Ýþ Dünyasý 'Yeni Normalleþme' Dönemi Ýçin Ümitli

Kovid-19 salgýný Türkiye’yi ve dünyaya sarsmaya devam ederken, birçok ülke “kontrollü sosyal hayata geçiþ” uygulamalarýný baþlatmýþ durumda. Türkiye’de de salgýnýn ilk fazý geride býrakýldýðý dönemde, “kontrollü hayat” uygulamalarýnýn Haziran ayýnda derinleþerek “yeni normal” sürecinin baþlamasý ve birçok sektörün iþine dönmesi bekleniyor.

AGS Global tarafýndan 7-9 Mayýs 2020 tarihleri arasýnda önemli bölümü Ýstanbul, Bursa, Kocaeli, Adana, Ýzmir gibi sanayi ve ticaret merkezlerinden 286 iþ dünyasý temsilcisi ile gerçekleþtirdiði ve “yeni normali” sorguladýðý araþtýrma, katýlýmcýlarýn ayný zamanda AB sosyo-ekonomik statü grubu tüketicilerini temsil eden profile sahip olmasý itibariyle kontrollü sosyal hayata geçiþte tüketici yüzünü de ele almasý bakýmýndan ilgi çekici sonuçlarý kapsýyor.

SALGIN SÜRECÝNDE HARCAMALAR AZALIRKEN, ONLÝNE ALIÞVERÝÞE TALEP ARTTI

Toplumun önemli bir bölümünün evde kaldýðý bu dönemde katýlýmcýlarýn %49’u harcamalarýnýn azaldýðýný ifade ederken, harcamalarýn arttýðýný ifade edenlerin oraný ise %26,6. Salgýn öncesi döneme göre harcamalarýnda yukarý ya da aþaðý yönlü bir hareket olmayanlarýn oraný ise %24,5. Ýþ dünyasýndan karar alýcýlarýn salgýn sürecinde en çok talep gösterdiði ürünler arasýnda; gýda-meþrubat (%83,2) ve hijyen-temizlik ürünleri (%82,5) açýk ara ilk sýralarda yer alýrken, onlarý özellikle ilk panik etkisinin hafiflemesi ve evde “keyifli zaman geçirme” dürtüsüyle atýþtýrmalýklar (%42,7) takip etti.

Diðer yandan katýlýmcýlarýn %44,8’i salgýn sürecinde daha çok online alýþveriþ yaptýðýný ifade ederken, salgýn öncesine göre online alýþveriþ davranýþlarýnda deðiþiklik olmadýðýný ifade edenlerin oraný da ayný seyretti. Ýlgili süreçte, daha az alýþveriþ yaptýðýný ifade edenler ise %10,5 ile sýnýrlý kaldý.

YERLÝ SOLUNUM CÝHAZI PROJESÝ ALKIÞLANDI

“Süreçte en iyi sýnavý veren marka/firma” sorusuna verilen Baykar (%18,5), Arçelik (%13,4) ve Bioysis (%5) cevaplarý, katýlýmcýlar nezdinde yerli solunum cihazý projesinin önemini ön plana çýkartýrken, Trendyol (%10,1), Getir (%8,4), Migros (%8,4) gibi e-ticaret ve perakende markalarý diðer hatýrda kalan kategori içerisinde yer aldý.

SÜRECÝN SEMBOLLERÝ: MASKE, SAÐLIK BAKANI KOCA VE KOLONYA & DEZENFEKTAN..

Katýlýmcýlarýn %81,8’ine göre salgýn süreci en çok “maske” sembolü ile hatýrlanacak. Her akþam TV ya da sosyal medyadan hanelere konuk olan Saðlýk Bakaný Fahrettin Koca ise %65 ile süreçte sembolleþmiþ bir isim olarak öne çýkýyor. Uzun bir süre rengi ya da görüntüsü üzerinde tartýþmalar çýkan virüs ise %36,4 ile katýlýmcýlar açýsýndan sürecin en hatýrda kalýcý sembollerinden biri. Gündelik hayatýmýzýn bir parçasýna dönüþen kolonya ve dezenfektanlar ise %30,8 ile sürecin sembollerinden biri oldu.

