Türkiye þartlarýný sundu! Paris'in cevabý bekleniyor

Milli Eðitim Bakanlýðý (MEB) yasadýþý olarak Türk öðrenci alan yabancý okullara 'statü' þartlarýný sundu. Yeni Türk öðrenci almamayý kabul eden Fransa, ara sýnýflardaki öðrencilere ve okullarýn statüsüne iliþkin þartlara cevap verecek.

Akþam Gazetesi tartýþma konusu olan yasadýþý yabancý okullar ile yasal statüleri bulunan yabancý okullara dair bilinmesi gerekenleri derledi.

YASAL YABANCI OKULLAR: Türkiye'de 5 ülkenin 12 yabancý okulu var: Alman Lisesi, Amerikan Robert Lisesi, Avusturya Lisesi, 5 Fransýz Lisesi (Notre Dame de Sion, Saint Benoit, Saint Joseph/Ýstanbul/Ýzmir, Saint Michel, Sainte Pulcherie) ve 2 Ýtalyan lisesi (Galileo Galilei ve Ýtalyan Lisesi) ve Ýtalyan Ana ve Ýlkokulu. Bu okullarda 6 bin 578 öðrenci eðitim görüyor.

KAPÝTÜLASYONLA KURULDULAR: Yabacý okullar, Osmanlý Devleti döneminde çeþitli ülkelere verilen kapitülasyonlar sayesinde kurulan okullarýn devamý niteliðinde. Sayýlarý yüzleri bulan bu okullar Cumhuriyet'le birlikte kapatýldý, ancak Lozan Anlaþmasý çerçevesinde imzalanan mektuplarla 12'sine izin verildi. Mektuplarýn geçerliliði 7 yýl olmasýna raðmen (13 Aðustos 1931'e kadar) Türkiye'nin inisiyatifiyle bu okullar varlýklarýný sürdürüyor, ancak bu statüde 13. bir okul açýlamýyor. Dolasýyla MEB ile de bir sorunlarý yok. Rum, Ermeni ve Musevi 'azýnlýk okullarý' ise doðrudan Lozan'da güvence altýna aldýðý için ayrý bir statüde ve MEB'e baðlý faaliyet gösteriyorlar.

YASADIÞI OKULLAR FARKLI: Bununla birlikte, sadece Türkiye'de görevli yabancý ülke vatandaþlarýnýn çocuklarýna hizmet verecek 'uluslararasý okullar' da bulunuyor. Bu okullarda Türk vatandaþlarý eðitim göremiyor. Tartýþma konusu olan okullar da bu þekilde kurulmuþ, ancak daha sonra Türk vatandaþlarýný da kabul etmeye baþlamýþ okullar... En bilinenleri, Ýzmir'deki Alman Okulu/Deutsche Schule, Ankara'daki Fransýz okulu Charles De Gaulle ve Ýstanbul'daki Fransýz okulu Pierre Loti. Bunlarýn sayýsý da zaman içinde 12'ye ulaþtý. Bu okullarýn Türkiye Cumhuriyeti kanunlarýnda tanýmý bulunmuyor.

2016'DA UYARILDILAR: 9 Aralýk 2016'da yürürlüðe giren 6764 sayýlý Kanun deðiþikliði ile izinsiz eðitim kurumlarýna brüt asgari ücretin 20 katý para ve kapatma cezasý öngörüldü ve bu okullara da "2017'den itibaren Türk öðrenci almamak gibi yasal sýnýrlarýna çekilmeleri ya da ülkeleriyle eðitim iþbirliði anlaþmasý yoluyla mütekabiliyet esasýna dayalý olarak statülendirilmeleri" için görüþmelere baþlandý.

TÜRKÝYE HEP ÝYÝ NÝYET GÖSTERDÝ: MEB ve Dýþiþleri'nin Fransýz makamlarýyla sürdürdüðü görüþmelere raðmen, Fransýz tarafýnýn herhangi bir baþvuruda bulunmamasý üzerine, iki Fransýz okulu Charles de Gaulle ve Pierre Loti'ye para cezasý verilmesi ve kapatýlmasý yeniden gündeme geldi. Dýþiþleri Bakanlýðý, Fransa tarafý ile yeniden görüþmelere baþlandý. MEB de, bu okullarda sadece yabancý uyruklu öðrencilerin kalmasý yönünde ilgili elçiliklere yazý gönderdi ve Türk vatandaþý öðrencilerin maðdur olmamasý için de 2023-24 ders yýlý sonuna kadar süre tanýdý. Yazýda ayrýca, bu okullarýn sadece kendi vatandaþlarýnýn okuyabileceði 'uluslararasý okul' statüsüne geçmek istemeleri halinde, Fransa'da da, mütekabiliyet esasýna göre Türk soylu öðrenciler için eðitim kurumu açýlmasýna iliþkin görüþmelerin baþlatýlmasý istendi. Yazýda, aksi halde izinsiz okullarýn Anayasa ve yasalar gereði kapatýlacaðý belirtildi.

