada temsil etmek üzere Dışişleri Bakanlığı mensubu olduğunu söyledi.

Diplomatlığın her meslek gibi güzel yanları kadar zorluklarının da olduğunu belirten Sağman, "Ülkemizi temsil etmek, bayrağımızı yurt dışında görmek her şeye değer. Onun için hele böyle özel bir günden 8 Mart'tan bahsederken kızlarımızı, öğrencilerimizi Dışişleri Bakanlığına girmeye davet ediyorum. Dışişleri Bakanlığı ülkemizin vitrini. Burada görev almak çok önemli ve kadınlar bunu çok iyi yapıyor." diye konuştu.

Kadınların dış politikada daha fazla söz sahibi olmasının önemli olduğunu vurgulayan Sağman, "Erkek meslektaşlarım alınmasınlar. Onlar da elbette işlerini son derece en iyi şekilde yapıyor. Ancak diplomaside kadın dokunuşunun fark yarattığını düşünüyorum. Kadın diplomatlarımız zorlu görevlerde çok kıymetli başarılara imza atıyor." dedi.

Afrika Genel Müdürlüğünün de bakanlıktaki kadın diplomat sayısının gün geçtikçe arttığının göstergelerinden biri olduğunu anlatan Sağman, "İki genel müdür yardımcımızın biri kadın, biri erkek. Batı Afrika Genel Müdür Yardımcısı Deniz Erdoğan Barım Hanım, Doğu Afrika Genel Müdür Yardımcısı Fatih Ak Bey ile çalışıyoruz. Her ikisinin birer kadın ve birer erkek olmak üzere ikişer daire başkanı var." ifadelerini kullandı.

Büyükelçi sayısının da her yıl arttığını işaret eden Sağman, "Sayın Bakanımız da bu konuya çok önem veriyor. Mesela Afrika'ya baktığımızda 42 temsilciliğimizde 14 kadın büyükelçimiz var. Bu çok gurur verici bir şey." diye konuştu.

Sağman, genel müdürlüklere bakıldığında da kadın diplomatların önemli görevler üstlendiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Evet belki kadınların her alanda daha fazla yer alması için daha yapmamız gerekenler var ama ülkemizin bu konuda çok ileride olduğunu ve bu konuda çalışmaya devam edeceğimizi düşünüyorum. Dışişleri Bakanlığının da bu alanda bir örnek olduğunu düşünüyorum. Kadınların 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nü kutluyorum. Ülkemize, canım memleketime, vatanımıza barış ve huzur diliyorum."

- YURT DIŞINDA YAŞAYAN TÜRKLERİN "DEVLET ABLA"SI: BÜYÜKELÇİ DENİZ ÇAKAR

Dışişleri Bakanlığı Yurtdışı Tanıtım ve Kültürel İşler Genel Müdürü Büyükelçi Deniz Çakar da Belçika'da Flaman Bölgesi'nin en önemli şehirlerinden Anvers'de başkonsolosluk yaptıktan sonra Türkiye'nin Windhoek Büyükelçisi olarak Namibya'da görev alan, sorunlarına gece gündüz demeden çözüm aradığı ve kapısını hep açık tuttuğu yurt dışında yaşayan Türkler tarafından "Devlet Abla" diye anılan bir Türk kadın büyükelçi.

Kariyerine fen bilimleri alanında bir yol çizmek ve doktor olmak isterken babasının kendisini "tıp alanında olduğu gibi, insan unsurunu temel alan siyasal bilgilere yönlendirmesiyle" diplomat olduğunu anlatan Çakar, mesleğin zor yönlerinin de olduğunu ancak yurt dışında Türkiye'yi temsil etmenin tüm zorlukları unutturduğunu belirtti.

