Karabað mutabakatýnýn Türkiye'ye sorumluluk yükleyen detaylarýna ulaþýldý. Türk-Rus Ortak Barýþý Koruma Merkezi kurulacak. Merkez çekilme takvimi ve ihlalleri denetleyecek. Saha uzmanlarý ve SÝHA’lar bu denetimde aktif görev yapacak. Rus askeri heyeti, bu hafta içinde detaylarý görüþmek ve yol haritasýný belirlemek için Türkiye’ye gelecek. Merkezin iþleyiþiyle ilgili son rötuþlar burada ele alýnacak. 'Barýþý Koruma Merkezi’ndeki görevlendirme uluslararasý görev kapsamýnda olduðu için Meclis’in onayý gerekiyor. Tezkere en kýsa zamanda TBMM’ye sunulacak. Türk askeri sahada görev yapmayacak, komuta merkezindeki denetleme görevini yürütecek. Subaylardan oluþan bir ekibin konuþlanmasý bekleniyor.
Azerbaycan, Daðlýk Karabað’da Ermenistan tarafýndan iþgal edilen topraklarýný geri almak için 27 Eylül’de baþlattýðý harekatta baþarýya ulaþtý. Üst üste askeri operasyonlar karþýsýnda tutunamayan ve teslim bayraðýný çeken Ermenistan’ýn Baþbakaný Nikol Paþinyan, Azerbaycan ve Rusya ile ateþkes ve geri çekilme anlaþmasý imzaladý. Anlaþmaya göre Azerbaycan ordusu bugüne dek kurtardýðý mevkilere tamamen sahip olurken Ermenistan iþgal etiði pek çok yeri teslim edecek. Paþinyan yayýmladýðý mesajýnda, “Yayýnlanan bildirinin metni benim ve halkým için inanýlmaz acýlý” dedi. Paþinyan daha sonra kararý Ermenistan ordusunun ýsrarý üzerine aldýðýný söyleyerek “Ordunun kaynaklarý tükendi. Ýmzalamaktan baþka þansým yoktu” dedi.
Azerbaycan Cumhurbaþkaný Ýlham Aliyev, Rusya lideri Vladimir Putin’le video konferans yöntemiyle anlaþmaya imza attýktan sonra ulusa seslendi. Aliyev, Azerbaycan ordusunun ilerleyiþinin Ermenistan’ý anlaþma koþullarýný imzalamaya mecbur ettiðini söyledi. Aliyev, Paþinyan için de “Acýnacak durumda, bu anlaþmayý kameralardan uzak bir yerde korkakça imzalayacak. Sýçan gibi gizleniyor. Kendi isteðiyle deðil, demir yumruðumuz sayesinde imzalýyor” dedi. Daðlýk Karabað’ýn lideri Arayik Harutyunyan da “Çatýþmalar sürseydi Karabað’ýn tamamýný kaybedecektik” dedi.
Açýklamasýnda, “Rusya ve Türkiye’nin ortak barýþ gücü görev alacak. Bölge temaslarýna iliþkin tümüyle yeni bir format yaratýyoruz. Türkiye resmen sorunun çözümünde ve ateþkese uyulmada rol alacaktýr” diyen Aliyev, Azerbaycan’a destek veren Türkiye’ye teþekkür etti. Aliyev, “Kardeþim Recep Tayyip Erdoðan’ýn çabalarýný takdir ediyorum. 45 gün boyunca sorun barýþ yoluyla çözülsün diye büyük çaba harcadý” dedi.
Avrupa Birliði (AB), anlaþmanýn ardýndan çatýþmalarýn durmasýndan memnuniyet duyulduðunu açýkladý. ABD’nin New York Times gazetesi “Askeri bozgunla karþýlaþan Ermenistan Daðlýk Karabað’da anlaþmayý kabul etti” diye yazdý. BBC ise Ermenilerin uzun zamandýr cepheden baþarý haberleri geçen kamu yayýncýlarýna inandýklarýný ve gelen anlaþmanýn bir þok etkisi yarattýðýný belirtti.
