Türkiye-ABD iliþkilerinde yeni dönem nasýl þekillenecek? Doðu Akdeniz ve F-35'lere dikkat çekildi

Analizde, Trump yönetiminin, lider odaklý karar alma süreçleri ve pragmatik bir stratejiye aðýrlýk vermesi sonucunda, uluslararasý iliþkilerde daha hesapçý ve müzakereye dayalý bir tavýr takýnabileceði ifade edildi.

Bu yeni dönemde Türkiye dahil olmak üzere birçok ülkenin ABD ile iliþkilerini gözden geçirme ve yeniden yapýlandýrma sürecine girebileceði belirtilen analizde, özellikle Türkiye'nin ABD'nin bölgesel politikalarýyla örtüþen çýkarlarý üzerinden bir iþbirliði zemininin ortaya çýkabileceði bildirildi.

Analizde, 2024 baþkanlýk seçimlerinin, ABD'nin küresel liderlik rolünü koruma, yeniden tanýmlama ya da bu rolü diðer büyük güçlerle paylaþma konusunda nasýl bir tercih yapacaðýný ortaya koyacak nitelikte olduðu belirtilirken, seçim gelecekteki dünya düzeninin þekillenmesinde kritik bir dönemeç olarak deðerlendirildi.

Cumhuriyetçi Partinin dýþ politika stratejisinde "caydýrýcýlýk, hibrit müdahale yöntemleri, teknolojik üstünlük ve ekonomik güce odaklandýðý ifade edilen analizde, Trump'ýn benimsediði "Amerika'yý yeniden büyük yapalým" söyleminin ise geleneksel cumhuriyetçi yönelimin bir uzantýsý olarak görüldüðü bilgisi verildi.

GÜÇ, CAYDIRICILIK VE KRÝZ YÖNETÝMÝ

Analizde, Trump yönetiminin, klasik cumhuriyetçi duruþ olan küresel askeri ve diplomatik angajmaný sýnýrlandýrmayý, yani ABD'nin mevcut krizlere angaje askeri varlýðýný azaltmayý amaçlasa da ABD'nin küresel cezalandýrýcý gücünü korumasý ve güçlendirmesi gerektiðinden bahsettiði belirtilerek, "Washington'un temel amacý, rakiplerin kontrolünden saðlamayý umduðu maksimum faydayý anlamsýz kýlacak ve rakiplerin bu durumdan fayda saðlamasýný engelleyecek düzeyde güçlü bir caydýrýcýlýða sahip olmasýdýr." ifadesi kullanýldý.

YENÝ DÖNEMDE RÝSKLER VE FIRSATLAR

Analizde, Trump'ýn ikinci baþkanlýk döneminin hem fýrsatlar hem de zorluklar barýndýrdýðýnýn altý çizildi.

Öncelikle savunma sanayisinin ve F-35 programý konusundaki kýsýtlamalarýn aþýlmasýnýn, Türkiye-ABD iliþkilerinde pozitif bir gündemin oluþturulmasý açýsýndan kritik bir baþlýk olarak öne çýktýðý vurgulandý.

Trump yönetiminin denizaþýrý askeri varlýklarý azaltma eðilimi ve terör örgütü PYD/YPG'ye verilen desteði yeniden deðerlendirme potansiyelinin, Türkiye'nin ABD ile terörizmle mücadele alanýnda iþbirliði yapmasý için önemli bir zemin oluþturabileceðine iþaret edilen analizde, "Ancak bu tür konularda ilerleme saðlanmasý, Trump'ýn yönetim ekibinin bileþimi ve ABD'nin bölgesel politikalarýndaki önceliklerle yakýndan iliþkili olacaktýr." ifadesine yer verildi.

Bölgesel düzeyde ise Trump'ýn Ýran politikasýnýn yeniden sertleþmesi ve Ýsrail ile Arap ülkeleri arasýndaki normalleþme süreçlerinin desteklenmesinin, Türkiye'nin bölgesel çýkarlarýný hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileyebileceði belirtilen analizde, þu deðerlendirmede bulunuldu:

"Ýran'a yönelik sert politikalarýn bölgesel bir çatýþmayý tetikleme riski, Türkiye'nin güvenlik politikalarýný doðrudan ilgilendirecektir. Ayný þekilde Trump yönetiminin kayýtsýz þartsýz desteðini elde eden Ýsrail'in bölgedeki etkinliðinin artmasý, Doðu Akdeniz'deki güç dengelerini Türkiye'nin aleyhine çevirebilir. Bu geliþmeler, Türkiye'nin bölgesel iþbirliði ve dengeleme politikalarýný daha da derinleþtirme ihtiyacýný ortaya çýkarabilir."

Analizde, özellikle Mýsýr ve Yunanistan ile diyalog süreçlerinin derinleþtirilmesinin ve bölgesel istikrarý önceleyen giriþimlerin sürdürülmesinin, Türkiye'nin Doðu Akdeniz'deki çýkarlarýný koruma çabalarýna katký saðlayacaðý belirtildi.

Trump yönetiminin Ukrayna savaþýný sona erdirme çabalarýnýn, Türkiye için Karadeniz'de istikrar ve ekonomik fýrsatlar yaratabileceði vurgulanarak, Ukrayna'nýn yeniden inþasýnda Türk firmalarýnýn rol almasýnýn, Türkiye-ABD iliþkilerini güçlendirebilecek bir fýrsat olduðu ifade edildi.

Analizde ayrýca, Trump'ýn Çin'e yönelik politikalarýnýn, ABD'nin ekonomik üstünlüðünü desteklemek amacýyla gümrük vergileri ve yaptýrýmlar gibi araçlarla þekilleneceði belirtilerek, bu sürecin Türkiye için yeni tedarik zinciri fýrsatlarý ve enerji projeleri yaratabileceði kaydedildi.