Nipah virüsü nasýl bulaþýr? Nipah virüsü (NÝV) nedir, belirtileri nelerdir?

Nipah virüsü (NÝV), Hindistan'da 12 Yaþýndaki bir çocuðun ölümüne neden oldu. Koronavirüsten sonra dünya için büyük bir tehlike olan Nipah virüsünün belirtileri de merak konusu oldu. Ýnsanlarda ve hayvanlarda ölümle sonuçlanan bir etkiye sahip olan bu virüs, yarasa kaynaklý bir enfeksiyon olarak bilinmektedir. Peki Nipah virüsü (NÝV) nedir, belirtileri nelerdir? Nipah virüsü nasýl bulaþýr? Ýþte detaylar...

NÝPAH VÝRÜSÜ (NÝV) NEDÝR?

Nipah virüsü (NiV), ilk olarak 1998 yýlýnda Malezya'nýn Sungai Nipah köyünde ortaya çýktý ve adýný ortaya çýktýðý bu köyden aldý.

Malezya'nýn Nipah bölgesinde ilk kez bir salgýnla baþlayan bu virüsün biyolojik silah olduðuna dair iddialar da bulunuyor.

Türkiye Enfeksiyon Hastalýklarý ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlýk Derneði kaynaklarýna göre; Nipah virus enfeksiyonu, insan ve hayvanlarda ciddi hastalýk yapan ve yeni ortaya çýkan bir zoonozdur. Virüsün doðal konaðý Pteropodidae ailesi, Pteropus genusundan olan meyve yarasalarýdýr. NiV ilk olarak 1998 yýlýnda Malezya'da Sungai Nipah köyünde ortaya çýkan salgýn hastalýðýn nedeni olarak belirlenmiþtir. Bu salgýnda domuzlar ara konak olarak belirlenmiþtir. Bangladeþ'te 2004'te, enfekte meyve yarasalarýnýn kontamine ettiði palmiye özünün tüketilmesi sonucu insanlarda NiV ile enfeksiyon geliþmiþtir. Ýnsandan insana bulaþ da –hastane ortamlarý da dahil olmak üzere- belirlenmiþtir.

NÝPAH VÝRÜSÜNÜN BELÝRTÝLERÝ NELERDÝR?

Nipah virüsü bulaþanlarda belirtiler hemen ortaya çýkmasa da ateþ, baþ aðrýsý, boðaz aðrýsý ve kaslarda aðrý gibi belirtilerle grip benzeri bir durum geliþebiliyor. Sonraki aþamada ise baþ dönmesi, yorgunluk, bilinç deðiþiklikleri yaþanabiliyor.

NÝPAH VÝRÜSÜ NASIL BULAÞIR?

Nipah virüsü, insanlara hayvanlardan (yarasalar, domuzlar) bulaþabilir ve ayrýca doðrudan insandan insana bulaþabilir. Domuzlarda oldukça bulaþtýrýcýdýr ve asemptomatik olabilmektedir. Domuzlarda inkübasyon döneminde bile bulaþtýrýcýdýr.

Nipah Virüsünün doðal bulaþý konaðý meyve yarasalarý olurken, domuzlar ise ara konak olarak biliniyor. Taþýyýcý durumdaki canlýlarýn temas ettiði meyvelerin tüketilmesi sonucunda insanlara bulaþan Nipah virüsü, insandan insana da bulaþmaktadýr.

Singapur'daki ilk salgýnlar sýrasýnda çoðu insan enfeksiyonu, hasta domuzlarla veya kontamine olmuþ dokularla doðrudan temastan kaynaklanmýþtýr. Transmisyonun, solunum damlacýklarý, domuzlarýn boðaz veya burun salgýlarýyla temas edilmesi veya hasta bir hayvanýn dokusuna temas edilmesiyle oluþtuðu düþünülmektedir.

Bangladeþ ve Hindistan salgýnlarýnda, enfekte meyve yarasasýndan gelen idrar veya tükürük ile kontamine olmuþ meyve veya meyve ürünlerinin (ör. Ham hurma suyu) tüketimi en olasý enfeksiyon kaynaðý olmuþtur.

