Bu yýl da onlar için deðiþen bir þey olmadý
Suriye’de devam eden iç savaþtan kaçarak farklý ülkelere giden Suriyeli mültecilerin çilesi 2018 yýlýnda da devam etti. 2019 itibariyle sekizinci yýlýný geride býrakacak olan savaþta, bu yýl da Suriye’de vatandaþlar akýn akýn ülkelerini terk etmek zorunda kaldý. Savaþýn en büyük maðdurlarý olan siviller, sadece yaþanan savaþta deðil, kaçýþ yollarýnda da binlerce kayýp verdi...
Suriye’de 2011 yýlýnda baþlayan iç savaþ tüm þiddetiyle devam ediyor. Bu savaþýn en büyük maðdurlarý da hiç þüphesiz siviller. 2018 de mülteciler için çilelerle dolu bir yýl olarak tarihe geçti. Avrupa mülteci politikalarýnda nasýl bir yol izleyeceðini tartýþýrken, Akdeniz’de umuda yolculuklarý sýrasýnda hayatýný kaybedenlerin sayýsý 2018’in ilk altý ayýnda 1400’ü aþtý. Bu yýlýn baþýndan itibaren Akdeniz üzerinden Avrupa’ya kaçmak için yola çýkan 1405 mülteci hayatýný kaybetti. Uluslararasý Göç Örgütü’nün (IOM) Cenevre’de yaptýðý açýklamada, rakamýn þu ana kadar tahmin edilenin yüzde 40 üzerinde olduðu vurgulandý. Bu rakamlara 19 ve 20 Haziran’da meydana gelen facialarýn da dâhil olduðu belirtildi. Göçmen örgütleri temsilcilerine göre, Ýtalya’nýn limanlarýný özel kurtarma gemilerine kapattýðý geçen Haziran, Avrupa’ya kaçýþlar sýrasýnda son beþ yýlda en fazla ölüm vakasýnýn yaþandýðý ay oldu. BM verilerine göre Haziran’da 692 sýðýnmacý daha, güvenli bölgelere kaçýþ yolculuðunda hayatýný kaybetti.
SURÝYELÝ MESELESÝ VE ‘BÝZÝM ÇARESÝZLÝÐÝMÝZ’
11 Mart 2011’de küçük bir protesto gösterisiyle baþlayan ve Ortadoðu’daki en büyük felaketlerden birine dönüþen Suriye’deki iç savaþta yaklaþýk 400 bin kiþi yaþamýný yitirdi. Ýç savaþta 3 milyon kiþi yaralanýrken, 1 milyon insan da sakat kaldý. Suriye iç savaþý nedeniyle milyonlarca insan mülteci durumuna düþtü ve tarihi yapýlar onarýlamayacak þekilde yok edildi. Çatýþmalarda 350 bin kiþi öldü, þehirler yýkýldý ve diðer ülkeler de savaþa bulaþtý. Muhaliflere yakýn Ýngiltere merkezli Suriye Ýnsan Haklarý Gözlemevi, Mart 2018 itibarýyla 106 bini sivil 353 bin 900 kiþinin ölümünü belgeledi. Bu sayýlara kaybolan ve öldüðü sanýlan 56 bin 900 kiþi dâhil deðil. Kuruluþ 100 bin kiþinin ölümünün belgelenmediðini tahmin ediyor. Bu arada, Suriye’deki uluslararasý insan haklarý hukuku ve insan haklarý hukuku ihlallerini kayda geçiren Ýhlalleri Belgeleme Merkezi adlý kuruluþ sivillere yönelik saldýrýlar da dâhil ihlalleri belgeledi. Þubat 2018 itibariyle 119 bin 200’ü sivil 185 bin 980 çatýþma kaynaklý ölümü kayda geçirdi. Savaþ, yüzbinlerce sivilin ölümüne yol açmasýnýn yaný sýra, 1,5 milyon kiþiyi kalýcý engellerle yaþamaya mahkûm etti. Bunlara uzuvlarýný kaybeden 86 bin kiþi de dâhil. En az 6,1 milyon Suriyeli ülke içinde evlerinden oldu, 5,6 milyon kiþi de ülke dýþýna kaçtý. Ülke dýþýna kaçanlarýn yüzde 92’sine ev sahipliði yapan komþu Lübnan, Ürdün ve Türkiye, yakýn tarihin bu en büyük göç hareketiyle baþa çýkmakta zorlanýyor. Birleþmiþ Milletler (BM) 13 milyondan fazla kiþinin 2018’te bir tür insani yardýma ihtiyacý olacaðýný açýklamýþtý. Savaþýn taraflarý, yardým örgütlerinin ihtiyaç sahiplerine ulaþmasýný engelleyerek sorunu daha da kötüleþtiriyor. Neredeyse 3 milyon kiþi kuþatma altýnda ya da ulaþýlmasý zor yerlerde yaþýyor.