BAÞKANLIK SÝSTEMÝ BAÞARILI SINAV VERDÝ, HÜKÜMET TEMSÝLCÝLERÝ VE BÝLÝM KURULU ÜYELERÝNE GÜVEN YÜKSEK

Katýlýmcýlarýn üçte ikisi çeþitli düzeylerde hükümet yetkililerinin süreçle ilgili söylemlerinin kendilerinde güven uyandýrdýðýný ifade ederken, bu görüþe çeþitli düzeylerde katýlmayanlarýn oraný ise %18,2 ile sýnýrlý kaldý.

Araþtýrmaya katýlan iþ dünyasý temsilcilerinin üçte ikisi Covid-19 salgýnýnda Baþkanlýk sisteminin baþarýlý bir performans gösterdiðini belirtirken, bu görüþe katýlmayanlarýn oraný ise %20,3 olarak kaydedildi. Öte yandan, “kararsýzlar” %13,3 paya sahip.

Diðer yandan, iþ dünyasý temsilcilerinin %76,2’si Bilim Kurulu üyelerinin söylemlerini çeþitli düzeylerde güvenilir bulurken, bu görüþe katýlmayanlarýn oraný ise toplamda %14,7 ile sýnýrlý kalmýþtýr.

ÝÞ DÜNYASININ VURGUSU: TEDBÝRÝ ELDEN BIRAKMADAN TAM ZAMANLI ÝÞE DÖNÜÞ

Haziran ayýnda yürürlüðe girmesi beklenen “yeni normal” senaryo kapsamýnda katýlýmcýlarýn %78,3’ü tam zamanlý iþe döneceðini ve izolasyon kurallarýný harfiyen uygulayacaðýný ifade ederken, müþteri ziyaretlerinin bir süre gerçekleþtirilmemesi (%32,9) bir diðer önemli planlama enstrümaný olarak öne çýkmakta. Ýþe, esnek çalýþma saatleri (%28) modeliyle dönüþ ise masada duran anlamlý seçeneklerin arasýnda. Diðer yandan, uzaktan çalýþmayý kalýcý seçeneklerden birine dönüþtüreceðini ifade edenlerin oraný %11,2.

Nitekim katýlýmcýlarýn %73,4’ü salgýn sürecinde dijital toplantý gerçekleþtirdiðini belirtirken, bunlarýn %81,9’u ise çeþitli düzeylerde dijital toplantý yöntemini oldukça faydalý/verimli bulduðunu ifade etmekte. Ýlgili yöntemi yeterince faydalý/verimli bulmayanlarýn oraný ise %8,6.

RAMAZAN BAYRAMI: KÖPRÜDEN ÖNCEKÝ SON VÝRAJ

Katýlýmcýlarýn %81,3’ü Ramazan Bayramý’nda sokaða çýkma yasaðý fikrini desteklerken, %13,3’ü ise bu fikre karþý çýkmakta. Bu tablo, sosyalleþme þöleni olan Ramazan Bayramý’nda sokaða çýkýlmasýnýn bugüne kadarki emeklerin heba edilmesi anlamýna geleceði ve köprüden önceki son viraja dikkat edilmesi gerektiði þeklinde okunabilecektir.

KATILIMCILARIN YAKLAÞIK YARISI MART-NÝSAN AYLARINA GÖRE DAHA ÜMÝTLÝ

Katýlýmcýlar arasýnda salgýnýn Türkiye’yi etkisi altýna aldýðý Mart-Nisan aylarýna göre daha ümitli olduðunu ifade edenlerin oraný %48,3 iken, çeþitli düzeylerde endiþeli olanlarýn oraný %38,5. Kararsýzlar ise %13,3 paya sahip.

ÇÝN MENÞELÝ ÜRÜNLER DÜÞÜÞTE, YERLÝ ÜRÜNLER YÜKSELÝÞTE

Katýlýmcýlarýn %49’u Çin malý satýn almayý düþünmeyeceði ifade ederken, %24,5’lik bir kesim Covid-19 sonrasý “yeni normalde” Çin mallarýný almaya devam edebileceðini belirtmektedir.

Ayný soru Türk mallarý için sorulduðunda ise; katýlýmcýlarýn %86,7’sinin salgýn sonrasý yerli ürünleri tercih edeceðini ifade ettiði görülmüþtür. Bu tablodan hareketle, Çin mallarýna güvenin zayýfladýðý, buna karþýn yerli ürünlere güvenin arttýðý sonucuna ulaþýlabilmektedir.

