Meclis'e sunulan sahipsiz hayvanlara iliþkin düzenlemenin ayrýntýlarý netleþti

Meclis Baþkanlýðýna sunulan Hayvanlarý Koruma Kanunu'nda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun Teklifi'nin genel gerekçesinde, 2004'te çýkarýlan 5199 sayýlý Hayvanlarý Koruma Kanunu'nun sahipsiz hayvanlarýn can güvenliðini tam anlamýyla saðlayamadýðý ve insanlar ile diðer canlýlarýn yaþadýðý sorunlarý çözmekte yetersiz kaldýðý aktarýldý.

Sahipsiz hayvanlarýn, özellikle baþýboþ köpeklerin son yýllarda popülasyonun kontrol altýna alýnamamasý nedeniyle giderek büyüyen bir sorun haline geldiði vurgulanarak, þu ifadelere yer verildi:

"Sayýlarý her geçen gün artan ve sokaklarda sürüler halinde yaþamaya baþlayan baþýboþ köpekler, en temel insan hakký olan yaþam hakkýný dahi tehdit eder bir boyuta ulaþtýðý gibi çevre temizliði, toplum saðlýðý, kamu düzeni ve güvenliði ile diðer hayvanlarýn yaþamýný ve varlýðýný da tehlikeye atmaktadýr. Sahipsiz hayvanlarýn sayýlarýnýn kontrol altýna alýnmasý bir yana bazý çevrelerce adeta sahipsiz hayvanlarýn kontrolsüz artýþý desteklenmektedir. Bu durum, iyi niyetle yapýlan baðýþlarýn belirsiz ve kanun dýþý maksatlarla kullanýlabilmesine imkan tanýmakta ve popülasyon kontrol çalýþmalarýný sekteye uðratmaktadýr."

- "3 BÝN 534 HAYVANA ÇARPMA KAZASI YAÞANDI"

Gerekçede, sahipsiz hayvanlarýn oluþturduðu sorunlara da yer verildi.

Emniyet Genel Müdürlüðü verileri doðrultusunda 2019-2023 arasýnda "hayvana çarpma" þeklinde 3 bin 534 trafik kazasý ve buna baðlý olarak 55 ölüm ve 5 bin 147 yaralanma meydana geldi.

Sahipsiz hayvan popülasyonunun yoðunluðu sebebiyle vatandaþlarýn psikolojik açýdan olumsuz sonuçlara sebebiyet verecek þekilde sosyal hayatýnýn kýsýtlandýðýnýn altý çizilen gerekçede, "Sahipsiz hayvanlarýn kamusal alanlarda beslenmesi, vatandaþlar arasýnda sözlü veya fiziksel tartýþmalara sebep olmakta bu da toplumsal gerginliði arttýrmaktadýr. Hayvan saldýrýsý sonucu yaralanan ve hayatýný kaybedenlerin medyaya yansýyan haber ve görüntüleri toplumda infiale sebep olmakta ve kamu kurumlarýna olan güvenin azalmasýna yol açmaktadýr." ifadelerine yer verildi.

Sahipsiz hayvanlarýn koyun, keçi, inek, buzaðý, tavuk gibi ekonomik deðeri olan çiftlik hayvanlarýna saldýrdýðý bilgisine yer verilen gerekçede, "Araþtýrmalara göre ülkemiz; Dünya Saðlýk Örgütü'nün yayýnladýðý 'Kuduz Riskli Temasýn Yüksek Olduðu Ülkeler' kategorisinde yer almaktadýr. Saðlýk Bakanlýðý'nýn verilerine göre; 2018-2022 yýllarý arasýnda kuduz riskli temas sayýsý ortalama 267 bin 125 iken 2023 yýlýnda bu sayý 437 bin 601 olarak bildirilmiþtir." denildi.

