Lübnan'da Osmanlý dönemine ait 250 yýllýk ''Baabda Köþkü'' restore edilmeyi bekliyor

Osmanlý döneminde Lübnan Mutasarrýflýðýnýn merkezi, bugün baþkent Beyrut ile sýnýrlarý içe içe geçmiþ olan daðlýk bölgedeki Cebeli Lübnan vilayetinde bulunuyordu. O dönem Lübnan Mutasarrýflýðýnda görevli yetkililer, devlet iþleri için Osmanlý tarafýndan inþa edilen bir nevi hükümet konaðý konumundaki Baabda Köþkü'nü kullanýyordu.

Cebeli Lübnan Valisi Muhammed Mekkavi, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, köþkün tarihi, önemi ve bugünkü durumu hakkýnda bilgi verdi.

- Ülkenin en önemli ve eski kamu binasý

Yaklaþýk 250 yýldýr ayakta kalmayý baþaran ve halen kullanýlmakta olan köþkün Lübnan'daki önemli Osmanlý eserleri içerisinde yer aldýðýný belirten Mekkavi, Baabda tarihi için þunlarý söyledi:

"Osmanlý, Emir Haydar Þehab için 1775'te Baabda'yý inþa etti ve kuruluþ tarihinden itibaren Cebeli Lübnan Mutasarrýflýðýnýn merkezi oldu. Köþk, özellikle 1860 ve 1916 yýllarý arasýnda Lübnan tarihinde önemli olaylara tanýklýk etti. Ülkedeki en önemli ve eski kamu binasý olma özelliðini koruyor. Dýþ mimarisiyle 4 köþeli bir kale görünümünde. Ýki kat ve 7 bin 852 metrekareli bir alan üzerinde inþa edilmiþ. Etrafýnda da bahçeler mevcut."

- "Yüz yýllara dayanan bir köþk arþivimiz var"

Tarihi yapýnýn içerisinde Lübnan'a ait birçok tarihi belgeyi barýndýran önemli bir arþivin de bulunduðunu aktaran Mekkavi, "Yüz yýllara dayanan bir köþk arþivimiz var. Bu belgelerin uzman bir ekip tarafýndan temizlenmesi, kopyalanmasý ve korunmasý gerekiyor. Ancak þu anda bunun gerçekleþtirilmesi bütçe olarak oldukça maliyetli." dedi.

Vali Mekkavi, söz konusu arþivin birkaç belge veya kitaptan ibaret olmadýðýný, Lübnan tarihindeki mühim dönemlere ýþýk tutan belgeler içerdiðini ve bir kültür mirasý olarak önemli bir hazine olduðunu dile getirdi.

- Restorasyon planý hazýr ancak ekonomik kriz her þeyi erteletti

Mekkavi, köþk arþivinin korunmasýnýn yaný sýra halen bir kamu binasý olarak kullanýlan Baabda'nýn restorasyona ve ivedilikle bakýma ihtiyacý olduðunu söyledi.

Köþke eski ihtiþamýný kazandýrmak için bir restorasyon planý geliþtirdiklerini kaydeden Mekkavi, "Ancak ülkeyi vuran (ekonomik) kriz her þeyi erteletti." dedi.

- Cebeli Lübnan Mutasarrýflýðý ve Baabda Köþkü

Cebeli Lübnan Mutasarrýflýðý veya Cebeli Lübnan Sancaðý, Osmanlý Devleti'ne baðlý bugünkü Lübnan'ýn yönetimi için kurulan özerk bir idari birimdi.

Ýstanbul'daki Osmanlý padiþahlarý tarafýndan bölgenin idare edilmesi için bir mutasarrýf atanýyordu. Ancak Osmanlý Devleti'nden sonra Lübnan'ýn Fransa'nýn sömürgesi altýna girmesiyle bu sistem de ortadan kalktý.

Osmanlý döneminde Cebeli Lübnan'daki Baabda Köþkü, özerk idarenin merkez binasý olarak iþlev gördü. Fransýzlar döneminde ise bir müddet Yüksek Komiserlik binasý için kullanýldý.

Lübnan'ýn baðýmsýzlýðýný elde etmesinin ardýndan köþk, günümüze kadar Cebeli Lübnan vilayetinin idari merkezi yani valilik binasý olarak kullanýlmaya baþlandý.

Lübnan'daki 6 vilayetten biri olan Cebeli Lübnan'a baðlý 6 ilçe ve 478 köy bulunuyor.

- Lübnan'daki ekonomik kriz

Farklý din ve mezheplere dayalý siyasi bölünmeler açýsýndan kýrýlgan bir yapýya sahip Lübnan'da, 1975-1990 yýllarýndaki iç savaþtan bu yana en büyük ekonomik kriz yaþanýyor.

Beyrut Limaný'nda Aðustos 2020'de meydana gelen büyük patlama baþkentte halen onarýlamayan büyük bir zarara yol açtý.

Ekonomik krizin yaný sýra patlama sonrasý hükümetin istifa etmesi ve 13 ay boyunca baþbakan seçilememesi, ülkedeki mali durumu iyice zorlaþtýrdý.

Merkez bankasýnýn rezervlerinin erimesi neticesinde ciddi elektrik kesintileri yaþanmaya baþlandý ve halihazýrda ülke genelinde devlet sadece 3 saat elektrik verebiliyor.

Lübnan'da, 10 Eylül'de Necib Mikati baþbakanlýðýnda hükümet kurulsa da ekonomi, yakýt ve elektrik krizi devam ediyor.