Türk teknoloji þirketi ülkeyi afetlere ''yapay zeka'' ile hazýrlayacak

AA muhabirinin aldýðý bilgiye göre, ASELSAN iþtiraki BÝTES Savunma, Havacýlýk ve Uzay Teknolojileri, kamu ve özel kuruluþlarda görevli üst düzey yetkililerin deprem ve acil durum yönetim senaryolarýný verimli þekilde hazýrlayabilmesine, prosedürleri prova edebilmesine ve acil durum planlamalarýný doðrulayabilmesine olanak saðlayan bir simülasyon altyapýsý oluþturdu.

Uygulama, afet ve beklenmedik durum senaryolarý için tasarlanan plan ve müdahalelerin çevre, altyapý, nüfus, ve senaryoya dahil olan tüm aktörler üzerindeki etkilerini göstererek, karmaþýk ve çok kurumlu senaryolarýn gerçekçi þekilde temsil edilmesine olanak veriyor.

Yapay zeka altyapýsý sayesinde sanal senaryo birimleri, gerçek birimler doðrultusunda modellenmiþ operasyonel emirler ile kolayca kontrol edilebiliyor.

Simülasyon içeriði, senaryoya dahil edilen her kurumun özelliklerini tüm yönleri ile temsil edecek þekilde kolayca geniþletilebiliyor ve özelleþtirilebiliyor. Araç, personel, ekipman, malzeme, prosedür ve davranýþlar her ihtiyaca göre uyarlanabiliyor.

Deprem ve Acil Durum Simülasyon Uygulamasý ile büyük ölçekli afet ve felaketlere müdahale edecek kriz birimlerinin çeþitli senaryolarý deneyimleyebilmesine ve bu senaryolara yönelik gerekli hazýrlýðý yapabilmesine katký saðlanacak. Bu sayede olasý bir depremde ihtiyaç duyulan ekiplerin en hýzlý þekilde hasarlý bölgelere gitmesi, üst düzey koordinasyonla depremzedelere müdahale etmesi, hýzlý ve etkin çalýþmayla kayýplarýn en aza indirilmesi hedefleniyor.

- YÜZLERCE KULLANICIYLA FARKLI ÞARTLARDA AFET EÐÝTÝMÝ

BÝTES Genel Müdürü Uður Coþkun, simülasyon alanýndaki 20 yýllýk birikimle savunma sanayisine yönelik "ciddi oyun", "savaþ senaryo ve planlamasý" teknolojileri oluþturduklarýný ve metaverse teknolojilerindeki geliþmeleri yakýndan takip ettiklerini söyledi.

Tüm bu birikimi afet senaryolarýna yönelik pratiklerin yapýlabilmesi için dönüþtürdüklerini belirten Coþkun, ortaya afet öncesinde senaryolarýn defalarca oynatýlabildiði, metaverse altyapýlarýnýn kullanýldýðý, yüzlerce kullanýcýnýn ayný anda bu senaryolarý deneyimleyebildiði bir altyapý çýktýðýný ifade etti.

Her afetin kendi içinde komplekslikler taþýdýðýna iþaret eden Coþkun, yaptýklarý çalýþmayla afetin olasý sonuçlarýna iliþkin tasarýmlarý dijital ortama aktarýlmasýný saðladýklarýný dile getirdi.

Coþkun, þunlarý kaydetti:

"Afette oluþacak durumlar ve bunlara müdahale edecek ekiplerin doðru planlanmasý, sevkiyatý, lojistik planlamalarý, bunlarýn sahada hangi yollarý kullanacaðý, nasýl intikal edeceði, ekiplerin birlikte nasýl çalýþacaðý, uluslararasý destek ve yardým ekiplerinin nasýl organize edileceðine kadar bütün senaryolarýn içerisinde koþulabileceði bir altyapý. Farklý saatlerde, hava þartlarýnda ve afetlerin büyüklükleri deðiþtirilerek egzersizler yapýlabilecek."

