Suriye'de hayat yeniden yeþeriyor
Türkiye’nin ayak bastýðý Suriye topraklarýnda 7 yýllýk karanlýk yerini güneþe býraktý. Altyapýdan eðitime, saðlýktan tarýma, ulaþýmdan iletiþime kadar hayatýn her alanýna el atan Türkiye umutlarla birlikte yeni bir hayat inþa ediyor. Bir hafta boyunca Fýrat Kalkaný ile Zeytin Dalý harekat bölgesini kent kent, köy köy gezen Star Muhabiri Kemal Gümüþ bu deðiþime tanýklýk etti.
Zulüm ve adaletsizliðin biriktirdiði acýlara isyan eden mazlumlarýn insanca yaþamaya dair umutlarýnýn bir türlü filizlenip boy veremediði Suriye’de neler oldu/oluyor. Suriye’de Ýdlib mutabakatýnýn ardýndan oluþan geliþmeleri takip etmek için bir hafta boyunca Fýrat Kalkaný, Zeytin Dalý Harekatý bölgeleri ile Ýdlib bölgesini dolaþtým. Azez, Mare, Afrin, Cinderes, Kotana, Soran, Sermede gibi onlarca yerleþim yerine uðradým. Köylerde geceleyerek Arap, Kürt ve Türkmenlerle görüþme imkaný elde ettim. Evlerine misafir oldum. Savaþýn hayatlarýndan alýp götürdüklerini, geride býraktýklarýný ve geleceðe dair beklentilerini dinledim. Tabi bir yandan da günlük hayatý gözlemledim.
SURÝYE’DE HAYAT
Türkiye’den ülkelerine dönen Suriyeli sayýsý 300 bini aþtý. Peki, günlük hayat nasýl yaþanýyor, temel ihtiyaçlar nasýl karþýlanýyor? Altyapýnýn tamamen yok olduðu, elektrik içme suyu ve ulaþým imkanlarý gibi temel ihtiyaçlarýný nasýl karþýladýklarýný çok detaylý bir þekilde öðrenmeye çalýþtým. Rejim bölgesinden muhaliflerin yaþadýðý bölgelere petrolden, gýdaya, elektronik malzemeden ilaca kadar bin bir çeþit ürün geliyor. Türkiye’nin el attýðý bölgelerin alt yapýsý süratle onarýlýyor. Eðitim sistemi tekrar iþlerlik kazandý, hastaneler sorunsuz bir þekilde hizmet veriyor. Gençler ve çocuklar spor salonlarý ve çeþitli kurslarda hem öðreniyor hem de terapi görüyor.
GÜNDE 6 SAAT ELEKTRÝÐE AYDA 170 TL
Alternatif enerji sistemleri bölgede çok ayrý bir ekonomik döngü oluþturmuþ durumda. Þehirlerde veya köylerde parasý olan biri veya belli sayýda kiþi ortaklaþa dev jeneratörler satýn alýyor. Mazotla çalýþan bu jeneratörlerin ürettiði elektrik enerjisi abone olanlara satýlýyor. Herkes ödediði para kadar enerji alabiliyor. Her köyde ve her mahallede jeneratörler var. Köylerde ortalama ikiþer jeneratör bulunuyor. Günde 6 saat çalýþýyor. Onun dýþýnda elektrik yok. Sadece bir evin aydýnlatmasý için her abone 15 günde bir en az 60 tl ödemek zorunda, buzdolabý ve televizyon eklenirse aylýk ortalama 170 TL ödemek zorunda. Her ay para ödeyemeyenler de güneþ enerji sistemleri kuruyor. Bin ila üç bin dolara (5 bin ila 17 bin TL) kurulan güneþ enerjisi üretme sistemleri birinci tercih...
GECE MOTORBÝSÝKLETLE
Meraye baðlý Rael köyünde oturan Hüseyin Muhammed’e misafir oldum önce. Azez’de beni karþýlayan Hüseyin ile akþam karanlýðýnda motor bisikletle ilerliyoruz. Sabaha kadar ulaþým mümkün çünkü artýk yollar güvenli. Çok canlý bir ulaþým sirkülasyonu var. Ancak yollar olabildiðince bozuk. Raal’e yaklaþýk bir buçuk saatlik bir yolculuk sonrasý varýyoruz. Yol boyu yerleþim yerlerinde çok cýlýz ýþýklar dýþýnda göze çarpan bir þey yok. Bu ýþýklar da gece yarýsýna doðru yerini karanlýða býrakýyor. Rejim bölgesi hariç neredeyse Suriye’nin tamamýnda elektrik ihtiyacý jeneratör ya da güneþ enerjisi sistemleriyle saðlanýyor.
40 LÝTRE MAZOT 100 TL
Ülkede petrol fiyatlarý silahlarýn susmasýyla büyük oranda ucuzladý. Savaþýn hakim olduðu günlerde kola þiþlerinde satýlan ve çok uçuk rakamlarla bulunabilen petrol fiyatlarý þimdi herkesin alabileceði seviyede. Örneðin bu gidiþimde 100 TL’ye tam 40 Lt mazot aldým. Bölge yakýt ihtiyacýnýn bir bölümünü rejim tarafýndan gelen ham petrolden elde ediyor. Deyr Zor’dan alýnan ham petrol El Bab’ýn doðusunda ki petrol iþleme merkezinde ayrýþtýrýlýyor. Türkiye’den de yakýt geliyor.
HER YERDE ÝNTERNET VAR
Türkiye’nin bölgeye gelmesiyle Türk GSM firmalarý buraya yatýrým yaptý. Ýki yerli GSM operatörü bölgede çok ciddi bir müþteri potansiyeline ulaþtý. Suriyeliler belli noktalarda kurduklarý WÝFÝ çoðaltýcýlarla ile internet baðlantýsý aðý oluþturmuþ. Ýnternet elektrik gibi satýlýyor 1 GB internet 50 TL civarýnda. Kotasý düþük sýnýrsýz internet de var.
ÝÇME SUYU KUYULARDAN
Ýçme suyu ihtiyacý kuyulardan karþýlanýyor. Kýsmen þebeke suyu olan yerler var o da günde bir iki saat akýyor. Türkiye’nin kontrolü altýndaki bölgelerde tarým-hayvancýlýk eski günlerine dönme yolunda büyük mesafe kat ediyor. Bölgeye Türkiye’nin ayak basmasý ile hayat normale dönüyor.
