Bu roman yaşamım ve tanıklığımdır

YAŞAR KEMAL YENİ ROMANINI ANLATIYOR

Yaşar Kemal’in ‘Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana’ romanı ile başlayan, ‘Karıncanın Su İçtiği’ ve ‘Tanyeri Horozları’ kitaplarıyla devam eden Bir Ada Hikayesi dörtlemesi, Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan son kitabı ‘Çıplak Deniz Çıplak Ada’ ile tamamlandı. Yaşar Kemal, dörtleme için: “Bu dörtlü belki de roman gibi roman değildir, acılarımı, üzüntülerimi, öfkemi, sevinçlerimi, sevgimi döktüğüm belki başka bir anlatım çeşididir” diyor. Usta yazar yeni romanını anlattı.

-Bir Ada Hikayesi’ni yazma fikri ilk nasıl oluştu?

İlkokula gidip gelirken hep bir köyden geçiyordum. Bu köyle ilgili bazı şeyler duymuştum. Bu bölgeye yabancı insanlar gelmiş, yerleşmişler. Sıtmadan ölmüşler, etraftan çeşitli kötülükler görmüşler. Hep hikayelerini duydum, dinledim. Ortaokula geldiğim zaman Hemite köyünde babamın akrabalarından, annemin de arkadaşı bir kadın bana o köyde ne olduğunu anlattı. Birlikte ormana gezmeye gittik. “Bak oğlum” dedi ve devam etti: “Burada göçebeler, mübadiller vardı. Bunlar Yunanistan’dan gelen Türkler’di. Böyle üç köy vardı Anavarza’nın yanında. Çok güzel köyler.”

Bu köyü, hikayesini öğrendim. O köye yerleştiklerinde çok güzel evler yapmışlar, köyü güzelleştirmişler. Etraftaki köylüler bu insanlara zulüm yapmışlar. Bu insanlar “Bir gün gideceğiz” deyip gitmişler. 15-16 yaşıma geldiğimde bu insanların nereye gittiklerini bulmaya çalıştım. Bulamadım. Bulamadığıma çok üzüldüm.

Ben Bir Ada Hikayesi romanlarımda mübadeleyi yazdım. Benim için mübadele sadece bu romanlarda anlattığım mübadele demek değil. Benim ailem de mübadele yaşamış. Ruslar Van’a geldiği zaman bizimkiler sürgün olmuşlar. Bütün Anadolu’da gezmişler, Çukurova’da bu köye yerleşmişler. Bu mübadele hikayesini bu hırsla yazdım.

-Dört cildin tamamının yazımı ne kadar sürdü?

1996’da Bir Ada Hikayesi’nin ilk kitabını yazmaya başladım. Çıplak Deniz Çıplak Ada’nın yazımı 8 yıl sürdü. Bugüne kadar hiçbir romanımı 8 yılda yazmadım. Yazmaya başladığımda hastalandım ancak ne olursa olsun bitireceğim dedim.

Çıplak Deniz Çıplak Ada’nın dili ve karakterleri hakkında neler söylersiniz?

Bir roman yaratılırken dil önemli de, dilden bile önemli başka ögeler de vardır; romandaki tiplerin özsel durumları, içinde bulundukları durumlara karşı tutumları. Yunanistan’dan gelenlerin başlarından geçenleri, savaşlardan dolayı yurtlarından olanları, Balkan, Doğu Anadolu, Karadeniz göçmenlerinin derin acılarını yaşadım. Bir romancının romanlarında hangi sebeplerden yazdığı belli olur. Bu roman benim çocukluğumdan bu yana gelen maceramdır, yaşamım ve tanıklığımdır.

-Bir Ada Hikayesi dörtlemesini, diğer romanları yazarken yaptığınız gibi, önce kafanızda mı yazdınız?

Bütün kitaplarımı yazmadan senelerce önce düşünürüm. Çocukluğumda düşündüğüm bir mesele var, bugünlerde yine onu düşünüyorum - orman sorunu... Aklımda başka konular da var.  Onlardan biri iki kadınla ilgili. Osmanlı zamanında kahramanca çalışmış bu kadınlar.

-Romanlarınızda genellikle hep bir toplumsal değişim sürecinden bahsediyorsunuz. Eskiye göre artık her şey çok daha çabuk kabuk değiştiriyor, başkalaşıyor.

Bu durum sizi rahatsız ediyor mu?

Çağımızda dünya her yönüyle kabuk değiştiriyor.  Değerler alt üst olmuş. İnsanı insan yapan bir çok değer yok oluyor. Bugünkü dünya düzeni dünyamızı bitirebilir. Doğa kırımı, savaş kırımlarıyla başa baş gidiyor. Savaş ve doğa kırımı sürdüğü sürece insanlığın sonu gittikçe yaklaşıyor korkarım.           

-Romanlarınızın genel konusu Çukurova’yken, bu romanda mübadeleye nasıl geçtiniz?

Amerika’da katıldığım bir konferansta dinleyiciler arasından büyük bir yazar “Neden hep Çukurova’yı yazıyorsun?” dedi.  “Ben sadece Çukurova’yı yazmıyorum ki” dedim. Durdum bekledim. “Neyi yazıyorsun başka?” dedi. “Hayır, Çukurova’yı yalnız ben yazmıyorum. Tolstoy yazıyor, Dostoyevski yazıyor.” Çukurova’sını yazmayan hiçbir yazar büyük romancı olamaz. Hatta ben yazarım diyorsa da, yazar değildir. Ben Çukurova’yı herkes kadar yazdım. Stendhal da kendi Çukurova’sını yazmıştır. Yukarıda da anlattığım gibi benim ailem de bir mübadele yaşadı. Benim de yaşadığım bir mübadelem var. Benim anlattığım Çukurova’da mübadele de var.