Baþkent Bakü, dün sabaha kadar coþkulu kutlamalara sahne oldu. Binlerce Bakülü ellerinde Azerbaycan ve Türk bayraklarýyla çýktýklarý sokaklarda sevinç gösterisinde bulundu. Azerbaycanlýlar sokaklarda dans ederek birbirlerini kutladý.
Ermenistan Cumhurbaþkaný Armen Sarkisyan, Daðlýk Karabað’daki savaþý sona erdirmek imzalanan anlaþmayý basýndan öðrendiðini belirtti. Ermenistan’ýn hayati menfaatleri ve haklarýna iliþkin her türlü eylemin ‘kapsamlý istiþarelere konu olmasý gerektiðini’ söyleyen Sarkisyan, “Maalesef benimle bu belge üzerinde bir görüþme olmadý, herhangi bir müzakereye katýlmadým” dedi.
Haftalardýr ‘kandýrýlan’ Ermenistan halký yenilgi haberini duyunca öfkeyle sokaklara fýrladý. Meclisi basan protestocular koltuklarý yýktý, meclis baþkanýný linç etmeye kalkýþtý.
Ermenistan Baþbakaný Paþinyan’ýn Daðlýk Karabað’da yenilgiyi duyurmasýyla Ermenistan tam anlamýyla karýþtý. Erivan’da sokaða dökülen binlerce kiþi hükümet binasýný bastý. genel kurula giren protestocular, milletvekillerinin oturduklarý koltuklarý fýrlattý ve “Ýstifa edin” sloganlarý attý. Meclis Baþkaný Ararat Mirzoyan, protestocular tarafýndan dövülerek linç edilmek istendi. Paþinyan’ýn baþbakanlýk rezidansýnda bulunan kiþisel eþyalarý bile çalýndý. Protestocular milletvekillerinin ‘anlaþmadan çekilmek üzere’ parlamentoya gelmelerini talep etti.
Daðlýk Karabað’ýn Ermeni iþgalinden tamamen kurtulmasý için imzalanan ateþkes anlaþmasýna dair takvim iþlemeye baþladý. Ateþkesin korunmasý ve denetlenmesi için Türkiye ve Rusya ortak bir mekanizma iþletecek. Akþam Gazetesi'nin ulaþtýðý detaylar þöyle:
1- Türk-Rus Ortak Barýþý Koruma Merkezi kurulacak: Rus ve Türk uzmanlardan oluþacak bir ekip, Ermenistan ve Azerbaycan arasýnda imzalanan ateþkesin uygulanmasýný ve yaþanacak ihlalleri denetleyecek. Merkez, denetlemeyi ÝHA’lar ve saha uzmanlarý aracýlýðýyla gerçekleþtirecek. Merkez’in ikinci görevi, Ermenistan’ýn taahhüt ettiði çekilme takvimine uymasýný denetlemek olacak.
2- Rus askeri heyet Ankara’ya gelecek: Rus askeri heyet, bu hafta içinde detaylarý görüþmek ve yol haritasýný belirlemek için Türkiye’ye gelecek. Heyetler arasý yapýlacak görüþmede, ateþkes ve çekilme takviminin denetlenmesi için izlenecek yol haritasý belirlenecek.
3- Karabað Tezkeresi yolda: Türk-Rus Ortak Barýþý Koruma Merkezi’ne görevlendirme, uluslararasý görev kapsamýnda olduðu için TBMM onayý gerekiyor. Bu kapsamda TBMM’den Karabað Tezkeresi çýkarýlmasý gerekebilir.
4- Türk askeri sahada deðil merkezde olacak: Türk askeri, sahada olmayacak. Buna karþýlýk, Daðlýk Karabað’da Laçin Koridoru boyunca, Rusya barýþý koruma birliði 1960 hafif silahlý asker bulunduracak. Türkiye, Koruma Merkezi’nden sahayý denetleyecek.