Görev aldığı yerlerde Türk toplumundan gördüğü sevginin çok kıymetli olduğunu vurgulayan Çakar, şunları söyledi:

"Sekreterime 'Bu kadarını hak ettim mi?' diye sorduğumda, 'Hiçkimseyi kapıdan çevirmediniz ki' dedi. Belçika'daki görevimde örneğin, ilk kadın başkonsolostum. Çok büyük bir sevgi gördüm orada. Ama şöyle söyleyeyim size, 52 haftanın belki 10 haftasını aileme ayırabildim. Ya konsolosluktasınız, ya da vatandaşın bulunduğu derneklere, sivil toplum kuruluşlarına, camilere, her yere gidiyorsunuz. Yorgunluğu hissetmiyorsunuz bile. Ama bunu değerli kılan tek şey var: İnsan unsuru. İnsanları seviyorsanız, insanlarla paylaşabiliyorsanız ve en önemlisi, empati kurabiliyorsanız yorulmazsınız. Akşam işten çıkarken bir vatandaşı kapıda görüp sorununu dinleyip, yeniden ofise döndüğümü ve ona yardım etmenin yollarını aradığımı çok bilirim. Mesai bitti, gidiyorum olmuyor."

Güzel yanları kadar zor bir meslek olsa da kadın diplomatların hem iş hem de aile dengesini sağladığına ve çok başarılı olduğuna işaret eden Çakar, "Savaş ortamlarında bulunan, bir gün içerisinde ülkede rejimin değişmesiyle yeni bir düzende çalışmak zorunda kalan, zorlu koşullarda, salgın hastalıklarla mücadele ederek çalışan meslektaşlarımız var. Kötü hava şartlarında veya yoklukların olduğu ortamlarda çalışanlar var. Ama insani noktadan bakış açınız sizi her zaman meslekte parıldayarak tutuyor. En önemli unsur o." diye konuştu.

Dışişleri Bakanlığında kadın memurların sayılarının erkeklere oranla yaklaşık üçte bir civarında olduğunu ancak gün geçtikçe hem kadın çalışan hem de kadın diplomat sayısının arttığını belirten Çakar, şöyle devam etti:

"Sınav açıyorsunuz ancak her zaman aynı düzeyde kadın sınava girmeyebiliyor. Adil bir sınav sistemimiz var. Çok titizlikle seçim yapılıyor. Bütün başvuranların ve sınava girmeye hak kazananların kağıtları kapalı okunur. Sözlü için davet edilecek o kısıtlı sayıdaki grup önümüze gelmeden biz kimin kadın kimin erkek olduğunu bilmiyoruz. Sözlüde de bazen bakıyorsunuz eşit geliyorlar, bazen kadın ya da erkek adaylar daha fazla oluyor. Tabii bunlardan başarılı olanlar sınavı geçiyor. Kendi adıma, 34 yıldır bakanlığın mensubu olarak, meslek içi yükselmede de ben bir ayrımcılık gözetildiğini görmedim."

Özellikle 2000'li yılların başından itibaren kadın personelin sayısında, üst düzey görevdeki kadın personelde ve kadın büyükelçi atamalarında ciddi bir artış olduğunu söyleyen Çakar, "1982 yılında ilk kadın büyükelçimiz atanmış. O zaman oran yüzde bir. 1992'den 2002'ye geldiğimizde oran, 6,9'a çıkmış. 2002'den 2012'ye geldiğimizde ise bu oran 11,6 olmuş. 2019 itibarıyla ise yüzde 23'e yükselmiş. Bu yeterli mi? Daha iyi olabilir. Kötü mü? Asla değil. Oranlar devamının geleceğini gösteriyor. İnsan odaklı politikamız çerçevesinde Türkiye'yi temsil etmek her şeyin üzerindedir. Bu vesile ile daha fazla kadın memurun diplomasi mesleğine gönül vermesini temenni eder, 8 Mart Dünya Kadınlar Gününüzü içtenlikle kutlarım." ifadelerini kullandı.

- DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI'NDA KADINLAR

Bakanlıktaki kadın büyükelçi sayısı 2002'de 14 iken, bu yıl 66'ya, genel müdür olarak görev yapan kadın diplomat sayısı ise 8'e ulaştı.

Toplam 6 bin 702 personeli bulunan Bakanlık'ta 2 bin 477 kadın çalışan var. Sayıları 1827 olan kariyer memurlarının ise 650'si kadın. Bakanlıkta, 16 kadın genel müdür yardımcısı görev alıyor.