Kartal-Pendik projesi öksüz mü kalacak

Orta Doğu’nun post modern mimariye armağan ettiği Irak asıllı Zaha Hadid, geçtiğimiz günlerde hayata veda etti. 1950 yılında Irak’ın başkenti Bağdat’ta doğan dekontrivisit mimar, hayatının son dönemlerini ABD’nin Miami şehrinde geçirmişti.

80’lerin ortalarında ortaya çıkan postmodern mimarinin en önemli yorumlarından dekontrivizmin en başarılı temsilcilerinden olan mimar, Londra’daki Architectural Association okulunda mimarlık okumadan önce Beyrut Amerikan Üniversitesinde Matematik Bölümünü bitirmişti. 1980’de kendi Londra merkezli bürosunu kuran Zaha Hadid, dünyanın dört bir yanındaki prestijli kurumlarında ders vermişti.

Hadid, Graduate School of Design’da, Harvard ve Illinois Üniversitesinde, Hamburg’daki Hochschule für Bildende Künste’de, Knowlton mimarlık okulunda egitmenlik yapmıştı.

Pek çok uluslar arası yarışmayı kazanan Zaha Hadid’in, aralarında Hong Kong’daki Tepe kulübü (1983), Galler’deki Cardiff Körfezi opera binası (1994) ve İsviçre’deki Basel Kumarhanesi’nin de bulunduğu öncü projelerinin pek çoğu başlarda inşa edilmemiştir.

2004’te Pritzker Mimarlık Ödülü’nü alan ilk kadın mimar olan Hadid, 2008’de Forbes’ın ‘Dünyanın En Güçlü 100 Kadını’ listesinde 69’uncu sırada yer almıştı.

Eleştirildi ve çok kıskanıldı

Kentsel tasarımın sınırlarını, tasarladığı fütürist ve dekonstrüktivist yapılarla zorlayan Pritzker Mimarlık Ödüllü ilk kadın mimar Zaha Hadid’in gizli defteri araştırılmıştı...

Zaha Hadid tasarladığı yapılarla modern mimarinin fernomen isimlerinden biri oldu. Edebiyat Nobeli’yle eşit görülen Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazanan ilk ve tek kadın mimar oldu.

Mimarlık dünyasının fütürist Şehrazad’ı Hadid’e her ne kadar otoriter, huysuz ve antipatik gibi sıfatlar yakıştırılsa da, geniş kitlelerin hayranlık duyduğu projeleri kıskançlıkla takip ediliyor. Her zaman ona eşlik eden ortağı Patrick Schumacher de en az onun kadar bir karizmaya sahip.

Yeni hayat tarzlarının hayallerini kurdurdu

Mimar, köşeli düzenlemelerle yaratılan her türlü fikri dışlamıştı. Onun tasarımlarında akışkan ve organik formlar, yuvarlak hatlarla yerini aldı. Projeleri diyoganaller, sarkıtları kıvrımlar ve katmanlarla hayat buluyor. Çalışmalarında mimarlık, sanat ve tasarımı kesiştiren mimar, bize yeni yaşam biçimlerine dair hayaller kurdurup ve daha kaliteli bir yaşama sahip olabileceğimize inandırmıştı.

Zaha Hadid’in taslak çizimleri ne kadar bilim kurgu çizgi romanlarını andırsada hep geleceği tasvir etti. Bunu tecrübe ederek anlayabilmek için, Madrid’de her katı farklı bir tasarımcı ve mimarların elinden çıkan Hotel Puerta America’nın Zaha Hadid katında bir gece geçirmeniz yeterli. Sınırları ortadan kaldıran akışkan yüzeylerle tasarlanan odalarla, duvarlar, tavanlar, yatak, koltuk ve çalışma masası birbiriyle bütünleşti.

Hadid, David Gill Galleries ve Establishe&Sons markaları için limitli sayılarda üretilen masa ve kanepeler tasarlamış. Tasarladığı mobilyalar modüler olarak bir araya geldiklerinde bir bütünlük oluşturur.

