Kazakistan'ýn Latin alfabesine geçmesiyle Türk dili konuþan ülkeler arasýndaki iletiþim yeni boyut kazanacak
Kazakistan'ýn 2023'ten itibaren kademeli olarak Kiril'den Latin alfabesine geçmesiyle Türk dili konuþan ülkeler arasýnda iletiþimin yeni boyut kazanacaðý belirtiliyor.
Baðýmsýzlýðýný 1991'de kazanmasýna raðmen 1940'tan beri birçok eski Sovyet ülkesi gibi Kiril alfabesini kullanmaya devam eden Kazakistan, 2017'de Kurucu Cumhurbaþkaný Nursultan Nazarbayev'in imzasýyla Latin alfabesine geçme kararý aldý.
Karar sonrasý Ulusal Alfabe Komisyonu kurularak, ülke çapýnda yeni alfabeye geçiþ çalýþmalarý baþlatýldý.
O tarihten bu yana ülkede devlet binalarý baþta olmak üzere sokak, maðaza ve eczane adlarýnýn Latin alfabesiyle Kazakça yazýlmasý yaygýnlaþtý.
Daha önce komisyonun sunduðu kesme iþaretlerin yoðun olarak kullanýldýðý alfabe nüshasýnýn kamuoyu tarafýndan eleþtiriye maruz kalmasýyla da Cumhurbaþkaný Kasým Cömert Tokayev, alfabeyi yeniden geliþtirme talimatý verdi.
Ulusal Alfabe Komisyonu, baðýmsýzlýðýn 30. yýl dönümü arifesinde Latin harflerine uyarlanan geliþtirilmiþ yeni ulusal alfabeyi tanýttý. 31 temel harften oluþan yeni Kazak alfabesi, 28 Ocak'ta Baþbakan Askar Mamin baþkanlýðýnda gerçekleþen toplantý sonrasý kamuoyuna sunuldu.
Kazakistan Parlamentosu Senato Milletvekili Murat Bahtiyarulý, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, kendisinin de Ulusal Alfabe Komisyonu üyesi olduðunu ve alfabe üzerinde yaklaþýk 3 bin uzmanýn çalýþtýðýný bildirdi.
Bahtiyarulý, yeni Kazak alfabesini geliþtirme sürecinde Türk dili konuþan ülkelerin tecrübelerini de dikkate aldýklarýný ifade ederek, "Türkiye, Azerbaycan, Tataristan, Özbekistan ve Kýrgýzistan'dan 18 dil bilimi uzmanýyla çalýþmalar yürütüldü." dedi.
Kazakistan'ýn alfabeye geçiþ süreci ile ilgili önemli geçmiþi bulunduðunu söyleyen Bahtiyarulý, "Biz 1929'a kadar eski Arap alfabesini kullandýk. Daha sonra Latin alfabesine geçtik. 1940'tan itibaren de Kiril harfleriyle okuyor ve yazýyoruz. Kültürel mirasýmýzýn kaybolabileceði korkusu dile getiriliyor. Ancak bu 21. yüzyýlýn teknoloji imkanlarýyla mümkün deðil." ifadesini kullandý.
Bahtiyarulý, dünyada geliþmiþ ülkelerin Latin alfabesini kullandýðýna iþaret ederek, "Ülkenin Kiril'den Latin alfabesine geçmesi hem sosyo ekonomik hem siyasi açýdan büyük önem taþýyor. Bu hamle gelecek genç nüfus arasýnda Kazakçanýn yaygýn kullanýmýna önemli etken olacak." diye konuþtu.
Kazakistan'da Kiril'den Latin alfabesine geçiþ sürecinin kademeli olarak gerçekleþeceðini vurgulayan Bahtiyarulý, "2023'ten itibaren ülkemizdeki tüm okullar 12 yýllýk eðitim sistemine geçecek. Söz konusu dönemde ilkokula gidecek çocuklar, Latin harflerine uyarlanan yeni Kazak alfabesiyle eðitim görmeye baþlayacak." dedi.
Ulusal Alfabe Komisyonu üyesi Karlýgaþ Kurmangalikýzý da yeni Kazak alfabesinin Türk dili konuþan ülkelerin alfabeleri ile benzerlik taþýdýðýný ve bunun akraba devletler arasýndaki entegrasyonun artmasýnda önemli husus olabileceðini aktardý.
