İthal ediliyordu... Türk bilim insanları Diyarbakır'da üretti

Türkiye'de üretimi yapılmayan ve 2019 TÜİK verilerine göre yaklaşık 100 milyon dolar tutarında ithalatı yapılan kontak lens solüsyonunun tedariğinde, pandemi sürecinde zorluk yaşanınca sanayiciler yerli ve mili bir ürün için bilim insanlarından destek istedi. Diyarbakır Teknokent çatısı altında faaliyet gösteren Ultron Kimya, Dicle Üniversitesi ve KOSGEB’in ekonomik desteğiyle genç profesörlerden oluşan bir ekip çalışmaya başladı. Kontakt lens solüsyonunda dışa bağımlılığı ortadan kaldıracak olan çalışmada Fen Fakültesi'nden Prof. Dr. Murat Aydemir ile Prof. Dr. Feyyaz Durap, Tıp Fakültesi’nden ise Prof. Dr. Recep Tekin ve Doç. Dr. Nermin Meriç'in çalışmaları olumlu sonuç verdi. Üretilen çok amaçlı kontakt lens temizleme solüsyonu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Merkezi Laboratuvarı, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM ve Yeditepe Üniversitesi AR-GE ve Analiz Laboratuvarı'nda (YÜ-AGAM) yapılan tüm fiziksel, kimyasal ve bio uyumluluk testlerinden başarı ile geçti. 2 patent başvurusu yapılan solüsyonun üretimi için Diyarbakır Teknokent’te Ar-Ge ve üretim merkezi de kuruldu. CE belgelendirme süreci devam eden ürünün 2021'de raflardaki yerini alması bekleniyor.

SANAYİ TALEP EDİNCE EKİP KURULDU

Yerli ve milli imkanlarla Türkiye'de bir ilke imza atarak üretimi gerçekleştiren ekibin başında yer alan Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Aydemir, "Kontak lens solüsyonu, Türkiye'nin dışa bağımlı olduğu katma değeri yüksek bir ürün. Biz de özellikle tıp, eczacılık ve fen fakülteleri ile bir oluşuma giderek sanayinin bizden talep ettiği çok amaçlı kontaks lens temizleme solüsyonunu üretmek için ekip kurduk. Bu amaçla özellikle KOSGEB ve Dicle Üniversitesi'nden mali destek alındı. Bu şekilde bu ürünü yapmak için yola çıktık. Bu ürün tamamen dışa bağımlı olduğumuz bir ürün. Çünkü çok amaçlı kontak lens solüsyonu daha çok Amerika, İngiltere ve Hindistan'dan gelen bir ürün ve maalesef özellikle pandemi sürecinde gördük ki, ürün tedariğinde çok zorlanıyoruz. Bu da bizi bu ürünü üretmeye yönlendirdi. Ar-Ge boyutuna baktığımızda ürünü özellikle piyasada mevcut ürünlerden daha iyi bir hale getirmek için tüm fiziksel ve kimyasal testleri yaparak, ürünü tüm yönüyle inceleyerek farklı bir ürün ortaya çıkardık. Şu an ürünümüz piyasada kullanılır hale geldi" diye konuştu.

'BAKTERİ VE VİRÜSE KARŞI DUYARLI'

Ürünün tıbbi cihaz sınıfına giren bir ürün olduğunu ve ticari olarak piyasaya sunulması için CE belgesi alınması gerektiğini aktaran Prof. Dr. Aydemir, "Başvurumuzu yaptık ve ürünümüz şu an inceleme aşamasında. CE belgesini aldıktan sonra üretim yapmamız için herhangi bir engel kalmayacak. Şu an bile şirketimizde Ar-Ge kapsamında olmasına rağmen 11 çalışanımız var. Üretim aşamasına geçerse çok fazla insan gücüne ihtiyaç duyacağımız kesin. Solüsyona ilave ettiğimiz özel tıbbi aromatik bitki karışımlarıyla ürünü özellikle göz kuruluğu çeken hastalar için daha da uygun bir hale getirdik. Dolayısıyla kullanacağımız solüsyon sadece gözü korumakla kalmaz. Kontak lensi de çok iyi koruduğu gibi herhangi bir bakteri ve virüse karşı da duyarlıdır. Covid-19'a karşı da duyarlı olduğunu söylememiz iddialı olur. Onu söylemek için çok erken ama şunu da biliyoruz ki bakteri oluşumunu önlediği için bu alanda avantajlıyız" ifadelerini kullandı.

Solüsyonun 2019 yılı TÜİK verilerine göre yaklaşık olarak 100 milyon dolarlık bir ithalatı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Aydemir, sözlerine şöyle devam etti:

"Ve bu giderek artan bir süreç yaşıyor. En hareketli alanlardan biri şu an kontak lens temizleme solüsyonu. Çünkü artık gözlük kullanmak insanlara rahatsızlık verici bir süreç yaşatıyor. Dolayısıyla insanların gelir düzeyi arttıkça, maddi anlamda rahatladıkça gözlükten kontak lense doğru bir eğilim söz konusu. Türkiye'de kontak lens kullanıcılarında son 7 yılda 8 katlık bir artış söz konusu. Bu da bu ürüne olan eğilimi sanırım ifade ediyor. Şu an bizim üreteceğimiz kapasite günde 5 bin adet ve 50 cc. ileriki dönemde destek alırsak daha da büyümeyi düşünüyoruz."

'SEKTÖRE CİDDİ KATKISI OLACAK'

Sur ilçesinde 30 yıldır optik sektöründe yer alan Cemil Işık da, "Lens solüsyonu bizim tamamen dışa bağımlı olduğumuz ve ülkemizde üretimi olmayan bir sektör. Bunun ülkemizde üretilmesi hem ekonomik açıdan hem de bölgesel açıdan büyük katkı sunacaktır. Bu süreçte fiyat bizim için büyük bir problem. Bunların nakil problemi de var. Bu şekilde vatandaşa geldiği zaman sıkıntı yaratan şeyler. Şu an pandemi sürecinden dolayı da gümrüklerde ürünlere ulaşmada da sıkıntı yaşıyoruz. Hocalarımızın çalışmalarıyla artık bu Türkiye'de üretilecek. Sektörel anlamda bize çok ciddi bir katkısı olacak" dedi.