SURÝYELÝLER ÝÇÝN ‘SAÐLIKSIZ’ BÝR YIL
Ýnsan Haklarý Ýçin Doktorlar Örgütü, Aralýk 2017 itibariyle 330 saðlýk kuruluþuna yapýlan 492 saldýrýyý belgeledi ve bu saldýrýlarda 847 saðlýk görevlisi öldü. Suriye’nin zengin tarih mirasý da büyük ölçüde yok edildi. Ülkede UNESCO Kültür Mirasý olarak tanýmlanan altý yerin tamamý aðýr hasar gördü. Ülke genelinde bazý mahalleler tamamen yok oldu. BM’nin geçtiðimiz günlerde yaptýðý araþtýrmada muhaliflerin elindeki Doðu Guta’nýn bir bölgesinde binalarýn yüzde 93’ünün yýkýldýðý tespit edildi.
TÜRKÝYE’DE 3 MÝLYON 618 BÝN MÜLTECÝ VAR
Hem coðrafi yakýnlýk hem de siyasi koþullarýn uygunluðu nedeniyle mülteciler genellikle Türkiye’yi tercih etti. Ýçiþleri Bakanlýðý Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðü, 20 Aralýk 2018 tarihi itibarýyla Türkiye’deki biyometrik verilerle kayýt altýna alýnan Suriyeli mülteci sayýsýný açýkladý. Açýklamaya göre Türkiye’deki kayýtlý Suriyeli sayýsý bir önceki aya göre 24 bin 392 kiþi artarak toplam 3 milyon 618 bin 624 kiþi oldu. Bu kiþilerin 1 milyon 963 bin 553’ü erkeklerden, 1 milyon 655 bin 71’i ise kadýnlardan oluþuyor. Erkeklerin sayýsý geçen aya göre 13 bin 371 kiþi, kadýnlarýn sayýsý ise geçen aya göre 11 bin 21 kiþi arttý. Güncel verilere göre, Türkiye’de bulunan 0-4 yaþ aralýðýnda 585 bin 281, 5-9 yaþ aralýðýnda 478 bin 416, 10-18 yaþ aralýðýnda 659 bin 776, 19-24 yaþ aralýðýnda 546 bin 204, 25-29 yaþ aralýðýnda 339 bin 082, 30-34 yaþ aralýðýnda 283 bin 799, 35-44 yaþ aralýðýnda 349 bin 106, 45-59 yaþ aralýðýnda 264 bin 826, 60-90+ yaþ aralýðýnda ise 113 bin 134 mülteci bulunuyor. Yaþ aralýðý tablosuna göre Suriyeli kadýnlarýn sayýsýnýn Suriyeli erkeklerin sayýsýndan fazla olduðu tek yaþ aralýðý 60-90+. Genel olarak ise Suriyeli erkeklerin sayýsý Suriyeli kadýnlardan 308 bin 482 kiþi fazla. Erkek-Kadýn sayýsý arasýndaki en büyük fark 95 bin 336 kiþi ile 19-24 yaþ aralýðýnda.
