Yine iftira yine algý: ''Kýz Kulesi yýkýldý'' iddiasý da yalan çýktý

Ýstanbul Kýz Kulesi'nin yýkýldýðý iddialarýnýn gerçeði yansýtmadýðý öðrenildi.

Ýstanbul Kýz Kulesi Restorasyonu Teþhir Tanzim ve Çevre Düzenlemesi, koruma kurulu onaylý projeler doðrultusunda Kültür ve Turizm Bakanlýðý denetiminde devam ediyor. Restorasyonla Ýstanbul Kýz Kulesi'ne sonradan ve yapýnýn özgün karakterine uygun olmayan eklerinden arýndýrýlacak ve özgün detaylarýna yeniden kavuþturulacak. Çalýþmalara alanýnda uzman isimler olan Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Feridun Çýlý ve Han Tümertekin danýþman olarak destek veriyor. Peki yýkýldýðý iddia edilen Kýz Kulesi'nde aslýnda neler oldu ve çalýþmalar ne aþamada?

Sabah'ta yer alan habere göre, Kýz Kulesi'nde geçmiþ dönemde yapýlmýþ beton imalatta, çalýþmalar esnasýnda kolon ve döþeme donatýlarýnýn baðlantýsýnýn olmadýðý, ayný zamanda içeriðinde deniz kabuklarýna rastlanan deniz kumunun kullanýldýðý tespit edildi. Kýz Kulesi'nde 80 yýl önce elle hazýrlanmýþ betonun özelliðini kaybetmiþ olduðu, demir donatýlarýn aþýrý korozyona uðradýðý ve bayrak direði de dahil çatlaklara sebep olduðu bildirildi. Büyük bir depremde, Kýz Kulesi'nin bütünüyle zarar göreceði anlaþýldý.

Tarihi Kýz Kulesi zaman içerisinde çeþitli onarýmlar geçirdi. 1944 yýlýnda ahþap elemanlarla oluþturulmuþ kat döþemeleri, külah yapýsý, dönemin en popüler malzemesi olan beton ile yenilendi. 2000'li yýllarda ise yapýnýn günümüze ulaþan halini içeren onarýmlar gerçekleþtirildi. Bu onarýmlarda yapý içerisinde restoran fonksiyonuna yönelik yapýlmýþ çatý ilaveleri, 1999 depremi sonrasý kule dýþ duvarlarýna yapýlmýþ çelik çapraz takviye elemanlarý yapýldý.

1944 yýlýnda kullanýlan beton ve çimento, içeriðindeki tuzlar ve diðer kimyasallar nedeniyle yapýya zamanla zarar vermiþ olduðu, bu doðrultuda özgün ve doðal malzemelerle restorasyon çalýþmalarýnýn sürdürüldüðü öðrenildi.

Geçmiþ dönemde yapýlmýþ beton imalatta, çalýþmalar esnasýnda kolon ve döþeme donatýlarýnýn baðlantýsýnýn olmadýðý, ayný zamanda içeriðinde deniz kabuklarýna rastlanan deniz kumunun kullanýldýðý, tasarýmdaki hata ve eksiklikler ile 80 yýl önce elle hazýrlanmýþ betonun özelliðini kaybetmiþ olduðu, nervürsüz demir donatýlarýn aþýrý korozyona uðradýðý ve bayrak direði de dahil çatlaklara sebep olduðu görüldü.

18 YÜZYIL SONU VERÝLERÝ KULLANILIYOR

Restorasyon çalýþmalarýnda kaynaklardaki günümüze ulaþmýþ en çok bilgi ve belgenin olduðu 18 yüzyýl sonu verileri kullanýlýyor.

Çalýþmalarýn baþladýðý tarihten bugüne kadar, Ýstanbul Kýz Kulesi'nin kale avlusu bölümüne 1990'lý yýllarda eklenmiþ olan, çelik çatý ve asma kat söküldü. Bununla birlikte yine ayný tarihlerde eklenmiþ olan betonarme kýsýmlarýn sökümleri tamamlandý. Þu anda yapýnýn etrafýnda görülen aský – kapama iskelesi, yapýyý olumsuz iklim koþullarýndan, statik risklerden korumak amacýyla ve güvenli bir þekilde çalýþma ortamýný saðlamak üzere yapýldý.

Aský-kapama iskelesi kurulduktan sonra, özgün olmayan betonarme ekler ile yapýnýn ön kýsýmda bulunan betonarme yapý söküldü. Yapýnýn bayrak direði de dahil olmak üzere balkon kotu üstündeki toplamda 500 tonluk betonarme kýsým yapýya zarar vermeden itinayla uzaklaþtýrýlmakta. Bu bölümlerin onaylý projeler doðrultusunda yýðma ve ahþap olarak özgün haline kavuþacaðý, yapý depreme daha dayanýklý hale geleceðini öðrenildi.