NiV ile enfekte hastalarýn ailesi ve bakým verenleri arasýnda insandan insana sýnýrlý sayýda NiV bulaþý rapor edilmiþtir. Bangladeþ ve Hindistan'daki daha sonraki salgýnlar sýrasýnda, Nipah virüslü insanlarýn salgýlarý ve çýkartýlarýyla yakýn temas yoluyla doðrudan insandan insana yayýlým gözlenmiþtir. Hindistan'daki Siliguri'de bir hastanede, virüsün yayýlýmýnýn % 75'inin hastane personeli ya da ziyaretçilere olduðu bir salgýn bildirilmiþtir. 2001'den 2008'e kadar, Bangladeþ'ten rapor edilen vakalarýn yaklaþýk yarýsý, enfekte hastalara bakým saðlayan kiþilere insandan insana bulaþtan kaynaklanmýþtýr.

NÝPAH VÝRÜSÜ NE ZAMAN ÇIKTI?

Ulusal Viroloji Enstitüsünden (NIV) Haziran 2018'de yapýlan açýklamada, meyve yarasalarýnýn taþýdýðý ölümcül virüsten dolayý insanlarýn meyve yemekten korkmalarýný gerektirecek herhangi bir sebebin olmadýðý bildirilmiþti.

Açýklamada, Nipah virüsünün hayvanlarda görüldüðü ancak meyvelerde yaþamasýnýn mümkün olmadýðý, çoðalabilmeleri için insan veya hayvan hücrelerine ihtiyacý olduðu bilgisi verilmiþ ve halka her olasýlýða karþý bir kuþ veya yarasa tarafýndan parçalanmýþ haldeki meyvelerden tedbiren uzak durmalarý uyarýsý yapýlmýþtý.

Saðlýk uzmanlarýnýn, virüsün ölüm oranýnýn yüzde 40 ila 75 olduðunu tahmin ettiði Nipah'ýn aþýsý ve bilinen bir tedavisi bulunmuyor. Kerala'da Mayýs 2018'de ortaya çýkan salgýnda 17 kiþi hayatýný kaybetmiþ, 1407 kiþi karantinaya alýnmýþtý. Salgýnýn, Temmuz 2018'te bölgede tamamen sona erdiði duyurulmuþtu.

Özellikle Güney Asya'da sýkça görülen Nipah virüsü nedeniyle Güney Hindistan'da yýllýk bazda salgýnlar meydana gelmektedir. Hindistan'ýn yaný sýra bölgede bulunan ülkelerden Kamboçya, Tayland, Endonezya, Madagaskar, Gana, Filipinler ve diðer ülkelerde taþýyýcý durumdaki meyve yarasalarý olduðu saptanmýþtý. 1998 ve 1999 yýllarýnda meydana gelen salgýnlarýn dýþýnda Malezya ve Singapur'da bir salgýn saptanmamýþtýr ancak geçtiðimiz günlerde Hindistan'da 12 yaþýndaki bir çocuk Nipah virüsü nedeniyle hayatýný kaybetmiþti.

Nipah virüsü insanlarý etkilediði gibi domuz ve diðer evcil hayvanlarda da hastalýða neden olabilmektedir.

Henüz bir tedavisi bulunamayan Nipah virüsü tedavisinde birincil tedavi yoðun destekleyici bakýmdýr. Ýnsanlarda akut solunum yolu enfeksiyonuna ve ölümcül ensefaliteye neden olan Nipah virüsü, hayvanlarda ise hafif ya da þiddetli hastalýða neden olabilmektedir. Hayvanlardan insanlara bulaþabilen Nipah virüsü, doðrudan insandan insana da bulaþabilmektedir. Domuzlarda ise oldukça bulaþýcý olan Nipah virüsü, asemptomatik olabilmekte ve inkübasyon döneminde dahi bulaþýcý olmaktadýr.

Nipah virüsü, Dünya Saðlýk Örgütü'nün öncelikli hastalýklar listesinde yer almaktadýr.

Bir RNA virüsü olan Nipah virüsü, Hendra virüsü ile yakýndan ilgilidir ve her iki virüs de Henipavirus cinsinin üyelerindendir.