- "GÖREVE HAZIR DURUMDAYIZ"

Coþkun, uygulama sayesinde çeþitli kurumlarca hazýrlanan afet planlarýnýn yapay zekayla doðrulamasýnýn, planlarýn farklý ve deðiþik ölçekteki versiyonlarýnýn geliþtirilmesinin de mümkün olacaðýný söyledi.

Uygulamanýn afet öncesi hazýrlýk için önemli bir araç olduðunu vurgulayan Coþkun, þöyle konuþtu:

"Bu altyapýyla birlikte insanlar kendi illerinden, merkezi bir noktaya taþýnmadan bu senaryonun içine girerek pratik yapabilecekler. Görevlerini harita üzerinde, zamanlamaya uygun olarak icra ederek hem planýn doðrulamasý yapýlacak hem de kiþiler bu þekilde tam olarak kimlerle, nasýl çalýþacaklarýný, birbirleriyle nasýl iletiþim kuracaklarýný, hangi yollarý kullanacaklarýný ve farklý durumlarda nasýl karar vermemeleri gerektiðini bu senaryolar koþulurken deneyimleyip öðrenecekler. Davranýþ modelleme araçlarý ve yapay zeka unsurlarýný da gerçeðe en yakýn þekilde kurguluyoruz. Yýllardýr askeri alanda kullandýðýmýz teknolojiler. Askeri alandaki deneyim ve tecrübeyi sivil alana aktardýðýmýz önemli bir planlama ve egzersiz uygulamasý ortaya çýkmýþ oldu."

Uður Coþkun, uygulamanýn hazýrlýk seviyesine iliþkin soruya, "Göreve hazýr durumdayýz. Her türlü felaketle ilgili senaryoyu farklý yapýlarýn birlikte çalýþabilirliði açýsýndan ortaya koyabiliriz. Belli senaryolarý elimizden geldiðince denemeye çalýþtýk. Görev verildiði ve ihtiyaç duyulduðu durumda hýzlý þekilde çözüm üretebilecek altyapý, tecrübe ve insan kaynaðýna sahibiz." dedi.

- OLASI ÝSTANBUL DEPREMÝ SENARYOSU

BÝTES Oyun Teknolojileri ve Uygulama Yazýlýmlarý Grup Lideri Çaðatay Çelik de bir senaryo çerçevesinde uygulamada neler yapýlabildiðine iliþkin bilgiler verdi.

Olasý Ýstanbul depremi için bir hazýrlýk senaryosu üzerinde çalýþtýklarýný bildiren Çelik, uygulamada simgeler halinde görünen her bir elemanýn saðlýk, itfaiye, kolluk kuvvetlerine ait birer birliði temsil ettiði söyledi.

Belirlenen senaryo kapsamýnda Türkiye'nin her yerinden kullanýcýlarýn eriþim saðlayarak kendilerine atanan görevleri yerine getirebildiðini anlatan Çelik, þunlarý kaydetti:

"Öncelikle bir deprem yaratýlýyor. Bu deprem hangi bölge ya da bölgeleri etkileyecekse haritada belirleyebiliyorsunuz. Depremin olasý etkilerini görebilmek için helikopter ve ÝHA'larý bölgeye gönderebiliyoruz. Alýnan görüntülerle depremin olasý etkilerini merkeze iletiyoruz. Depremde etkilenen yollar belirleniyor. Yollarýn açýlabilmesi ve ilgili ekiplerin hýzlýca bölgeye ulaþabilmesini saðlamak için Karayollarý gibi birimleri yönlendirip yollar ulaþýma açýlýyor. Ardýndan arama-kurtarma, saðlýk ekiplerini yönlendiriyoruz. Sonrasýnda kalabalýklarý güvenli bir bölgeye taþýyoruz. Bu senaryoyu Ýstanbul'da koþturduðumuz gibi Türkiye'nin herhangi bir yerinde ya da dünya genelinde koþturabiliriz. Senaryo ve ekipleri belirleme yanýnda gerçek ortamda yapamayacaðýnýz, senaryoyu defalarca oynatma, hatalarý görme mümkün oluyor. Böylece olasý depreme ekipleri en hazýr hale getirmeyi amaçlýyoruz."