Anýlarýn fýsýldadýðý bir sokak

Moda denilince ilk akla gelenlerden biri de Barýþ Manço olur. Türk müziðinin en önemli isimlerindendir. Onun evi, yani “Barýþ Manço Moda 81300” sözleriyle hafýzamýza kazýnan bina ise gerçekten çok özeldir.

Ýngiliz Mr. Dawson, 1895-1900 yýllarý arasýnda Pape Kalfa’ya burada iki köþk yaptýrýr ve birinde kendi, diðerinde oðlu uzun yýllar yaþar. Oðlu için yaptýrdýðý bina birkaç kez el deðiþtirir ve 1967 yýlýnda deðiþime daha fazla direnemez. Yýkýlan binanýn yerine apartmanlar inþa edilir. Mr. Dawson ise kendi yaþadýðý evi 30’lu yýllarda bir Alman aileye satarak ülkesine döner. 1984’te bu defa Barýþ Manço alýr ve köþkü aslýna uygun olarak Viktoryen tarzýyla köþkü restore eder. Yapýda göze çarpan ilk detay, kilit taþlarýdýr. Cepheyi dolaþan ve tuðla kilit taþlarý ile bütünleþen balkonlar, köþkün karakteristik öðelerinden biridir. Siyah renkli, çift kanatlý ana kapýnýn kenarlarýndaki yazýlara dikkat edin lütfen. Barýþ Manço’nun vefatýndan sonra hayranlarý tarafýndan yazýlan notlar halen durur.

Günümüzde ev müze olarak kullanýlan köþkün garajýnda Barýþ Manço’nun arabasý, bahçesinde ise þarkýlarýnda bahsettiði domates, biber, patlýcan maketleri yer alýr. Giriþte bizi beyaz Afyon mermeri ile döþeli bir antre ve Barýþ Manço þarkýlarý karþýlar. Bu tarz köþklerin karakteristik oluþumlarýndan biri de giriþteki bölünmedir: Saðda salon, solda yemek odasý yer alýr. Salonda, Barýþ Manço’nun “O benim rüyam” dediði ve Avusturya’dan bizzat satýn alarak bestelerini yaptýðý meþhur kuyruklu piyano yer alýr. Devamýndaki çalýþma masasý önemli. Bronz karýþýmý ile kaplumbaða kabuðundan kakma usulü ile yapýlan masa, Mithat Paþa’nýn çalýþma odasýnýn bir parçasý imiþ. Bronz olan þamdanlar III. Napolyon döneminden. Köþkün eþyalarý arasýnda bulunan ve en nadide parçalarýndan sayýlan cam eserler 1800’lerin sonuna ait. Bunlar, Barýþ Manço’nun koleksiyonunda en sevdiði parçalarmýþ ve dünyanýn farklý köþelerinden kendisi toplamýþ.

TÜM NOTLARI BÜYÜK HARFLE

Tipik bir Ýngiliz yemek masasýnýn üzerinde 90 kilo aðýrlýðýnda, 12 kollu Fransýz bir avize dikkat çekiyor. Evin birinci katýnda ebeveyn banyosu yer alýyor. Ortadaki bölümde Barýþ Manço’nun takýlarý sergileniyor. Solda, dönemin Fransýz üslubu Art Nouveau’yu yansýtan yatak odasý yer alýyor. Ýyi bir koleksiyoner olan Barýþ Manço bu odayý da özenle döþer. Sedef kakmalý mobilyalarýn 180 yaþýnda olduðu biliniyor. Yapýnýn ikinci katýnda ise Barýþ Manço’nun oðullarý Doðukan ve Batýkan Manço’nun odalarý ve Manço’nun resimleri, pasaportlarý, eski nüfus cüzdaný, notlarý, kravatlarý sergileniyor. Manço’nun tüm notlarýný büyük harfle yazdýðýný da bu sergiyle fark ediyorum. Köþkün alt katý, ilk inþa edildiðinde kiler ve çamaþýrlýk olarak kullanýlýrmýþ. Barýþ Manço, bu alanýn duvar sývalarýný temizleterek tonozlu tavaný ve taþ duvarlarý açýða çýkarýr. Bestelerini yaptýðý bilinen bu odanýn cam ve kapý kanatlarýný, þövalye armalarý olan vitraylar süslüyor. Alt katýn etrafýný dolaþan bahçe yer alýyor. Ailenin ‘limonluk’ adýný verdiði kýþlýk bahçe ve plak þeklindeki masalara eþlik eden nota þeklindeki sandalyelerin bulunduðu bahçe çok keyifli.

Moda ile ilgili olarak anlatýlacak pek çok detay var elbette. Ama siz baharý yakaladýðýmýz þu günlerde yolunuzu Moda’ya düþürün. Adý Moda’yla bütünleþen Türk müziðinin efsanevi isimlerinden Barýþ Manço’nun müze evini ziyaret edin. Manço’nun en güzel melodilerinin notaya döküldüðü bu eve misafir olun. Þehrin ritmini, tarihin týnýsýný ve anýlarýn fýsýltýlarýný duymanýz için Moda sizleri bekliyor.

Semtin zarif bir eseri

Bu sokakta aðýrlýklý olarak Ýngilizler otururmuþ. Ýngilizlerin oluþturduðu cemaatin bir de kilisesi var. Barýþ Manço’nun evinin tam karþýsýnda All Saints Moda Kilisesi yer alýr. 1906 yýlýna dek Delcorda adýyla anýlan sokak, bu tarihten sonra Yusuf Kamil Paþa adýný alýr. Sokakta yaþayan ailelerden biri de herkesin yakýndan tanýdýðý ve Barýþ Manço’nun köþkünü de yaptýran Whittall Ailesi’dir. All Saints Moda Kilisesi için diðer ailelerde masrafý paylaþýr ama arazi sahibi olduklarýndan dolayý kilise hala Whittall Ailesi mirasçýlarýnýn üzerindedir. Ancak Avrupa Episkoposluðu altýnda, Ýstanbul Anglikan Kilisesi gözetimindedir.

Moda’nýn zarif eserlerinden biri olan Ýstanbul Presbiteryen Kilisesi, 1878 yýlýnda yani Kýrým Savaþý sonrasý inþa edilir. Moda’da yaþayan Ýngilizlerin sayýsýnýn azalmasý ile kilisenin cemaati de zayýflar. Halen ibadete açýk olan All Saints Moda Kilisesi’nde dini vecibeler genel olarak Türkçe yapýlýr. Kilisenin vitraylarý, inþa edildiði dönemin en zarif eserlerinden.