Trablusgarp savaþý 12 ada iþgali neden ve sonuçlarý! Ýtalyanlar 12 adayý neden iþgal etti?

KPSS Lisans sýnavýnýn Genel Yetenek-Genel Kültür sýnavýndan çýkan adaylar sýnavda çýkan sorularýn cevaplarýný araþtýrýyor. Sýnavýn Genel Kültür alanýnda 'Ýtalyanlar 12 adayý neden iþgal etti?' sorusu çýktý. Bilgiye dayalý olan sýnavda adaylar ilk oturumu tamamladý. Sýnavdan çýkanlar Trablusgarp savaþý 12 ada iþgali neden ve sonuçlarýný araþtýrmaya baþladý. Peki Ýtalyanlar 12 adayý neden iþgal etti? Ýþte KPSS'de çýkan o sorunun cevabý

KPSS lisans oturumlarý 2020 yýlýnda genel yetenek genel kültür sýnavý ile baþladý. Adaylar memur olmak için ter döktüler. Sýnavdan çýkan adaylar aklýnda kalan sorularýn cevabýný merak ediyorlar. Adaylar, tarih sorularýndan; Trablusgarp savaþý 12 ada iþgali neden ve sonuçlarý hakkýnda araþtýrma yapýyorlar. Ýþte Ýtalyanlar'ýn 12 adayý iþgal etmesinin nedenleri...

ÝTALYANLAR 12 ADAYI NEDEN ÝÞGAL ETTÝ?

Rodos ve On Ýki Ada'nýn Ýþgali veya On Ýki Ada'nýn iþgali isimli harekat 1912 yýlýnda On Ýki Ada'nýn Trablusgarp Savaþý sýrasýnda Ýtalyanlar tarafýndan yapýlan çýkarmalar sonucu iþgale uðramasýyla gerçekleþti.

Ýtalya önceden adalarýn Anadolu ile irtibatýný kesmek ve böylece Ege'deki harekatýnýn Osmanlý Devletince izlenmesine engel olabilmek amacýyla haberleþme kablo ve istasyonlarýný tahrip eden Ýtalyan Donanmasý, adalarý iþgal için harekete geçti.

Türkiye’nin Ege kýyýlarýnýn hemen çevresinde bulunan 12 Ada yaklaþýk 400 yýl boyunca Osmanlý idaresinde kalmýþtý. Çoðunlukta gayri müslimlerin yaþadýðý adalarda önemli oranda Müslüman nüfus da yaþamaktaydý. 12 Ada ismi ise Osmanlý Devletinin bölgede uyguladýðý bir yönetim þeklinden geliyordu. Osmanlý Devletinin bölgede uyguladýðý sisteme göre her on hane birer temsilci seçmekteydi ve bu temsilciler kendi aralarýndan 12 kiþilik bir ihtiyar heyeti seçerdi. Bölgedeki adalarýn önemli derecede büyük adalarýn sayýsý sayýldýðýnda 14 ada küçükleri de dahil edilirse 20’den fazla ada ve adacýk bulunmaktadýr.

TRABLUSGARP 12 ADA ÝÞGALÝ NEDEN VE SONUÇLARI

Yüzyýllarca Osmanlý idaresinde kalan 12 adanýn kaderi Ýtalyanlarýn Trablusgarp’ý iþgal etmesinin ardýndan deðiþti. Ýtalyanlar Trablusgarp’ýn iþgalinde baþarýlý olamayýnca Osmanlý Devletini barýþa zorlamak kýsacasý masa baþýnda Trablusgarp’ý almak için Ege denizinde bulunan bu adalarý iþgal etti. Osmanlý Devleti ise her an baþlamasý muhtemel Balkan savaþýný da dikkate alarak Ýtalyanlarla antlaþma imzalamak zorunda kaldý ve Trablusgarp’ý Ýtalya’ya býraktý. Yapýlan antlaþmada dikkat çekici bir madde daha vardý. Osmanlý Devleti Ýtalyanlarýn 12 Ada’da bir süre daha iþgalci olarak kalmasýný istedi. Böylece Balkan Savaþý sýrasýnda muhtemel Yunan iþgalinin önüne geçilecekti.