COVÝD-19 SALGINI: ÝÞLETMELER ÝÇÝN KULUÇKA, KÝÞÝLER ÝÇÝN GELÝÞÝM DÖNEMÝ

Ýþ dünyasý temsilcileriin %55,2’si salgýn sürecini iþleri/ticari hayatý açýsýndan iyi deðerlendirdiðine inanýrken, %18’i ise süreci iyi deðerlendiremediklerini ifade etmekte.

Diðer yandan katýlýmcýlarýn %72’si için Covid-19 salgýnýnýn etkilerinin en yoðun þekilde yaþandýðý günler, kiþisel geliþim için “iyi” deðerlendirilirken, sadece %11,2’lik bir kesim bu süreci kiþisel geliþimi açýsýndan verimsiz bulmakta. Araþtýrmaya katýlanlarýn bu süreçte en fazla gerçekleþtirdikleri aktiviteler arasýnda “aile ile daha çok vakit geçirmek” (%59,4) ilk sýrada yer alýrken, onu sýrasýyla kitap okumak (%58), film izlemek (%38,5), manevi-dini hayata yönelmek (%38,5) takip ediyor.

ÝÞYERLERÝNÝ ÇOK ÖZLEDÝK

Katýlýmcýlarýn %90,2’si iþ yerinde çalýþmayý özlediðini ifade ederken, özlemeyenlerin oraný ise %9,8 ile sýnýrlý kalmýþtýr.

TÜRKÝYE EKONOMÝSÝ ÜMÝT VAAT EDÝYOR

Katýlýmcýlarýn toplam %60,1’i çeþitli düzeylerde Türkiye ekonomisinin geleceðinden ümitli olduðunu ifade ederken, çok ümitli olanlarýn oraný %38,5. Ümitsizlerin oraný ise %17,5 seviyesinde.

AGS Global Araþtýrma Yönetim Kurulu Baþkaný Ahmet GÜLER, araþtýrmaya iliþkin yaptýðý deðerlendirmede þöyle dedi: “Ýkinci faza geçtiðimiz þu günlerde firma sahipleri ve yöneticilerinin sadece güncel ekonomiye yönelik deðil, ayný zamanda gündelik hayata dair tutum ve davranýþlarý oldukça ilginç veriler saðlamýþ gözüküyor. Zamanýn ruhunu çaðýran araþtýrmamýzla dijital hayatýn ve çevrimiçi alýþveriþin bundan sonraki hayatýmýzda seyri, yerli ve milli ürün temayülü, endiþeler, özlemler, korkular ve umutlar gibi insanýmýza dair rasyonel ve irrasyonel gerçekliði harmanladýk ve gelecekte bizi neyin beklediði içgörüsünü anlamlandýrmaya çalýþtýk” dedi. Araþtýrma ile ayný zamanda süreç boyunca kolektif hafýza yer edinen sembolleri, yardým kampanyalarýnýn etkinliðini, hükümetin, baþkanlýk sisteminin ve bilim kurulunun performanslarýný ölçtüklerini ifade etti.

Ýþ dünyasýnýn önemli bir bölümünün Haziran ayýnda iþe dönüþ yönünde kararlý olduðunu belirten Güler, ‘Kilit vurgu, ekonominin çarklarýnýn izolasyon kurallarýna harfiyen uyularak yeniden döndürüleceði yönünde. Bu süreçte sosyal mesafe ve hijyen kurallarý, daha çok dijital toplantý ve daha az müþteri ziyaretinin yaný sýra, e-ticaretin B2B çözümleri de içerecek þekilde geniþleyeceðini ve daha rekabetçi bir görünüme ulaþacaðýný söyleyebiliriz” derken, bu rekabertçi dönemde markalarýn önlerine eklemeyi baþaracaklarý sýfatlarýn gelecekte var olup olmayacaklarýný belirleyeceklerini ve sosyal ticaret, hizmetkar marka olma, dijital yetenekler, doðaya, insana ve çalýþana saygý ile yerli kaynaklara sahip çýkmanýn rekabette pozitif ayrýþmanýn “kilit kavramlarý” olacaðýnýn altýný çizdi.