Ona mimarlık hayatında ilk şans veren Vitra’nın patronu Rolf Fehlbaum oldu. Vitra’nın Almanya’da Weil-am-Rhein bölgesinde konumlanan iftaiye merkezi onun ilk bina projesiydi (1993). Vitra’nın mobilya tasarım ve üretim merkezi olarak planlanan bina bir süre itfaiye binası olarak kullanıldı. Binada itfaiye araçları için yeterli alan olmaması nedeniyle bugün Vitra tarafından kalıcı sergi alanı olarak kullanılıyor.

Çok farklı bir aileden gelen Hadid, sfenksleri andıran çehresi, doğulu bakışlarıyla karizmasını her daim korumuştu. Kocaman mücevherler takan, gösterişi seven mimar ipekli kumaşlara bayılırdı. Siyahtan vazgeçmeyen Hadid, asimetrik kesimleri çok sever, Issey Miyake tasarımlarına hayranlık duyardı. İlginç tasarımlara sahip stilettoların da koleksiyonunu yapardı.

-  Kaynak: icmimaritasarim.com

Benzersiz metropol hayali

Zaha Hadid’in en büyük eserlerinden biri Kartal - Pendik arasındaki kentsel dönüşüm projesi olacaktı. Bu projede iki ilçe Kartal ve Pendik arasında Hadid’in kendine has çizgileriyle yeni bir metropol inşa edilecekti. Bu masalsı yaşam alanı için özel kara ve demiryolu hatları oluşturalacaktı.

Eserleri öncü ve tartışmalı

-  Hadid, Irak Hükümeti tarafından Irak’ın Merkez Bankasına yeni bir bina tasarlaması için görevlendirilmişti.

-  Zaha Hadid tarafından tasarlanan yeni uzay gemisi biçimindeki Tokyo Olimpiyat Stadyumu, maliyetinin 1.3 milyar dolardan fazla olması nedeniyle Japon mimarlar arasında tartışmalara neden oldu.

-  Bakü’deki Haydar Aliyev Kültür Merkezi ise yapım sürecinde yaşanan zorla istimlak ve göçmen işçileri insanlık dışı koşullarda çalıştırılması iddiaları ile gündeme geldi.

-  1994: Vitra yangın istasyonu, Weil am Rhein, Almanya

-  2001: Kuzey Hoenheim araba parkı, Hoenheim, Fransa

-  2002: Bergisel Kayak pisti, İnnsbrück, Avusturya

-  2003: Rosenthal Çağdaş Sanatlar Merkezi, Cincinnati, Ohio, ABD

-  2005: BMW Merkez Binası, Leipzig, Almanya

-  2005: Ordrupgaard ek binası, Kopenhag, Danimarka

-  2005: Phaeno Bilim Merkezi, Wolfsburg, Almanya

-  2006: Meggie’s Centres Victoria Hastanesi, Kirk Caldy, İskoçya

-  2006: Tondonia Şaraphane Otağı, Haro, İspanya

-  2007: Eleftheria Meydan yenilemesi, Lefkoşa, Kıbrıs

-  2007: Hungerburgbahn Yeni istasyonları, İnnsbrück, Avusturya

-  2008: Chanel Mobile Sanat Pavyonu, Tokyo, Hong Kong, Newyork, Londra, Paris, Moskova (2006-2008)

-  2008: Köprü Pavyonu, Zaragoza, İspanya

-  2009: Johann Sebastian Bach Pavyonu, Manchester uluslar arası festivali, Manchester, Birleşik Kralllık

-  2010: CMA CGM Kulesi, Marseille, Fransa

-  2010: MAXXI Ulusal XXI. Yüzyıl Sanatları Müzesi, Roma, İtalya (2010 Stirling Ödülü)

-  2010: Guangzhou Opera Binası, Guangzhou, Çin Halk Cumhuriyeti

-  2012: Haydar Aliyev Kültür Merkezi, Bakü, Azerbaycan