- 1 ÇÝFT KÖPEK, 6 YILIN SONUNDA 67 BÝN HAYVANLIK POPÜLASYONA ULAÞABÝLÝYOR

Gerekçede, bazý ülkelerin dýþiþleri bakanlýklarýnýn kendi internet sayfalarýnda, Türkiye'ye gidecek vatandaþlarýný "saldýrgan baþýboþ köpek çeteleri" ve "kuduz" riski hakkýnda uyarýldýðýna dikkat çekildi. Bu durumun, turizm gelirlerinin önemli bir kalem olduðu Türkiye için itibarý bakýmýndan olumsuz bir izlenim oluþturduðu aktarýldý.

Gerekçede, Saðlýk Bakanlýðý verilerine göre yýllar içinde kuduz riskli temas ve vaka sayýlarýna iliþkin grafik de paylaþýldý.

Buna göre, kuduz riskli vaka sayýsý son yýllarda artýþ gösterdi.

Valiliklerce yapýlan bildirime göre, Türkiye'de yaklaþýk 2 milyon sahipsiz köpek olduðu bilgisi verilirken, hayvanlarýn doðum potansiyeli sebebiyle sahipsiz köpek popülasyonunun yaklaþýk 4 milyon olduðunun tahmin edildiði vurgulandý.

Gerekçede, bir diþi ve erkek köpeðin 6 yýlýn sonunda 67 bin hayvandan oluþan bir popülasyona ulaþabildiði kaydedilerek, köpek popülasyonunun doðrusal deðil üstel olarak arttýðýna iþaret edildi.

- 2 MÝLYON 504 BÝN 595 HAYVAN KISIRLAÞTIRILDI"

Gerekçede, þu an yaklaþýk 105 bin hayvan kapasiteli 322 adet hayvan bakýmevi bulunduðu ifade edildi.

Tarým ve Orman Bakanlýðý verilerine göre, 2004'te 4 bin 682 hayvan kýsýrlaþtýrýlýrken, 4 bin 849 hayvan sahiplendirildi. 2014'te, 132 bin 433 kýsýrlaþtýrýlma, 25 bin 40 sahiplendirme, 2020'de 181 bin 688 kýsýrlaþtýrma, 35 bin 982 sahiplendirme, 2023'te ise 338 bin 363 kýsýrlaþtýrma ve 33 bin 739 sahiplendirme yapýldý. 2004-2023 yýllarý arasýnda toplam 2 milyon 504 bin 595 hayvan kýsýrlaþtýrýlýrken, 533 bin 4 hayvan sahiplendirildi.

Ýngiltere, Fransa ve ABD'nin bazý eyaletlerinde "Yakala-Kýsýrlaþtýr-Tut-Ötanazi Modelinin" uygulandýðý belirtilerek, týbbi gerekçelere ek olarak Ýngiltere'de 7 gün, Fransa'da 8 gün, ABD'de eyaletlerce belirlenmiþ süre sonunda sahiplendirilemeyen hayvanlara veteriner kontrolünde ötanazi yapýlabileceði kaydedildi.

Türkiye'de uygulanan "yakala-kýsýrlaþtýr-sal" metodunun dünyada uygulandýðý ülke sayýsýnýn oldukça az olduðu aktarýlarak, þu deðerlendirmeler yapýldý:

"Kýsýrlaþtýrmanýn uzun dönemde popülasyon üzerinde etki etmediði görülmektedir. Ülkemizde mevcut popülasyon ele alýndýðýnda yakala-kýsýrlaþtýr-sal metodu bir çözüm deðildir. Ülkemizin 2004'ten beri yaþadýðý tecrübe de bunu net bir þekilde ortaya koymuþtur. Gelinen süreçte sahipsiz hayvanlarýn sorun haline gelmesi, özellikle baþýboþ köpeklerin saldýrýlarý sonucunda can kayýplarýnýn artmasý ve sorunun zaman geçtikçe büyümesi karþýsýnda 5199 sayýlý Hayvanlarý Koruma Kanununda oluþan ihtiyaçlara binaen deðiþiklik yapýlmasý gerekliliði ortaya çýkmýþtýr. Bu doðrultuda hazýrlanan Kanun Teklifi ile sahipsiz hayvan popülasyonunun kontrol altýna alýnmasý saðlanarak, insan, hayvan ve çevre saðlýðý açýsýndan oluþan risklerin ortadan kaldýrýlmasý amaçlanmaktadýr."