Ancak her þey planlandýðý gibi gitmedi. I.Dünya savaþýnýn patlak vermesiyle Osmanlý Devleti ile Ýtalya ayrý ittifak gruplarý içinde birbiri ile savaþa girdi. 4 yýllýk savaþýn sonucunda Osmanlý Devleti savaþtan maðlup olarak ayrýlýnca 1923 yýlýnda Lozan antlaþmasý ile TBMM bu adalarý Ýtalya’ya býraktý. Böylece Yunan iþgaline karþý geçici olarak Ýtalya’ya býrakýlmýþ olan bu adalar Ýtalya’nýn egemenliðinde kaldý.

II.Dünya savaþýnýn sonuna kadar Ýtalya’nýn iþgalinde kalan 12 Ada’nýn durumu savaþ sonrasýnda tekrar gündeme geldi. Ýtalya II.Dünya savaþýný kaybetmiþti. 1946 yýlýnda Paris’te yapýlan Barýþ görüþmelerinde 12 Ada’nýn Ýtalya’dan alýnarak Yunanistan’a verilmesi gündeme geldi. Ýtalya’nýn savaþ sonu þartlarýnda galip devletlerin bu planýný reddetme þansý yoktu. Adalarýn Yunanistan’a verilmesi yönündeki kararýn gerekçesi ise adalarda yaþayan nüfusun çoðunluðunun Rum olmasýydý.

TÜRKÝYE, PARÝS BARIÞ KONFERANSINA KATILMADI

12 Ada ile ilgili kararýn verildiði Paris Barýþ Konferansýna aslýnda Türkiye de resmen davet edilmiþti. Ancak Ýsmet Ýnönü’nün baþkanlýðýnda toplanan hükümet konferansa katýlmama yönünde bir karar aldý. Ýnönü savaþa girmeyen Türkiye'nin savaþ sonunda herhangi bir çýkar peþinde koþmayacaðýný ifade ediyordu.

Bu durum 12 Ada ile ilgili alýnan kararlarýn tam da Yunanistan’ýn istediði þekilde çýkmasýna sebep oldu. Halbuki konferansa bir Türk heyeti katýlmýþ olsa idi en azýndan Ege kýyýlarýna çok yakýn adalardan bazýlarýnýn alýnma þansý doðabilirdi. Türkiye bu konuda hakkýný arayabilirdi. 

Ancak Türkiye’nin konferansa katýlmamasý bu ihtimalleri en baþýndan ortadan kaldýrdý. 10 Þubat 1947’de Ýtalya Paris Antlaþmasýný imzaladý. Bu antlaþmayla 12 Ada silahsýzlandýrýlmak þartýyla Yunanistan’a býrakýldý.

Türkiye bu kararý beþ gün sonra 15 Þubat 1947 tarihinde kabul etti.

Ýtalya'nýn hedefindeki ilk ada Stampalia (Astipalaia/Astipalea) idi. Stampalia coðrafi konumu bakýmýndan büyük stratejik öneme sahipti. Ada 24 Nisan 1912 tarihinde Amiral Presbitero komutasýndaki bir Ýtalyan filosu tarafýndan iþgal edildi. Adada karþý koyabilecek Osmanlý'ya ait savunma kuvveti mevcut deðildi. Adaya çýkan Ýtalyan askerleri, yerli Rumlar tarafýndan büyük bir törenle karþýlandýlar. Ýþgal Atina ve New York'taki Rum basýný tarafýndan da övgü ile karþýlandý.

Milli Mücadele Batý cephesi yardým güzergahý neresidir? (2020 KPSS sorusu)

Mustafa Kemal Atatürk þerif takma adýný hangi savaþta kullanmýþtýr?

Enver bey ve Resneli Niyazi hangi savaþta kahraman ilan edildi?

Ýznik iþgal edilince Selçuklu baþkenti ne zaman kim tarafýndan Konya'ya taþýndý?

Menengiç ve zakkum nerede yetiþir? Zakkum, meþe, menengiç hangi bölgede yetistirilir? (KPSS sorusu)

1982 Anayasasýna göre Cumhurbaþkaný'nýn görev ve yetkileri nelerdir?

Adalet Bakaný hangi komisyonun baþkanýdýr?

Lozan'dan sonra Türkiye'nin lehine çözülen konular ve sorunlar nelerdir? (KPSS Lozan sorusu)

Ýznik iþgal edilince Selçuklu baþkenti ne zaman kim tarafýndan Konya'ya taþýndý?