Ankara'daki Fransýz lisesi Charles De Gaulle

MÜTEKABÝLÝYETÝ KABUL ETMEDÝLER: Ancak yeniden baþlatýlan müzakere sürecinde de Fransýz tarafý bir ikili anlaþmaya yanaþmadý ve karþýlýklý iyi niyetle okullarýn statülerinin kabul edilmesini, karþýlýðýnda da 'kendi kanunlarýna' uygun olarak Fransa'da Türk okullarýnýn açýlabileceðini belirttiler. Bu talep, mütekabiliyet esasýna dayanmamasý nedeniyle kabul edilmedi.

'DÝN DERSÝ'NÝ ONLAR ÖNERDÝ: Bu süreçte medyada Fransýz tarafýnýn görüþlerine dayalý, "MEB'in bu okullarda dini dersler koymaya çalýþtýðý" yönünde asýlsýz haberler yayýnlandý. MEB kaynaklarý, iddia edilenin aksine, Fransýz tarafýnýn "milletlerarasý bir anlaþma yapmayalým, Türk tarihi ve Ýslam dini ile ilgili dersler koyalým" tekliflerini getirdiðini ancak Bakanlýk tarafýndan bu taleplerin hukuki gerekçelerle reddedildiðini belirttiler.

FRANSA SEÇÝMLERÝ BAHANE OLDU: Fransýz tarafý, ülkelerindeki seçim sürecini de gerekçe göstererek milletlerarasý bir anlaþma fýrsatý bulunmadýðýný belirtince, temmuzun son haftasý yeni bir görüþme planlandý. Bu görüþmeler sürerken, önce Almanya, ardýndan da Fransa büyükelçilikleri, okullara yeni Türk öðrenci alýnmayacaðýný velilere duyurdular.

SON GÖRÜÞMEDE ÞARTLAR VERÝLDÝ

Temmuzun son haftasý yapýlan son görüþmede MEB, muhataplarýna þu þartlarý sundu:

Ýlgili okullarýn (ilk, orta, lise) kademelerinin ilk sýnýflarýna yeni öðrenci alýnmayacak.

Diðer sýnýflardaki öðrencilerin maðdur olmamasý için benzer eðitim veren okullara geçiþleri üzerinde çalýþýlacak.

Buna mukabil, ikili anlaþma ile Fransa'daki Türk okullarýnda Türkçe ve tarih dersleri seçimi kolaylaþtýrýlacak, tercih süresi 3 günle sýnýrlý olmayacak 30 güne çýkarýlacak. Ders için 10 öðrencinin baþvurmasý þartý 3 öðrenciye indirilecek. Türk öðretmen çalýþtýrýlacak.

TÜRK ÖÐRENCÝLER MAÐDUR EDÝLMEYECEK

Bakanlýk kaynaklarý, konunun ilgili ülkelerin atacaklarý adýma göre þekilleneceðini belirtti ve bu okullarýn ara sýnýflarýnda okuyan Türk öðrencilerin maðdur edilmeyeceðini vurguladý. Çözümün, yeni eðitim-öðretim yýlýnýn baþlayacaðý eylülden önce saðlanmasý için Fransa ve Almanya taraflarýndan cevap bekleniyor.

Ýstanbul'daki Fransýz lisesi Pierre Loti

'HÜLLE' YABANCI OKULLAR DA VAR

Türkiye'de yabancý okullar statüsünden 'devir' yoluyla çýkan baþka okullar da bulunuyor. Üsküdar Amerikan, Ýzmir Amerikan ve Tarsus Amerikan Koleji gibi kuruluþlarý 1800'lere dayanan 3 lise de SEV Vakfý bünyesine alýnarak yasal prosedüre geçti. Vakfýn 'ayný eðitim geleneðinin devamý' olarak nitelediði lise ve öncesi kademelerde toplam 13 okulu bulunuyor. SEV Vakfý'nýn kurucularý da, o dönem bir Amerikan Protestan misyonerlik örgütü olan American Board Komisyonu'na baðlý olarak kurulan Üsküdar, Mersin ve Ýzmir Amerikan okullarýnýn mezunlarýndan oluþuyor.

DÝÐER ÜLKELER UYUM ADIMI ATTI

Bakanlýk kaynaklarý, Fransýz tarafýnýn, özellikle benzer durumda olduklarýný belirttikleri Pakistan, Libya, Sudan ve Irak okullarýný dile getirdikleri, ancak bu okullarýn MEB ile uyumlu düzenlemeleri ve mütekabiliyet esasýna dayalý olarak kendi ülkelerindeki Türk okullarýnda gerekli uygulamalarý baþlattýklarýný belirttiler. Edinilen bilgiye göre, MEB ayrýca ABD ve Ýngiltere vatandaþlarý için açýlmýþ bazý okullarda da Türk vatandaþlarýnýn eðitim gördüðüne dair bilgileri inceliyor.