Yaylacýlarýn imecesi kýþ turizmine ilham verdi
Eskiden Karadeniz’in köylerinde varolan vartevor geleneði þehirde yaþayan Rizeliler tarafýndan canlandýrýlýyor. Kendilerine Güz Vartevorcularý adýný veren bir grup, 2013’ten beri kar, kýþ demeden yaylaya çýkýp memleket havasý alýyor, kuzine baþýnda çay içip, tulum eþliðinde horon oynuyor.
Anadolu’da bahar gelip dallar yeþermeye baþladýðýnda yahut havalar ýsýnýp hayvanlarý otlatacak yeþillik kalmadýðýnda yaylaya çýkýlýr. Köy hayatýnýn rutinlerindendir. Ama þehre göçenler için çok daha kýymetli hale gelir dað baþýnda odun ateþinin etrafýnda toplanýp eþ dost muhabbet etmek, çayýn tadýný almak, odun ateþinde piþen yemeðe ekmek banmak, dýþarýnýn soðuðu iliklerine iþlerken yol üstündeki çeþmeden buz gibi su içmek... Rize Çayeli’nden bir grup arkadaþ senede bir gün olsun bu güzelliði yaþamak ve yaþatmak için bir araya gelmiþ ve kendilerine Güz Vartevorcularý adýný vermiþ. Her sene kýþ aylarýnda Zargistal Yaylasý’na çýkýyorlar. Kar yollarý kapatsa da sorun deðil; arazi araçlarýyla zirveye ulaþýp þehir merkezindekilere canlý yayýn yapmayý baþarýyorlar. Bu çýlgýn ekibin ilk yolculuðu 2013 yýlý kýþ ayýnda Rize’ye günü birlik gidip gelme fikriyle baþlamýþ. Önce 5 arkadaþ iki günlük Rize gezisi gerçekleþtirmiþ. Ýstanbul’da memleket hasreti çeken diðer arkadaþlarý da bu güzellikten geri kalmak istememiþ. Muhammet Karakaþ ve Ali Petekçi’nin öncülüðünde her yýl bu gezilerin tekrarlanmasý için karar alýnmýþ. Grubun isim babalýðýný yapan kiþi, Ýsmail Bilgin.
Muhammet Karakaþ, ‘vartevor’ isminin hikâyesini þöyle anlatýyor: “Eskiden Karadeniz’in iç kesimlerinde hayvancýlýk yapýlýrdý. Hayvanlarla üç ay kadar yaylalara çýkýlýrdý. Üç aylýk sürenin ikinci ayýnda yaylacýlar kaplarýnda biriktirdikleri kaymaklarýný yað yapmak için köyden yardým isterdi. Köydeki insanlar iþlerinin az olduðu bir dönemde topluca yaylalara çýkardý. Bu gruplar kendi aralarýnda dayanýþma göstererek tüm yaylacýlarýn iþlerini yaparlardý. Ýþ olarak en ilgi çeken aktivitelerden biri kýzlarýn ve delikanlýlarýn kaymaklarý yayýklara doldurarak atma türkü eþliðinde yað yapmalarýdýr. Bu sosyal gezilere Karadeniz’de “Vartevor” denilir. Ýsmail arkadaþýmýz da bu geleneðe atýfta bulunarak gezilerimiz kýþ aylarýnda olduðu için grubumuzun ismini Güz Vartevorcularý koydu.”
Bu eðlenceli gezileri hayata geçirmek elbette hiç kolay deðil. Sözgelimi 2014 yýlýnda Zargistal Yaylasý’na gitmeye hazýrlanan grup Çayeli’ne vardýðýnda büyük bir sürprizle karþýlaþmýþ. Aþýrý yaðýþtan dolayý derelerin taþmasýyla tüm yollar kapanmýþ. O yýl büyük buluþma köyde gerçekleþmiþ. Bu vesileyle köyün yaþlýlarý ziyaret edilmiþ. 2015 yýlýnda grubun ilgi çekmesi için logolu þapkalar hazýrlanmýþ, daha sonraki yýllarda da imkânlar dahilinde tek tip giyinme kararý alýnmýþ.
2016 yýlýnda Güz Vartevorcularý daha da ses getirmiþ. O yýl grubun baþkanlýðýný yapan Muharrem Petekçi, yayladaki durumu tespit için iki gün önceden Çayeli’ne gönderilmiþ. Muharrem Bey’den gelen haberler Zargistal Yaylasý’nýn tamamen karalarla kaplý olduðu þeklinde imiþ. Ama bu vartevorcularý yýldýrmamýþ. Yaylaya çýkacaklarý gün için beþ tane arazi aracý ve yollarý açmasý için de iþ makinesi kiralamýþlar. Ýnsanlar yaylaya ulaþmalarýnýn imkânsýz olduðunu düþünürken kar kalýnlýðýnýn 1 metreyi bulduðu yollardan geçip gece yarýsý yaylaya ulaþmýþlar. Ve elbette eþe dosta nispet olsun diye yayladan türküler, horonlar eþliðinde canlý yayýn yapmýþlar. “O gün sabahýn ilk ýþýklarý görülmeye deðerdi. Alabildiðine beyaz, masmavi gökyüzünün altýnda sabah kahvaltýmýzý yaptýk. Daha sonra atma türkü eþliðinde horon oynamaya ve 1 metreye varan kar kalýnlýðýnda dik yamaçlardan kýzaklarla kaymaya baþladýk. Yaylada konakladýðýmýz esnada kar yaðýþý görülmeye deðerdi.” diye anlatýyor o unutulmaz tatili Muhammet Karakaþ.
Bu yýl yine iþ makinesi ve arazi araçlarýyla yaylaya çýkmýþ Güz Vartevorcularý. Çayeli’nde onlarý takip eden offroad meraklýsý 20 kadar genç de altý arazi aracýyla eþlik etmiþ yaylacýlara. Tabi bu Tanrý misafirleri de yayla evinde aðýrlahmýþ. 2018 yýlýndan itibaren Vartevorcularýn arasýna eþleri ve anneleri de katýlmaya baþlamýþ.