DOÐRU BÝLÝNEN YANLIÞLAR
Mültecilerle ilgili hemen her gün sosyal medyada, televizyonlarda ve gazetelerde haberler çýkmakta. Sosyal medyaya yansýyan haberlerin büyük bir bölümü doðruluktan uzak ve ýrkçý bir dile sahip. Asýlsýz haberler kamuoyunu yanýltýyor ve toplumun huzurunu bozuyor. Bu sebeple doðru bilinen yanlýþlardan bazýlarýný sýraladýk:
Suriyeliler hastanede sýra beklemiyor
Hastane poliklinik hizmetlerinde muayene öncelik sýrasý Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan yayýnlanan genelge ile belirlenmiþ durumda. Bu genelgeye göre Suriyelilerin hastanelerde yasal önceliðinin olduðuna dair bir ifade bulunmuyor.
Suriyeliler su, elektrik ve doðalgaz faturasý ödemiyor
Sosyal medyada sýk sýk gündeme getirilen iddiada Suriyelilerin elektrik, su ve doðalgaz faturasý ödemediði belirtilmektedir. Bu iddiayý desteklemek için de bedelsiz olan bazý faturalarýn görselleri paylaþýlýyor ancak iddia doðru deðil.
Devlet Suriyeli öðrencilere burs veriyor
Yurtdýþý Türkler ve Akraba Topluluklar Baþkanlýðý (YTB) tarafýndan yapýlan açýklamada, Suriyelilere verilen 1200 liralýk bursun finansal kaynaðýnýn yüzde 85’i AB tarafýndan, geriye kalan yüzde 15’lik kýsým ise ulusal kaynaklardan karþýlanmakta olduðu belirtildi. Yani 1200 liralýk bursun 1.020 lirasý AB’den 180 lirasý ise devletin kendi kaynaklarýndan karþýlanýyor.
Suriyeliler 5 yýl sonra Türk vatandaþý olacak
Türkiye’de bulunan Suriyeliler “Geçici Koruma” statüsüne sahip. Geçici koruma kapsamýnda olan kiþiler ister 5 yýl Türkiye’de kalsýnlar ister daha fazla Türkiye’de kalsýnlar bu yolla Türk Vatandaþý olamazlar. Geçici koruma altýnda olan Suriyelilerin Türk Vatandaþý olabilmesi için tek yok Ýstisnai Vatandaþlýktýr. Ýstisnai vatandaþlýk Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olaðanüstü hizmeti geçen ya da geçeceði düþünülen ve ilgili bakanlýklarca haklarýnda gerekçeli teklifte bulunulan kiþilere verilmektedir.
Devletten maaþ alýyorlar
Üzerinde Avrupa Birliði logosu bulunan projelerin finansmaný, Avrupa Birliði Üye ülkeleri tarafýndan karþýlanmaktadýr. Belirli þartlarý saðlayan Suriyeli mültecilere KIZILAYKART aracýlýðý ile nakit yardýmý yapýlmaktadýr. Banka kartý özelliðine sahip olan KIZILAYKART ile mülteciler pos cihazlarýný kullanarak harcama yapabilmektedirler. Suriyeliler Türk hükümetinden maaþ almamaktadýr.
Üniversiteye sýnavsýz giriyor
Üniversite konusunda Suriyeli öðrenciler için hiçbir ayrýmcýlýk yapýlmamaktadýr. ABD vatandaþý olan bir öðrenci Türkiye’de hangi haklara sahipse, Suriyeli bir öðrenci de ayný haklara sahiptir. 160’dan fazla ülkeden 105 bin öðrenci aðýrlayan Türkiye, yýllardýr okumak isteyen tüm dünya öðrencilerine kapýlarýný açmaktadýr. Türkiye’de üniversiteye gitmek isteyen yabancý uyruklu öðrenciler “Türkiye Burslarý”, Yabancý Uyruklu Öðrenci Sýnavý veya yatay geçiþ þartlarýný saðlamadan üniversiteye giremezler. Bu konuda Suriyeli öðrencileri kapsayan ayrý bir düzenleme yoktur.
Seçimlerde Suriyeliler de oy kullanacak
Seçme ve seçilme hakkýnýn kullanýlabilmesi için ilk þart Türkiye Cumhuriyeti vatandaþý olmaktýr. Türkiye Cumhuriyeti vatandaþý olmayanlarýn seçimlerde oy kullanma hakký yoktur.