Süreç boyunca kimyasal analizler, georadar görüntüleme sistemleri, lazer tarayýcýlarýn günümüz teknolojisinin el verdiði her türlü imkânla yapýnýn korunmasý için kullanýldýðý ifade edildi.

1940'lý yýllarda yapýlmýþ olan onarýmlarda, duvar boþluklarýný görüntüleme sistemleri henüz olmadýðýndan, tarihten günümüze duvar ve zemin yapýsýnda oluþmuþ boþluklarýn ve çatlaklarýn tespiti yapýlamadý. Bu sebeple duvar bünyesindeki boþluklara geçmiþ dönemlerde müdahale edilemedi.

Georadar çalýþmalarý sýrasýnda içinde boþluk gözlemlenen özgün duvarlarýn enjeksiyon yöntemiyle güçlendirilmesi büyük ölçüde tamamlandý. Günümüze kadar yaklaþýk 120 ton kullanýlan enjeksiyon malzemesinin içeriðine yine laboratuvar analizleri sonucunda yapýnýn özgün malzemeleri ve denizin ortasýnda bulunmasý gibi koþullara dikkat edilerek karar verildi.

Yapýnýn tarihi beden duvarlarýnýn paslanmaz çelikten görünmez gergilerle güçlendirilmesine yönelik boþluklarýn karot kesim çalýþmalarý baþladý. Yapýya 1990'lý yýllarýn sonunda eklenen cephelerdeki özgün olmayan çelik kuþaklar da yapýdan uzaklaþtýrýlacak.

Yapýdaki betonarme eklentilerin uzaklaþtýrýlmasý sonrasý aslýna uygun olarak bütünleme imalatlarýna baþlanýldý. Bu kapsamda Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Feridun Çýlý ve Han Tümertekin'in yönlendirmeleriyle çimento bazlý derz imalatlarý yapýdan uzaklaþtýrýlmakta, surlarda bulunan kaybolmuþ dendanlar (kale duvarý siperlikleri) ortaya çýkarýlmakta..

Bayrak direðinin balkon katýndan baþlayýp kubbe üst kotuna kadar olan kýsmýnýn metal olarak imal edileceði öðrenildi. Külah dýþýnda kalan üst bölümü için dýþ koþullara dayanýklý yapýya ilave yük aktarmayacak alternatif malzemelerle yapýlmasý üzerinde çalýþýlmakta.

Bakýr alemin konservasyon çalýþmalarý da devam ediliyor. Çalýþmalar sýrasýnda alem üzerinde altýn varak kalýntýlarý tespit edildiði, alemin yeniden altýn varakla kaplanacaðý öðrenildi. Ýstanbul'un en önemli simgelerinden olan bu güzide anýt eserde paratoner bulunmadýðý ve zaman zaman düþen yýldýrýmlarýn direðe zarar vererek ciddi çatlaklar oluþturduðu çalýþmalarda görüldü. Söz konusu durum için önlemler alýnacaðý bildirildi.

Çalýþmalar sonrasýnda vatandaþlarýn avluda bulunan ahþap seyirdim teraslarýnda dolaþýp ahþap merdivenlerden kuleye çýkmasý ve Ýstanbul'u izlemeleri saðlanacak.

Özellikle kuzey yönünden adaya gelen dalgalarýn, ada çevresine daha önceden yapýlan ve günümüzde yetersiz kalmýþ olan dolgularý ve ince malzemeyi ada altýndan sürükleyerek çatlaklara neden olduðu tespit edildi. Ayrýca adanýn kuzey batý köþesinde deniz derinliði 30 metre civarýnda olduðu, söz konusu durumun tahkimat malzemelerinin kaymasýna sebep olduðu tespit edildi. Bunlarla beraber ada çevresinde bulunan iskeleler 90'lý yýllarýn sonunda eski iskelelerin üzerine inþa edildiði ve bu nedenle alttaki taþýyýcý iskelelerin yer yer çöktüðü gözlemlendi. Kültür ve Turizm Bakanlýðý yetkililerinin Ulaþtýrma Bakanlýðý Altyapý Yatýrýmlarý Genel Müdürlüðü ile görüþerek çözümler ürettiði ifade edildi. Zeminin yapýya zarar verebilecek durumuyla ilgili çalýþmalar yapýldýðý, adanýn çevre tahkimatýnýn yapýlmasý ve iskelelerinin iyileþtirilmesine yönelik çalýþmalarýn devam ettiði öðrenildi.

Adaya giden temiz su ve elektrik hatlarýnýn yenilenmelerinin yapýlacaðý ifade edildi.

Adadaki mevcut durumda pis su arýtma ünitesi ya da kanalizasyona eriþim bulunmadýðý konuyla gerekli çalýþmalar yapýlacaðý bildirildi.